اینکه بشود آدمیزاد در کسری از ثانیه از این سر دنیا به آن سر دنیا برود فعلاً مخصوص داستان‌ها و فیلم‌های تخیلی است. رد و نشان این ایده، رؤیا، آرزو و هرچه اسمش را بگذارید به جز فیلم و داستان‌ها در حوزه مسائل ماورایی و متافیزیک هم دیده می‌شود.
حالا خبر می‌رسد ایده انتقال لحظه‌ای انسان از محلی به محل دیگر(تله پورت ) فقط به همین حوزه‌ها محدود نمانده و گویا به صورت علمی از سال۱۹۹۳ در حال پیگیری است.
پیشتازان فضا
وقتی از هوش مصنوعی می‌خواهم هرچه درباره «تله‌پورت» می‌داند را به‌طور مختصر بگوید، جواب می‌دهد: «تله پورت به معنای انتقال فوری ماده از یک نقطه به نقطه دیگر بدون عبور از فضای بینابینی است. تله‌پورت انسان یکی از موضوعات جذاب و پرطرفدار در دنیای علمی-تخیلی است که در سال‌های اخیر توجه بسیاری از دانشمندان را به خود جلب کرده است. این مفهوم نخستین بار در سریال‌ها و فیلم‌های علمی-تخیلی مانند پیشتازان فضا به تصویر کشیده شد».
سریال «پیشتازان فضا» با شخصیت‌های جالبی مثل کاپیتان «کرک» و آقای «اسپاک» که البته اهل سیاره‌ای دیگر است مربوط به دهه‌های ۶۰ و ۷۰ میلادی است و قطعاً خیلی از امروزی‌ها چیزی درباره‌اش نمی‌دانند. ماجرای سریال از این قرار است که سفینه فضایی «انترپرایز» که مجهز به پیشرانه‌های مثلاً اتمی است و می‌تواند با سرعتی بیشتر از سرعت نور حرکت کند، به مأموریتی پنج‌ساله فرستاده شده تا دنیاهای ناشناخته را کشف و با تمدن‌های فرازمینی ارتباط برقرار کند. حالا حوادث و بلاهایی که بر سر سفینه و سرنشینانش می‌آید به کنار، یکی از امکانات «انترپرایز» که در مأموریت‌های مهم از آن استفاده می‌شود دستگاهی است که می‌تواند چند نفر را به طور همزمان و البته فوری فوتی، در چشم به هم زدنی به مکان دیگر منتقل کند. افراد داخل دستگاه می‌شوند، دکمه ارسال زده می‌شود، جلو چشم بیننده‌ها، ذرات بدن انگار تجزیه و بعد غیب می‌شوند و در چند ثانیه در نقطه مورد نظر، دوباره به هم پیوسته و بدن افراد ظاهر می‌شود. این صحنه تخیلی و مواردی از این قبیل تنها مشاهدات ما از مفهوم «تله پورت» انسان‌هاست. اگر بخواهیم مفهوم انتقال سریع و لحظه‌ای یک ماده را ساده‌سازی و برای امروزی‌ها قابل درک‌تر کنیم باید دستگاه «فکس» امروزی را مثال بزنیم که با اسکن یک تصویر، آن را به جایی دیگر انتقال می‌دهد و در مقصد عین همان تصویر، بازسازی و به وسیله چاپگر چاپ می‌شود.
