به گزارش قدس خراسان، عبارت ناترازی، موضوعی است که گاهی در مسئله قطعی برق در زمستان گذشته و تابستان اخیر، به اشتباه به کار برده میشود. در واقع ناترازی همان کسری و نبود تعادل میان دخل و خرج است و یکی از بخشهای مهم و گستردهای که از اواسط دهه ۹۰ ناترازی را تجربه کرده، برق است.
همانطور که آمارهای رسمی حکایت از روند افزایشی کسری برق در سالهای ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۳ داشته و این کسری، در افزایش قطعی برق خود را نشان داده است و براساس آمارها، در تابستان امسال رکورد مصرف برق شکسته شد؛ اما مسئله «خاموشیهای منظم» اخیر که به طور رسمی از یکشنبه شب و در پاییز امسال آغاز شده، چیزی غیر از ناترازی است.
اگر محدودیت تأمین گاز رفع شود، تأمین برق مشکل ندارد
همان طور که مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق مشهد به تازگی در نشست خبری با رسانه ها گفت: بحث ناترازی برق در تابستان وجود داشت؛ زیرا میزان مصرف و تولید همخوانی نداشت؛ ولی در زمستان ناترازی نداریم. اکنون در بحث سوخت نیروگاهها با مشکل مواجه شده و محدودیت تأمین برق داریم. اگر محدودیت تأمین گاز برطرف شود، تأمین برق با مشکل روبهرو نخواهد شد.
اینجاست که ما را به یک دهه پیش سوق میدهد؛ زمانی که دغدغه مجلس و نمایندگانش گازرسانی به تمام روستاهای کشور بود و گسترش شبکه گازرسانی جزو اولویتها قرار گرفت و همچنان ادامه یافت تا آنجا که رئیس امور برنامهریزی شرکت گاز خراسان رضوی در گفتوگو با قدس خراسان اظهار کرد: در حال حاضر بیشترین خانوار روستایی و بیشترین واحد تولیدی-صنعتی کشور در خراسان رضوی زیر پوشش شبکه گازرسانی قرار گرفته و با اتمام پروژههای در دست اقدام، تمامی روستاهای بالای ۲۰ خانوار واجد شرایط استان، زیر پوشش گاز طبیعی قرار میگیرند. ضریب نفوذ گاز در بخش شهری خراسان رضوی نیز ۹۹.۹ است. گازرسانی به شهر باجگیران هم به عنوان تنها شهر بدون گاز استان، در مرحله اجرا قرار دارد.
آیا برای گسترش شبکه گازرسانی آیندهپژوهی شده بود؟
تمامی تلاشهای حوزه گازرسانی در راستای توسعه عدالت و محرومیتزدایی از مناطق کمتر برخوردار به ویژه مناطق روستایی بود؛ اما به گمان نویسنده، این موضوع شاید در ابتدای امر موضوع جذاب و مدبرانه در راستای رفاه عمومی جامعه باشد؛ اما باید دید آیا هزینه و فایده منابع گازی و همچنین زیست محیطی این گازرسانی در بلندمدت نیز انجام شده بود.
با توجه به افزایش نگرانیهای زیستمحیطی و نیاز به ارتقای کارایی سیستمهای گرمایشی، شاهد ظهور نسل جدیدی از سیستمهای گرمایشی هستیم که با بهرهگیری از فناوریهای نوین، گرمایشی مقرون به صرفه، پایدار و کارآمد ارائه میکنند.
به عنوان مثال، پمپهای حرارتی و پنلهای خورشیدی دو تکنولوژی جدید هستند که با انرژی تجدیدپذیر و پاک کار میکنند. مزیت اصلی پمپهای حرارتی، تکنولوژی آنهاست که برای گرمایش و تولید آب گرم مصرفی، روی منابع انرژی تجدیدپذیر تکیه کرده و با کمک یک پمپ حرارتی هوا به هوا از گردش طبیعی هوای بیرون ساختمان برای تأمین گرما استفاده میکنند.
