با توجه به اینکه توی ایران دیده شده، برخی خبرها را یک مقام مسئول و گاهی نه‌چندان مسئول، اعلام کرده و بعد از متحیر شدن ملت و کارشناسان، با فاصله چند ساعت و گاه چند روزبعد، چند مقام مسئول اظهار بی‌اطلاعی کرده و... درنهایت یک نفر پیدا شده خبر را تکذیب یا حداقل اصلاح کرده، بنابراین ما خودمان فعلاً و تا روشن شدن راست و دروغ ماجرا هیچ نقد و نظری درباره طرح راه‌اندازی «کلینیک ترک بی‌حجابی» نداریم!
آنچه هم در ادامه این مطلب خواهید خواند فقط واکنش نسبتاً سریع ما به اعلام این خبر توسط «رئیس اداره زنان و خانواده ستاد امر به معروف استان تهران» است که البته مقدار معتنابهی از واکنش‌های دیگر اهالی رسانه و غیررسانه را هم قاطی‌اش کرده‌ایم... باشد که طی روزهای آینده -خدا را چه دیده‌اید شاید همزمان با انتشار این مطلب- توضیح، تکذیب و یا تفسیر این خبر از سوی یک مقام مسئول‌تر به سمع و نظر مردم برسد!
بستری هم داریم؟
چراغ اول واکنش‌ها به خبر«کلینیک ترک بی‌حجابی» را یکی از خبرگزاری‌ها همان اول صبح روشن کرد. «مصطفی داننده» در عصرایران نوشت: «... خواندن نام «کلینیک ترک بی‌حجابی» احتمالاً برای بسیاری تداعی‌کننده کلینیک‌های ترک اعتیاد است؛ گویی نیت بر این است که دختران را به تخت ببندند و به درمان اجباری بپردازند... کدام بحران اجتماعی و فرهنگی در جهان با این نوع برخوردها حل شده که ما امید داشته باشیم کلینیک‌های ترک بی‌حجابی بتوانند تغییر مثبتی ایجاد کنند؟ تأسیس این کلینیک‌ها پیام ضمنی نگران‌کننده‌ای به دختران و جوانانی می‌فرستد که مثل ستاد امر به معروف فکر نمی‌کنند؛ پیام این است که آن‌ها دچار «بیماری» هستند و نیاز به درمان دارند. این برخوردی است که پیش‌تر درباره اعتیاد به کار گرفته شده و حالا بدون توجه به تأثیرات آن، به مسئله پوشش تسری داده می‌شود... چنین تصمیماتی نشان می‌دهد برخی مسئولان هنوز به درک کاملی از مسئله حجاب و مطالبات نسل جوان نرسیده‌اند. تا زمانی که نگاه آن‌ها تغییر نکند، همچنان با این نوع برخوردها درجا خواهیم زد... برای تعامل با جوانان، شناخت دقیق‌تر و احترام به تفاوت‌هایشان ضروری است، نه اینکه آنان را بیمارانی نیازمند درمان بدانیم. البته این کلینیک‌ها می‌توانند بودجه‌های خوبی بگیرند و اشتغال‌زایی کنند و اگر از این جنبه به این ماجرا نگاه کنیم می‌شود برای آن توجیهی پیدا کرد. بالاخره به بهانه این تصمیم می‌شود کار تولید کرد و کمی آمار اشتغال را بالا برد!... بهتر است به جای تلاش برای «اختراع دوباره چرخ»، از تجارب جهانی در حل مسائل اجتماعی بهره بگیریم و از تکرار اشتباهات پرهیز کنیم».
چند ساعت بعد خبرنگاران سراغ سخنگوی دولت رفتند و از او درباره کلینیک ترک بی‌حجابی پرسیدند. واکنش خانم «مهاجرانی» به ماجرا خیلی موجز و کوتاه بود که: «دولت موضعش را درباره موضوعات فرهنگی و اجتماعی از جنس حجاب بارها و بارها اعلام کرده و نیازی به تکرار مجدد آن نیست» بعد هم که احساس کرد هنوز پاسخ سؤال اصلی خبرنگاران را نداده در یک جمله مؤثر یادآور شد که: «دولت از تشکیل کلینیک مطرح شده خبر ندارد!»
چرخش بچرخه ان‌شاءالله!
معاون امور زنان و خانواده رئیس‌جمهور هم واکنش بعدی و کمی مفصل‌تر از سخنگوی دولت را بروز داد. «زهرا بهروز» پس از جلسه هیئت دولت گفت: «کلینیک‌های ترک بی‌حجابی هیچ ارتباطی به دولت نداشته و در دولت تصویب نشده است. موضوع حجاب حتماً یک موضوع تربیتی است و باید از درون خانواده‌ها شروع شود. اینکه ما بتوانیم به نهاد خانواده کمک کنیم بتواند فرزندان خودش را متقاعد کند که این انتخاب را داشته باشند حتماً در برنامه‌های ما هست».