دست‌گرمی
علم از ابتدا با ایده مطرح شده در سریال پیشتازان فضا مخالف بود و آن را چندان علمی نمی‌دانست. اما با مطرح شدن بحث «تله پورت کوانتومی» به معنی انتقال ذرات اطلاعات رایانه‌ای (Quantum bits) و آزمایش‌هایی که دانشمندان انجام دادند این ماجرا کمی جدی‌تر شد. سال ۱۹۹۳ تیمی از پژوهشگران آی‌بی‌ام مقاله‌ای را درباره تله‌پورت کردن یک حالت کوانتومی (نه یک جسم) منتشر کردند. پنج سال بعد هم گروهی از دانشمندان دانشگاه مؤسسه فناوری کالیفرنیا و دانشگاه ولز تصمیم گرفتند مقاله منتشر شده را به‌صورت عملی امتحان کنند. آن‌ها می‌خواستند امکان تله‌پورت یک فوتون (ذرات حامل نور) را از طریق کابل‌های کواکسیکال بسنجند. این تلاش و آزمایش فصلی جدید را در پیشرفت‌های علمی گشود. از سال ۲۰۲۰ دانشمندان متوجه شدند شاید بشود الکترون‌ها را هم تله‌پورت کرد. آن‌ها می‌توانند حالت‌های کوانتومی خود را برای مدت طولانی‌تری حفظ کنند. بنابراین سؤال پیش آمد وقتی بتوانیم ذرات نور و الکترون‌ها را در لحظه از نقطه الف به نقطه ب منتقل کنیم، چرا نباید به تله‌پورت اتم‌ها، مولکول‌ها، سلول‌ها و در نهایت انسان‌ها فکر کرد؟ پرسش مهم‌تر اینکه اگر انسان به توانایی انتقال لحظه‌ای خودش دست پیدا کرد، آیا واقعاً باید این کار را انجام دهد؟ البته به موازات این بحث و تلاش‌ها، فناوری «هولوپورتیشن» هم شاید به عنوان دست‌گرمی رونمایی شد که امکان انتقال لحظه‌ای و مجازی شما به نقطه‌ای دیگر در جهان را امکان‌پذیر می‌کرد. یعنی مثلاً تصاویر سه‌بعدی و تهیه شده از شما می‌تواند در جلسه‌ای در جای دیگری از دنیا بازسازی شده و شما را حاضر در جلسه نشان دهد که روی صندلیتان نشسته‌اید و به صحبت‌های دیگران واکنش هم نشان می‌دهید.
آیا من خودم هستم؟
خب... «هولوپورتیشن» که در دنیای واقعیت مجازی اتفاق می‌افتد در هر حال فقط تصویر سه بعدی و نزدیک به واقعیت شما را منتقل می‌کند اما در تله‌پورت انسانی قرار است واقعاً بدن انسان منتقل شود. تازه اگر بشود این انتقال را انجام داد و داوطلبی برایش پیدا شود، مشکل این است دانشمندان هنوز نمی‌دانند آیا می‌شود اجزا و ذرات تشکیل‌دهنده انسان را در مقصد به هم چسباند؟ تضمینی وجود دارد که فرد داوطلب، پس از رسیدن اجزا و ذراتش به مقصد، همان انسان پیش از آزمایش باشد؟
سال ۲۰۱۶ فیزیکدانان دانشگاه «کالگاری» در کانادا توانستند فقط یک «ذره» را با استفاده از کابل‌های فیبر نوری به ۶کیلومتر دورتر تله پورت کنند. یک سال بعد هم چین از تله‌پورت کردن یک فوتون از زمین با ماهواره‌ای در فاصله هزارو۴۰۰ کیلومتری زمین خبر داد. مهم‌ترین چالش را پژوهشگران دانشگاه وین پشت سر گذاشتند. آن‌ها توانستند فوتون‌ها را از طریق هوا و نه کابل، میان دو قطعه زمین در جزایر قناری اسپانیا انتقال دهند. همین آزمایش‌ها برخی‌ها را به امکان انتقال انسان در آینده امیدوار کرد.
با این همه، من و شما نباید زیاد امیدوار باشیم! طرح انتقال کوانتومی انسان بر فرض اگر قرار باشد با انتقال تک تک اتم‌ها همراه باشد، مشکلات زیادی پیش رو دارد. بدن ما ۷میلیارد میلیارد میلیارد اتم دارد... یعنی یک هفت و ۲۷ تا صفر جلویش! هرکدام از این اتم‌ها از پروتون، نوترون و الکترون‌هایی تشکیل شده‌اند. همچنین هرکدام از آن‌ها نیز دارای ذرات زیراتمی کوچک‌تری مثل کوارک‌ها و میون‌ها هستند که هرکدامشان حالت کوانتومی خاص خود را دارند! حساب کنید چطور قرار است این مجموعه درهم تنیده و عجیب منتقل شود. تازه پس از انتقال چطور باید آن‌ها را با همان آرایش و خواص سرجایشان چید؟ آیا انسان بازسازی شده در مقصد همان آدم قبلی است یا نسخه‌ای از او؟ سرتان سوت کشید؟ حق دارید. «جان کلاسر» برنده نوبل فیزیک سال ۲۰۲۲ بهترین مثال را درباره تله‌پورت انسان می‌زند: «تصور کنید به‌شما می‌گویند وارد یک جعبه خاص شوید. در این جعبه تمامی اتم‌های بدن شما جدا خواهند شد و بدنتان نابود می‌شود. در واقع شما به قتل می‌رسید... به‌شما گفته می‌شود نگران نباشید... بعداً نسخه دیگری از شما در جایی دیگر راه خواهد رفت و زندگی را ادامه می‌دهد. آیا چنین کاری انجام می‌دهید؟ این معنی تله‌پورت انسان به مکانی دیگر است».
نظر شما