گسترش افقی شهرها و ویلایی‌سازی در استان‌های مختلف ایران به عواملی مانند شرایط اقلیمی، تراکم جمعیت، دسترسی به زمین‌های ارزان‌قیمت و سیاست‌های توسعه شهری بستگی دارد. برخی استان‌های مناسب‌تر برای این نوع توسعه هستند ولی تمام کشور با توجه به پهناور بودن ایران و منابع طبیعی بسیار زیاد و وسعت سرزمینی و زمین‌های بلااستفاده امکان توسعه افقی را خواهند داشت.

در ادامه برخی از مکان‌های مناسب در حال حاضر برای توسعه افقی را اشاره خواهیم کرد.

استان‌های مناسب برای گسترش افقی

یکی از رویکردهای مهم در زمینه گسترش افقی شهرها، مناطق و استان‌های با تراکم جمعیتی پایین و زمین‌های گسترده است استان‌هایی مثل کرمان که با وجود زمین‌های وسیع و جمعیت نسبتاً کم، امکان توسعه افقی در شهرهایی مانند بم و جیرفت وجود دارد. همچنین استان خراسان جنوبی و شهرهایی مانند بیرجند با اقلیم معتدل و زمین‌های ارزان‌قیمت مناسب هستند.

بافت تاریخی و مردمی یزد نیز بسیار مناسب برای توسعه افقی شهرها است. مناطق حاشیه‌ای یزد به دلیل زمین‌های گسترده و عدم محدودیت‌های محیط‌زیستی، پتانسیل خوبی دارند.

در کنار استان‌های با زمین‌های گسترده؛ استان‌های با اقلیم معتدل و جذابیت برای زندگی ویلایی نیز بسیار مهم هستند. استان‌هایی نظیر استان‌های شمالی و حاشیه دریای خزر با تقاضای بالا برای خانه‌های ویلایی در مناطق حاشیه شهرها و روستاهای نزدیک به جنگل و ساحل، یکی از استان‌های مناسب جهت توسعه افقی است. همچنین استان چهارمحال و بختیاری نیز بسیار مناسب است. شهرکرد و بروجن به دلیل آب‌وهوای مطبوع می‌توانند مقاصد خوبی برای توسعه ویلایی باشند.

نمونه‌های موفق از کشورهای دیگر

الف) آمریکا

در ایالات متحده، شهرهایی مانند آتلانتا و هیوستون نمونه‌های موفق توسعه افقی هستند. در این مناطق اولا زمین ارزان‌قیمت در حومه شهرها استفاده شده است. ثانیا میانگین تراکم مسکن در هیوستون ۱۳۰۰ نفر در هر کیلومتر مربع است، که نشان‌دهنده توسعه افقی به جای ساخت بلندمرتبه است.

ب) استرالیا

شهرهایی مانند پرت و آدلاید به دلیل دسترسی به زمین‌های وسیع و جمعیت کم، گسترش افقی و خانه‌های ویلایی را ترجیح داده‌اند.

ج) کانادا

در شهرهایی مانند کلگری و ادمونتون، خانه‌های ویلایی با فضای سبز گسترده رایج هستند. نرخ مالکیت خانه‌های ویلایی در این شهرها بسیار بالاست.

در نهایت، گسترش افقی باید با توجه به توانایی منابع طبیعی و نیازهای جمعیتی انجام شود تا هم پاسخگوی تقاضای مسکن باشد و هم از آسیب‌های محیط‌زیستی جلوگیری کند. توسعه افقی در همه شهرهای کشور حتی شهر بزرگی مانند شهر تهران نیز به راحتی امکان‌پذیر است و با توجه به وسعت سرزمینی و اهمیت توسعه متناسب با اقتضائات امنیتی، اقتصادی، محدودیت‌های مربوط به تامین انرژی و همچنین پدافندی، بهترین مدل الگوی توسعه ساخت مسکن در کشور به شکل ساخت مسکن ویلایی و توسعه افقی است.