بازار پرندگان فریدونکنار از نگاه بسیاری از دوستداران حیات وحش و محیط زیست، عمیق‌ترین قسمت سیاه‌چاله‌ای است که پرندگان مهاجر مازندران را هر سال با سودجویی برخی افراد گرفتار می‌کند. بازاری که محلی برای عرضه و فروش لاشه‌های مهمانان روزهای سرد سال تالاب‌های مازندران است و توقف فعالیتش در سال‌های اخیر به یک مطالبه همگانی و گسترده تبدیل شده بود.

در سال‌های اخیر چند بار اقدام به تعطیلی و توقف فعالیت این بازار شده بود. اما فعالیت غرفه‌های این بازار به اشکال مختلف از سر گرفته می‌شد. جدیت در توقف کامل فعالیت این بازار، سال گذشته به نتیجه رسید و با پیگیری‌های کنش‌گران محیط زیست، اداره کل حفاظت محیط زیست، همراهی مسئولان دستگاه‌های اجرایی شهرستان، دستگاه قضائی و نیروی انتظامی کرکره‌های بازار پرنده‌فروشی فریدونکنار پایین کشیده شد.

بازار پرندگان فریدونکنار قدمتی سه دهه‌ای دارد. این بازار پس از باز شدن پای گردشگران به صورت انبوه و استقبال از خرید پرندگان مهاجر پا گرفت.

کارشناسان محیط زیست درباره میزان کشتار پرندگان مهاجر در تالاب‌های مازندران اعلام کرده بودند که با توجه به مطالعات انجام شده، آمارها نشان می‌دهد که بین ۷۰۰ هزار تا یک و نیم میلیون بال پرنده فقط در محدوده فریدونکنار و سرخرود کشته می شدند علاوه بر این بخشی از پرندگان شکار شده به بازار فریدونکنار نمی‌آیند و از همانجا مستقیم به رستوران‌ها یا منازل مردم برده می‌شدند.

طبق بررسی‌ها، شکارچیان حرفه ای در این منطقه که از راه شکار امرار معاش می کنند تعداد معدودی هستند و مابقی برای درآمد اقتصادی و یا تفریح مبادرت به این کار می‌کنند.

 پرندگان یکی از عناصر اصلی اکوسیستم در چرخه طبیعت هستند که اگر از این چرخه خارج شوند، به طور قطع  به محیط زیست خسارت وارد می‌شود.

آمار دقیقی از شکار پرندگان در این منطقه وجود ندارد، اما این پرنده‌های مهاجر با روش‌های مختلفی شکار می‌شوند و در نهایت سر از رستوران‌ها و سفره‌های مردم در می‌آورند. مازندران دارای ۲ تالاب بین‌المللی میانکاله و فریدونکنار و چندین تالاب و آبگیر محلی از جمله ساهون، لپو و پلنگان، ولشت، استخرپشت، گل پل، خضر نبی، شورمست، دریوک، سراندون و بالندون، گز و کندوچال است. علاوه بر این بیش از ۸۰۰ قطعه آب‌بندان به مساحت ۱۷ هزار هکتار دارد که همه ساله در فصل زمستان پذیرای ۹۰ گونه پرنده مهاجر زمستان گذران با جمعیت حدود ۲ میلیون بال است. اما به دلیل شکار آن‌ها تعداد پرندگانی که مسیر بازگشت را طی می‌کنند کمتر از تعداد ورودی‌شان است.

شکار پرندگان و عرضه آن ها در بازار پرندگان فریدونکنار در گذشته تا بدان حد بود که حتی برخی از گونه های این پرندگان در معرض انقراض بودند و در روش های شکار و کشتار جمعی این مساله نادیده گرفته می‌شود.

صمد کیانی، رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان فریدونکنار با اشاره به ممنوعیت و برپا نشدن بازار فروش پرندگان،  گفت: بازار غیرقانونی و عرضه و فروش پرندگان وحشی امسال نیز در شهرستان فریدونکنار تعطیل است.