«خبرآنلاین» هم ترجیح داد به جای واکنش نقادانه و خیلی تحلیلی، ضمن بروز حیرت و تعجبش از راه‌اندازی چنین کلینیکی چند پرسش را پیش روی رئیس اداره زنان و خانواده ستاد امر به معروف استان تهران بگذارد: «کدام مجمع علمی معتبر و با چه مؤلفه‌هایی بی‌حجابی را بیماری و بی‌حجاب را بیمار دانسته که شما با راه‌اندازی کلینیک درصدد درمان آن برآمده‌اید؟
درمانگران این کلینیک من درآوردی چه کسانی هستند؟ با چه مدرکی؟ فرایند مراجعه و درمان بیماران فرضی شما به چه شکل خواهد بود؟ این کلینیک قرار است سالیانه چه میزان از بودجه بیت‌المال را مصرف کند؟
آیا بهتر نیست پیش از شروع به کار این کلینیک ابداعی به مردم توضیح بدهید ستاد امر به معروف که طی سال‌های گذشته مقادیر معتنابهی از بودجه کشور را مصرف کرده در کنترل بدحجابی (به تعبیر شما بیماری) چه توفیقی داشته است؟ آیا بهتر نیست به‌جای ارائه چنین طرح‌های عجیبی به فکر درمان ذهن‌های بیمار بعضی مدیران باشید؟
اما اگر قرار است از قِبَل راه‌اندازی این کلینیک موهوم عده‌ای به نان و آبی برسند حرفی نیست، چون مشابه این دستگاه‌ها الی ماشاءالله داریم که اسامی آن‌ها را فقط در لایحه بودجه می‌بینیم اما دریغ از ذره‌ای کارایی».
یک نویسنده هم در «خبرآنلاین» واکنش خیلی‌خیلی نقادانه‌تری به ماجرا داشت. منتقد خبرآنلاین اگرچه خبر کلینیک ترک بی‌حجابی را بهانه کرده و انرژی زیادی بابت گوشه و کنایه زدن به افراد و جریان‌های مختلف سوزانده بود، اما به نکات درستی هم درباره نوع نگاه متولیان این کلینیک به مقوله بی‌حجابی و ریشه‌هایش اشاره کرده بود. برای خواندنی‌تر شدن نقد هم مثالی زده و با طرفداران کلینیک ترک بی‌حجابی شوخی کرده بود که: «یک خانم پزشک عمومی که مانند صدها پزشک دیگر، کار طباطبت را رها کرده و کلینیک زیبایی راه انداخته، آپارتمان بزرگی را برای کار خود اجاره کرده و جمعی از همکاران او، برایش گل و شیرینی آورده‌اند و جمله غالب آنان، چنین چیزی بوده که مبارکه خانم دکتر. ایشالا پرمریض باشه! نمی‌دانم به صاحبان کلینیک ترکِ بی‌حجابی چه بگوییم و چه دعایی بکنیم؟ بگوییم «چرخش براتون بچرخه»؟ نه... به نظر می‌رسد عبارت مناسبی نباشد، مگر اینکه در آینده، این کلینیک، واحد سیار هم داشته باشد!
واقع‌بین باشیم
برای اینکه در واکنش نشان دادن، مثل رسانه‌های آن طرف آبی فقط به تیکه انداختن یا پروپاگاندا متوسل نشده و یا یک طرف دیوار را کاهگِل نکرده باشیم این نکته را هم بگوییم که در نگاه اول، نکته و نقطه روشنی که در طراحی کلینیک مرتبط با بی‌حجابی دیده می‌شود این است که با شنیدن یا خواندن بخش‌های بیشتری از سخنان رئیس اداره زنان و امور خانواده ستاد گفته شده، به نظرتان می‌رسد حدی از نگاه معقول و مبتنی بر علم و دغدغه‌های عالمانه تربیتی هم در میان متولیان کلینیک وجود دارد. مثلاً تأکید خانم رئیس بر مفاهیمی مثل «نقشه جامع راهبردی زیست‌بوم غیرت، حیا، عفت، حجاب، رویکرد فرهنگی نوین، ارائه خدمات روان‌شناختی، مشاوره‌ای و مددکاری» و یا اشاره به راهکارهایی مثل «مشاوره‌های فردی، دوره‌های آموزشی با حضور اساتید مجرب در زمینه فلسفه و ارزش‌های حجاب، جلسات مشاوره و حمایت روان‌شناختی به صورت کاملاً محرمانه، جلسات گروهی، کارگاه‌های مهارت‌آموزی در حوزه خودشناسی، تقویت هویت انسانی و مدیریت فشارهای اجتماعی و ارائه آگاهی و پشتیبانی فکری» شما را امیدوار می‌کند که طراحان چنین کلینیکی با واقع‌بینی و راه‌حل‌های واقع‌بینانه و مبتنی بر علم قرار است سراغ حل یک مسئله مهم بروند. منتها انتخاب عنوان «کلینیک» آن هم از نوع «ترک دهنده» و یا مطرح کردن الفاظ مبهم و دهن پرکنی مثل «زیست‌بوم غیرت، حیا، عفت» این نگرانی را در شما ایجاد می‌کند که تلقی طراحان کلینیک از مقولاتی مثل «حجاب و بی‌حجابی، انسان باحجاب و بی‌حجاب، نقش خانواده در تربیت، حفظ کرامت انسانی و...» چندان واقع‌بینانه و معقول نباشد. یعنی برای مشخص شدن ابعاد بیشتر ماجرا باید منتظر روزهای آینده باشیم که یا مسئولان ستاد امر به معروف برای افکار عمومی توضیح بدهند و درباره کلینیک شفاف‌سازی کنند و یا اینکه بدون هیچ توضیحی، مدت‌ها، موافقان و مخالفان کلینیک را منتظر بگذارند و یک روز صبح خبر برسد که مثلاً: کلینیک ترک بی‌حجابی فعلاً منتفی شد... کلینیک ترک بی‌حجابی تغییر نام داد... تشکیل کلینیک ترک بی‌حجابی تکذیب شد!
نظر شما