ایشان در تبیین معنای عبارت مورد نظر گفت: «مباهات» یعنی انسان خود را صاحب کمال و افضل و بالاتر از دیگران بداند در حالی‌که واقعا افضل نیست و آن کمال موهومی است. «مکثرین» هم اشاره به ثروتمندان جامعه است؛ آن گروهی که علم و تقوا و معنویت ندارند، اما به خاطر داشتن جاه و مال و مقام و زیبایی و... خود را بالاتر می‌بینند و به آن افتخار می‌کنند.

وی با تذکر این نکته که تفاخر از احکام جاهلیت است، به برخی از آیات قرآن و احادیث در مذمت آن اشاره کرد؛ از جمله آیه 18 سوره لقمان که می‌فرماید: «همانا خدا هیچ خودپسند فخرفروش را دوست ندارد.» طبق آنچه از بعضی احادیث به دست می‌آید، ریشه تفاخر را می‌توان در حماقت انسان، احساس خودتحقیری در او و تلاش برای جبران آن جستجو کرد که باعث سلب نورانیت و ظلمانی محشور شدن او در قیامت می‌شود.

این استاد اخلاق با اشاره به مناجاتی از امیر مؤمنان علی(ع)، افتخار اصلی انسان را پذیرش ربوبیت خداوند و عبودیت او ذکر کرد و ادامه داد: افتخار به غیر جهات معنوی، دنیاست و دنیا چند صباحی است که هیچ ارزشی ندارد. در روایت داریم که اگر دنیا به اندازه ذره‌ای ارزش داشت، خدا به کافر به مقدار یک ته استکان هم از دنیا نمی‌داد. پس اگر دیدید کفار اینقدر از دنیا بهره‌مندند، بدانید مشمول سنّت استدراج الهی شده‌اند؛ همچون شاه پهلوی که می‌گفت چون خدا مرا شاه مملکت کرده، پس مرا خیلی دوست دارد؛ درحالی‌که دچار استدراج شده بود. بر اساس آیات قرآن (مؤمنون، 56-55؛ اعراف، 182؛ انعام، 44) خداوند چند روزی دست دنیاداران کافر و فاسق و یهود را باز می‌گذارد تا هر غلطی می‌خواهند انجام دهند و خوشحال باشند؛ اما بالاخره با عدل خود به حساب آنها می‌رسد.

حضرت استاد در انتها ضمن بیان موارد خودبزرگ‌بینی؛ یعنی تکبر در برابر خدا، انبیای الهی و علمای باتقوای دلسوز اسلام، خاطرنشان کرد: تکبر در مقابل خدا که همان عدم ایمان به اوست، اعلی، اعظم و اظهر درجه تکبر و حیوانیت به تمام معنا است.