وی افزود: با توجه به شروع مهاجرت پرندگان در نیمه دوم سال، در صورت مشاهده هرگونه خریدوفروش غیرقانونی پرندگان مهاجر مطابق با قانون، برخورد قضایی خواهد شد.

رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست شهرستان فریدونکنار با اشاره به پیگیری معیشت جایگزین برای دامگاه داران و مجوز طرح پرنده‌نگری، اضافه کرد: با توجه به اقدامات صورت‌گرفته مجوز طرح پرنده‌نگری برای یکی از دامگاه داران اخذ شده است. کیانی با بیان اینکه رصد بازار غیرقانونی عرضه و فروش پرندگان وحشی به‌صورت مستمر در دستور کار قرار دارد، یادآور شد: تاکنون گزارشی مبنی بر خرید و فروش غیرمجاز پرندگان دریافت نکردند.

وی خاطرنشان کرد: سرو و طبخ پرندگان در رستوران‌های شهرستان نیز ممنوع بوده و این مهم با بازدیدهای میدانی رصد می‌شود.

حمید ظهرابی، معاون محیط زیست طبیعی سازمان محیط زیست گفت: سازمان حفاظت محیط زیست مصمم است با استفاده از تمام ظرفیت‌های قانونی و اجتماعی از شکار و صید غیرمجاز پرندگان آبزی و کنارآبزی که امسال به عرصه‌های زیستی فریدونکنار مهاجرت کرده‌اند، جلوگیری کند.

وی افزود: تحت هیچ شرایطی اجازه نخواهیم داد عده‌ای سودجو با به کارگیری شیوه‌های غیرمتعارف چهره مردم بافرهنگ استان مازندران را خدشه‌دار و زحمات محیط‌بانان تلاشگر استان را زیر سوال ببرند.

ظهرابی ادامه داد: در صورت لزوم با حمایت دستگاه محترم قضایی، مسئولان امنیتی و انتظامی از تمام ابزار از جمله استفاده از بالگرد و پهپاد برای برخورد قاطع با متخلفان و جمع‌آوری آلات و ادوات جرم استفاده خواهد شد.

 معاون محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست بیان کرد: بازار یاد شده همچنان تعطیل است و تحت هیچ شرایطی اجازه فعالیت مجدد برای آن صادر نخواهد شد و محیط‌بانان و فرماندهی یگان حفاظت موظفند به طور مستمر بازارهای غیررسمی را هم کنترل و با عوامل تخلف برخورد قانونی قاطعانه داشته باشند.

 وی تاکید کرد: از چند ماه قبل تمام هماهنگی لازم برای برخورد قاطع با قانون شکنان انجام شده، اما آمادگی داریم با صدور مجوز و ترویج روش‌های سنتی شکار پرندگان نظیر دوما چال و توسعه طرح‌های طبیعت کردی متکی بر روش‌های صید سنتی پرندگان از معیشت مردم محلی حمایت کنیم.

حالا نزدیک به ۲ سال است که تعطیل شده است اما آیا فعالیت این بازارها کاملاً تعطیل شده است ؟

بسیاری از کارشناسان اعتقاد دارند که فعالیت این بازار از روی میز به زیر میز منتقل شده است و حالا این باز زیر زمینی و حتی در شهرهای دیگر به کار خود ادامه می دهد.

توجه به این نکته نیز مهم است که ذی‌نفعان این صید گسترده و خلاف قانون بخش بزرگی از جامعه نیستند بلکه عده معدودی هستند که سودجویی ایشان نهایتی ندارد. یادمان باشد بهانه معیشت برای چنین تخلف گسترده‌ای بهانه‌ای است بچه‌گانه؛ چراکه معیشت، یک درآمد نجومی نیست و معنا و مفهومی مشخص دارد.درباره متخلفان فریدونکنار نیز نمی‌توان از واژه کسب معیشت برای یک برداشت غیرقانونی و پردرآمد صحبت کرد. دامگاه‌های فریدونکنار نیمی از سال همچون دیگر اراضی، مجاور کشتزار هستند؛ در آن ها کشاورزی می‌شود و درآمد دارند.