یادگیری زبان دوم یکی از مهم‌ترین مهارت هایی است که می‌تواند درهای جدیدی به روی افراد باز کند. این فرآیند نه‌تنها به توسعه مهارت های زبانی کمک می‌کند، بلکه تاثیرات مثبتی بر توانایی های شناختی و اجتماعی فرد دارد. در این گزارش، در گفت و گو با رضا پیش‌قدم، استاد تمام و معاون آموزشی اسبق دانشگاه فردوسی مشهد به بررسی مراحل مختلف یادگیری زبان دوم و چالش ها و مزایای آن خواهیم پرداخت.

۱.یادگیری زبان دوم چه کمکی به ما می‌کند؟

برای پاسخ به این سوال من در ابتدا لازم میدانم ملاحظاتی را خدمت شما عنوان کنم. ملاحظه اول این است که یادمان باشد زبان آمیخته با فرهنگ است. یعنی اینکه وقتی شما زبانی را می‌آموزید در حقیقت فرهنگ آن کشور را هم به شکلی می آموزید که اگر به شکل ناصحیح آموخته شود باعث دوگانگی فرهنگی و حتی بیگانگی فرهنگی می‌شود. همچنین باعث می‌شود ما از فرهنگ مادری خودمان فاصله بگیریم و البته اگر به نحو صحیح آموزش داده شود باعث غنای فرهنگ می‌شود. نکته اول اینکه زبان یک مقوله کاملا فرهنگی است، نکته دوم رابطه زبان با زبان است؛ یعنی اینکه زبان مانند ترشی است که باید زمانی بگذرد و به اصطلاح جا بیوفتد! پس در یک بازه زمانی یادگیری زبان اتفاق می‌افتد. تحقیقات نشان داده که برای یادگیری زبان انگلیسی حدود ۱۱۰۰ ساعت وقت لازم است تا به یک سطح متوسط و قابل قبولی از یادگیری زبان انگلیسی برسیم. در کشور ما حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ ساعت تا آخر مقطع کارشناسی معمولاً آموزش زبان داریم. خب! ما می‌بینیم که حدود نصف و کمی بیشتر از نصف شاید وقت صرف می‌شود به شکل رسمی که زبان آموزی اتفاق بیفتد، قابل قبول نیست! پس بازه زمانی یادگیری زبان محدود است.

۲.بهترین زمان یادگیری زبان دوم چه زمانی است؟

تحقیقات نشان داده است که بهترین زمان یادگیری زبان دوم در کشور ما حدود ۸ یا ۹ سالگی است. ابتدا اینکه شخصیت افراد و مسائل فرهنگی در ذهن تا آن زمان شکل گرفته است و دوم تداخل زبانی دیگر اتفاق نمی‌افتد. کودکان معمولاً کلاس اول و دوم زبان فارسی را فرا می‌گیرند و در آن زمان مغز آمادگی یادگیری زبان دوم را به راحتی دارد و از این زمان به بعد یادگیری زبان دوم می‌تواند به شکل رسمی ادامه پیدا کند.

۳.آیا یادگیری زبان دوم را می‌توانیم قبل از ۸ سالگی شروع کنیم؟

بله می‌توانیم منتهی به شکل غیر رسمی. یادگیری در آن سن نباید به صورت تحمیلی باشد. ما نباید توقع داشته باشیم که کودک چیزی را بنویسد یا اشکال نگارشی را به خوبی فرا بگیرد. اگر به صورت گفت و گو محور باشد خیلی بهتر است. یعنی با کودک بیشتر صحبت کنند و از جهت شنیداری آن را تقویت کنند.

۴.آیا نیاز است که از موسسات آموزشی برای یادگیری زبان استفاده کنیم؟

بله بهتر است که از موسسات معتبر زبانی استفاده کنیم، به چند دلیل:

 ۱ یادگیری در مدارس از سن ۱۳ سالگی آغاز می‌شود و سن بهتر یادگیری بین ۸ تا ۹ سالگی است.

۲ حضور در موسسات باعث می‌شود به طور مستمر یادگیری اتفاق بی‌افتد در صورتی که در مدارس به دلیل تعطیلی  فصل تابستان انقطاع صورت می‌گیرد و تاثیر گذاری لازم و کافی را نخواهد داشت.

۳ یادگیری باید به طور آهسته و پیوسته باشد که در موسسات معمولا به همین شکل می‌باشد.

۵.آیا انتخاب معلم خوب تاثیری در یادگیری فرزند ما دارد؟

سعی کنید برای کودکان خود افراد زُبده و حرفه‌ای را برای آموزش انتخاب کنید و از افراد غیر حرفه‌ای به شدت دوری کنید! خصوصا در سن کودکی زیرا افرادی که در حوزه زبان فعالیت می‌کنند باید با مسائل روانشناختی و جامعه شناختی مربوط به آموزش زبان آشنا باشند وگرنه انگیزش در دوران کودکی ازبین می‌رود و در دوران بزرگسالی چالش هایی را در حوزه یادگیری زبان خواهند داشت. من به شما پیشنهاد میکنم که فرزندان شما زبانی به جز زبان مادری را حتما بیاموزند. تحقیقات نشان داده است کسانی که معمولا زبان دیگری را می آموزند دیرتر دچار آلزایمر در بزرگسالی می‌شوند. این افراد معمولا چابکی و چالاکی ذهنی دارند و می‌توانند بین دو زبان حرکت بکنند. همین که با واژگان زبان دیگری آشنا میشوند با فرهنگ دیگری آشنا می‌شوند، نقاط مختلفی در ذهن افراد فعال می‌شود.

عارفه هایتی_خبرنگار تحریریه جوان