در زمستان هوای سرد بیرون به هوای گرم برای فضاهای داخلی تبدیل میشود و برعکس. در تابستان چرخه معکوس شده و هوای گرم از فضای داخلی خارج شده و هوای تازه وارد میشود. پنلهای خورشیدی نیز یک راه حل کاربردی و در عین حال یکی از نوآورانهترین سیستمهای گرمایشی است. این پنلها به طور مسلم، یک گزینه گرمایشی سازگار با محیط زیست هستند که از انرژی خورشید، به ویژه برای تولید آب گرم مصرفی استفاده میکنند.
جراحی بیماری وابستگی به سوخت فسیلی، ضروری است
با این حال وابستگی تأمین انرژی در کشور ما به سوخت فسیلی، تبدیل به یک بیماری کهنه شده که برای گریز از آن یک جراحی ویژه نیاز است. رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی خراسان رضوی در گفتوگو با قدس خراسان سهم تجدیدپذیرها در سبد انرژی کشور را یک درصد دانست و گفت: در سال ۲۰۲۲ سرمایهگذاری در زمینه انرژیهای تجدیدپذیر در دنیا ۲۹/۴درصد بوده در حالی که ما فقط یک درصد انرژی تجدیدپذیر داریم و ۹۹درصد به انرژی فسیلی و گازی رو آوردیم با وجود اینکه کشور ما ۳۰۰ روز آفتابی دارد. انرژیهای تجدیدپذیر شامل زمینگرمایی، بادی، آبی و خورشیدی است که در کشور ما از آن یک درصد به تفکیک نوع فناوری، ۳۰ درصد بادی، ۴۴ درصد خورشیدی، ۹ درصد آبی، یک درصد زیستتوده، یک درصد توربین انبساطی و ۱۵درصد نیروگاههای انشعابی را تشکیل میدهند که در حوزه خورشیدی از سال ۱۳۹۲ افزایش چشمگیری داشتیم.
سهم ناچیز استان خراسان رضوی از نیروگاه تجدیدپذیر
وابستگی تولید برق نیروگاهها در استان ما به سوخت فسیلی نیز موضوع بسیار مهمی است. بر این اساس، همه نیروگاههای استان ما به استثنای نیروگاه بادی بینالود که تجدیدپذیر است، با گاز طبیعی، گازوئیل و مازوت، تولید برق میکنند. نیروگاه حرارتی طوس با گاز، گازوئیل و مازوت، سیکل ترکیبی خیام، شمس سرخس و سیکل ترکیبی فردوسی با گاز طبیعی و گازوئیل، سیکل ترکیبی شریعتی با گازوئیل و نیروگاه مشهد با گاز طبیعی تولید برق می کند در حالی که تنوعبخشی به سبد تولید برق همانند سایر کشورهای دنیا از ضروریات است.
به طور میانگین ۶۱درصد از برق دنیا توسط سوختهای فسیلی، ۲/۹درصد توسط انرژی هستهای و ۳۰درصد توسط منابع تجدیدپذیر تولید میشود؛ اما در ایران ۹۵ درصد برق کشور از سوخت فسیلی است.
ضرورت مدیریت بهینه مصرف و استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر
از آنجایی که منابع انرژی را میتوان یکی از عوامل مهم ایجاد امنیت و پایدار شدن اقتصادهای جهان دانست، تولید و مصرف بیرویه منابع انرژی موضوعی است که اگرچه دیر؛ اما بالاخره روزی ما را به سمت و سوی افول میکشاند و شایسته است مدیریت کلان کشور هرچه سریعتر برای مدیریت بهینه مصرف انرژی و استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر اهتمام ورزد.
