این بار تیمورلو معروف به قطب سیر ایران که در حوالی دریاچه ارومیه قرار دارد قربانی خشک شدن این دریاچه شده است به طوری که خشکی و شوری آب‌های زیرزمینی نفس زمین‌های حاصلخیز این منطقه را بریده و کشاورزان را در دوراهی ماندن یا مهاجرت به حاشیه شهرهای بزرگ قرار داده است.
یدالله کریمی یکی از کشاورزان این منطقه با صورتی آفتاب سوخته و دستانی که خطوط زحمت و سال‌ها کار روی زمین را فریاد می‌زنند از تیمورلو به عنوان منطقه‌ای که پیش‌تر زمین‌هایش حکم طلا را داشتند یاد کرده و می‌گوید: پیش‌تر قنات‌ها پرآب بود و چاه‌های کم‌عمق هم به ما جواب می‌داد اما حالا دیگر به خاطر شوری آب که هر سال بدتر هم می‌شود حتی علف هم در آن سبز نمی‌شود. او در ارتباط با راه‌های تأمین آب ادامه می‌دهد: هیچ کاری از دست ما برنمی‌آید. گاهی از تانکرها آب می‌گیریم ولی قیمتش سر به فلک می‌زند. قیمت یک تانکر آب ۸میلیون تومان است که همین هم برای یک هکتار زمین، یک قطره است. از دولت کمک خواستیم ولی فقط وعده شنیدیم. می‌گویند باید سامانه آبیاری قطره‌ای نصب کنیم. با کدام پول؟ اگر این زمین جواب می‌داد، مگر کمک می‌خواستم؟
او می‌افزاید: چه بخواهم چه نخواهم، اینجا ماندنی نیستم. چهار نفر از بچه‌هایم رفته‌اند شاهین‌دژ که آب دارد. من هم اگر جوان‌تر بودم، می‌رفتم. اما حالا که می‌مانم، انگار روی جنازه این زمین نشسته‌ام.
اجاره زمین در استان‌های دیگر
رئیس شورای شهر تیمورلو نیز این مسئله را تأیید و اظهار می‌کند: کشاورزان حوضه دریاچه ارومیه با مشکل کمبود و شوری آب، از بین رفتن حاصلخیزی خاک، عدم باردهی و رشد محصول و از بین رفتن باغات و خشک شدن درختان مواجه هستند.
علیرضا بشیری ادامه می‌دهد: کشاورزان تیمورلویی به دلیل شوری آب چاه‌های کشاورزی و در نتیجه بی‌ثمر بودن تلاش برای کشت و زرع به اجبار به اجاره زمین در استان‌های همجوار روی آورده و کشاورزی و تولید را در غیر از محل سکونت خود دنبال می‌کنند.او می‌افزاید: این امر در نتیجه همسایگی با دریاچه و شوری آب بوده که در مواردی منجر به مهاجرت به استان‌های مذکور هم شده است و در کاهش جمعیت نقش مؤثری دارد.بشیری خاطرنشان می‌کند: چاه‌های غیرمجاز به وفور یافت می‌شوند اما دلیلی برای خشک شدن دریا نمی‌تواند باشد؛ چراکه این باغات به آب نیاز دارند و مجاز یا غیرمجاز از همان آب‌های زیرزمینی تغذیه خواهند کرد.
وی یادآور می‌شود: ساخت سدها در بالادست از جمله بالادست تیمورلو و عدم تغذیه سفره‌های زیرزمینی یکی از دلایل شوری آب و خشک شدن دریاچه است که دولت‌های مختلف با صرف هزینه‌های کلان قصد داشتند از خشک شدن دریاچه جلوگیری کنند ولی دریا هم مثل انسان اگر آب نخورد جان می‌دهد؛ ما آب‌هایی را که به سمت دریاچه روانه بودند، با ساختن سد مانع شدیم و انتظار داریم دریاچه خشک نشود.
فشار طرح احیای دریاچه ارومیه بر کشاورزی
رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی نیز با بیان اینکه تولیدات کشور و استان تحت تأثیر محدودیت آب و خاک قرار دارد، اظهار می‌کند: با توجه به این محدودیت باید به ازای هر مترمکعب به مقدار استاندارد محصول کشاورزی تولید شود.شهرام شفیعی با اشاره به وجود مشکل در کیفیت خاک و منابع آبی آلوده، یادآور می‌شود: برای بهره‌وری در بخش کشاورزی باید از کارهای تحقیقی و پژوهشی و یافته‌های مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی استان استفاده شود. رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی با تأکید بر اینکه برای مصرف بهینه آب و خاک نیازمند فرهنگ‌سازی هستیم، تصریح می‌کند: صرفه‌جویی و استفاده بهینه از آب در اولویت قرار گرفته و توجه به خاک همیشه در اولویت بعدی بوده در حالی که آب قابلیت تجدیدپذیری و واردات دارد ولی خاک تجدیدناپذیر است.
او با اشاره به موضوع احیای دریاچه ارومیه، یادآور می‌شود: اجرای این طرح فشار دوچندانی بر بخش کشاورزی استان وارد کرده و اقدام‌های انجام شده در این زمینه نتایج مطلوبی نداشته است.
ایجاد بندر خشک به جای کشت فراسرزمینی
معاون اقتصادی سابق استاندار آذربایجان شرقی نیز با بیان اینکه آنچه باید در تیمورلو تقویت شود تبدیل این منطقه به بندر خشک به جای کشت فراسرزمینی است، خاطرنشان می‌کند: در فصول زمستان و پاییز با تنش آب و هوایی مواجه هستیم و این خشکسالی، اقتصاد ما را به خطر خواهد انداخت اما اگر تیمورلو تبدیل به بندر خشک شود، این تنش بر اقتصاد تأثیری نخواهد داشت زیرا در این راستا ارزش افزوده، بیشتر از طریق فراوری و بسته‌بندی تا کشت بدست می‌آید.محمد کلامی ادامه می‌دهد: باید با فراوری سیر ارزش افزوده محصول نیز در منطقه بماند. در این راستا لازم است اداره منابع طبیعی و اداره راه و شهرسازی، زمین‌هایی را برای شهرک فراوری سیر اختصاص دهند.وی می‌افزاید: اگر بخواهیم تولید و اقتصاد رونق یابد و تورم کنترل شود، باید به مزیت‌های منطقه‌ای توجه شود. اگر بتوانیم قطب‌های تولیدی منطقه‌ای مثل تیمورلو را ایجاد کنیم، در مورد سیر خواهیم توانست اشتغال، تولید، ارزش افزوده و گردشگری را نیز توسعه دهیم.
نظر شما