مدیریت ناصحیح مصرف برق و گاز، وابستگی تولید نیروگاههای برقی به گاز، بیتوجهی به زیرساخت تولید و انتقال از میادین گازی و گسترش بیرویه شبکه گازی در مناطقی که هزینه و فایده انتقال گاز انجام نشده، تنها بخشی از معضلاتی است که شبکه انرژی استان و کشور با آن روبهرو است که به نظر میرسد استفاده از نیروگاه با سوخت تجدیدپذیر با هدف رفع وابستگی تولید برق به گاز و همچنین مدیریت مصرف برق و گاز، تنها راهحلهای مؤثر برای حفظ محیط زیست و تمام نشدن منابع ارزشمند نفت و گاز کشور هستند.
اگر محدودیت تأمین گاز رفع شود، تأمین برق مشکل ندارد
همان طور که مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق مشهد به تازگی در نشست خبری با رسانه ها گفت: بحث ناترازی برق در تابستان وجود داشت؛ زیرا میزان مصرف و تولید همخوانی نداشت؛ ولی در زمستان ناترازی نداریم. اکنون در بحث سوخت نیروگاهها با مشکل مواجه شده و محدودیت تأمین برق داریم. اگر محدودیت تأمین گاز برطرف شود، تأمین برق با مشکل روبهرو نخواهد شد.
اینجاست که ما را به یک دهه پیش سوق میدهد؛ زمانی که دغدغه مجلس و نمایندگانش گازرسانی به تمام روستاهای کشور بود و گسترش شبکه گازرسانی جزو اولویتها قرار گرفت و همچنان ادامه یافت تا آنجا که رئیس امور برنامهریزی شرکت گاز خراسان رضوی در گفتوگو با قدس خراسان اظهار کرد: در حال حاضر بیشترین خانوار روستایی و بیشترین واحد تولیدی-صنعتی کشور در خراسان رضوی زیر پوشش شبکه گازرسانی قرار گرفته و با اتمام پروژههای در دست اقدام، تمامی روستاهای بالای ۲۰ خانوار واجد شرایط استان، زیر پوشش گاز طبیعی قرار میگیرند. ضریب نفوذ گاز در بخش شهری خراسان رضوی نیز ۹۹.۹ است. گازرسانی به شهر باجگیران هم به عنوان تنها شهر بدون گاز استان، در مرحله اجرا قرار دارد.
آیا برای گسترش شبکه گازرسانی آیندهپژوهی شده بود؟
تمامی تلاشهای حوزه گازرسانی در راستای توسعه عدالت و محرومیتزدایی از مناطق کمتر برخوردار به ویژه مناطق روستایی بود؛ اما به گمان نویسنده، این موضوع شاید در ابتدای امر موضوع جذاب و مدبرانه در راستای رفاه عمومی جامعه باشد؛ اما باید دید آیا هزینه و فایده منابع گازی و همچنین زیست محیطی این گازرسانی در بلندمدت نیز انجام شده بود.
با توجه به افزایش نگرانیهای زیستمحیطی و نیاز به ارتقای کارایی سیستمهای گرمایشی، شاهد ظهور نسل جدیدی از سیستمهای گرمایشی هستیم که با بهرهگیری از فناوریهای نوین، گرمایشی مقرون به صرفه، پایدار و کارآمد ارائه میکنند.
به عنوان مثال، پمپهای حرارتی و پنلهای خورشیدی دو تکنولوژی جدید هستند که با انرژی تجدیدپذیر و پاک کار میکنند. مزیت اصلی پمپهای حرارتی، تکنولوژی آنهاست که برای گرمایش و تولید آب گرم مصرفی، روی منابع انرژی تجدیدپذیر تکیه کرده و با کمک یک پمپ حرارتی هوا به هوا از گردش طبیعی هوای بیرون ساختمان برای تأمین گرما استفاده میکنند.
در زمستان هوای سرد بیرون به هوای گرم برای فضاهای داخلی تبدیل میشود و برعکس. در تابستان چرخه معکوس شده و هوای گرم از فضای داخلی خارج شده و هوای تازه وارد میشود. پنلهای خورشیدی نیز یک راه حل کاربردی و در عین حال یکی از نوآورانهترین سیستمهای گرمایشی است. این پنلها به طور مسلم، یک گزینه گرمایشی سازگار با محیط زیست هستند که از انرژی خورشید، به ویژه برای تولید آب گرم مصرفی استفاده میکنند.
جراحی بیماری وابستگی به سوخت فسیلی، ضروری است
با این حال وابستگی تأمین انرژی در کشور ما به سوخت فسیلی، تبدیل به یک بیماری کهنه شده که برای گریز از آن یک جراحی ویژه نیاز است. رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی خراسان رضوی در گفتوگو با قدس خراسان سهم تجدیدپذیرها در سبد انرژی کشور را یک درصد دانست و گفت: در سال ۲۰۲۲ سرمایهگذاری در زمینه انرژیهای تجدیدپذیر در دنیا ۲۹/۴درصد بوده در حالی که ما فقط یک درصد انرژی تجدیدپذیر داریم و ۹۹درصد به انرژی فسیلی و گازی رو آوردیم با وجود اینکه کشور ما ۳۰۰ روز آفتابی دارد. انرژیهای تجدیدپذیر شامل زمینگرمایی، بادی، آبی و خورشیدی است که در کشور ما از آن یک درصد به تفکیک نوع فناوری، ۳۰ درصد بادی، ۴۴ درصد خورشیدی، ۹ درصد آبی، یک درصد زیستتوده، یک درصد توربین انبساطی و ۱۵درصد نیروگاههای انشعابی را تشکیل میدهند که در حوزه خورشیدی از سال ۱۳۹۲ افزایش چشمگیری داشتیم.
سهم ناچیز استان خراسان رضوی از نیروگاه تجدیدپذیر
وابستگی تولید برق نیروگاهها در استان ما به سوخت فسیلی نیز موضوع بسیار مهمی است. بر این اساس، همه نیروگاههای استان ما به استثنای نیروگاه بادی بینالود که تجدیدپذیر است، با گاز طبیعی، گازوئیل و مازوت، تولید برق میکنند. نیروگاه حرارتی طوس با گاز، گازوئیل و مازوت، سیکل ترکیبی خیام، شمس سرخس و سیکل ترکیبی فردوسی با گاز طبیعی و گازوئیل، سیکل ترکیبی شریعتی با گازوئیل و نیروگاه مشهد با گاز طبیعی تولید برق می کند در حالی که تنوعبخشی به سبد تولید برق همانند سایر کشورهای دنیا از ضروریات است.
به طور میانگین ۶۱درصد از برق دنیا توسط سوختهای فسیلی، ۲/۹درصد توسط انرژی هستهای و ۳۰درصد توسط منابع تجدیدپذیر تولید میشود؛ اما در ایران ۹۵ درصد برق کشور از سوخت فسیلی است.
ضرورت مدیریت بهینه مصرف و استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر
از آنجایی که منابع انرژی را میتوان یکی از عوامل مهم ایجاد امنیت و پایدار شدن اقتصادهای جهان دانست، تولید و مصرف بیرویه منابع انرژی موضوعی است که اگرچه دیر؛ اما بالاخره روزی ما را به سمت و سوی افول میکشاند و شایسته است مدیریت کلان کشور هرچه سریعتر برای مدیریت بهینه مصرف انرژی و استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر اهتمام ورزد.
مدیریت ناصحیح مصرف برق و گاز، وابستگی تولید نیروگاههای برقی به گاز، بیتوجهی به زیرساخت تولید و انتقال از میادین گازی و گسترش بیرویه شبکه گازی در مناطقی که هزینه و فایده انتقال گاز انجام نشده، تنها بخشی از معضلاتی است که شبکه انرژی استان و کشور با آن روبهرو است که به نظر میرسد استفاده از نیروگاه با سوخت تجدیدپذیر با هدف رفع وابستگی تولید برق به گاز و همچنین مدیریت مصرف برق و گاز، تنها راهحلهای مؤثر برای حفظ محیط زیست و تمام نشدن منابع ارزشمند نفت و گاز کشور هستند.
نظر شما