در مورد خرما و خاصیت ارقام مختلف آن در نوشتهها و داستانهایی که دهانبهدهان و نسل به نسل منتقلشده، بیشتر به این موضوع پرداختهشده که خرما انرژی خورشید را دردانههایش ذخیره میکند و مقوی بودن خرما را با چنین استدلالهایی توجیه میکنند، اما این روزها علم به چنان پیشرفتی رسیده که میزان اثرگذاری هر رگه خرما بر بخشهای مختلف بدن مشخص میشود.
تحقیقات نشان داده است خرمای پیارم توانایی افزایش تولید و ترشح انسولین را دارد و همچنین دارای خواص منحصربهفردی است که میتواند به کاهش میزان جذب گلوکز از روده و کنترل دیابت کمک کند و دیابت هم ازجمله بیماریهای شایع در سراسر جهان بهشمار میرود که درمان و کنترل آن بدون داشتن رژیم غذایی مناسب غیرممکن است. از همه اینها که بگذریم، پیارم یک مولتیویتامین خوشمزه هم محسوب میشود و اینکه پیارم دارای طبع گرم است.
در بازار خرمافروشان وقتی پیارم به میدان میآید همه خریداران را به خود جلب کرده و درواقع میتوان به این اتفاق، معرکه پیارم گفت، حالا در مقیاس بزرگتر نیز همین وضعیت را در بازارهای بینالمللی برای پیارم شاهد هستیم به طوری که از ۲۰ هزار تن برداشت آن، حدود ۸۰ درصد از این نوع خرما به کشورهای حاشیه خلیجفارس، کشورهای اروپایی، آسیای میانه، استرالیا و کانادا صادر میشود.
آمارهای موجود نشان میدهد افزون بر ۳ هزار رقم خرما در دنیا شناخته شده است که ۴۰۰ رقم آن را متعلق به ایران دانستهاند و از این میزان، ۵۵ نوع آن در استان هرمزگان کشت میشود.
این موضوع را بهانهای برای گفتوگو با آقای راشد دهقانی سیاهکی؛ رئیس انجمن خرمای استان هرمزگان قرار دادیم که در ادامه میخوانید.
ویژگی خرمای هرمزگان چیست؟
استان هرمزگان با سطح زیر کشت بیش از ۳۸ هزار هکتار و تولید بیش از ۱۹۶ هزار تُن و داشتن آبوهوای مناسب برای تولید خرما - ازجمله خشک بودن هوای بعضی از شهرستانهای استان و اختلاف دمای روز و شب- دارای خرماهای متنوع و باکیفیت مانند خرمای پیارم، خاصویی، خنیزی، کریته، مرداسنگ، آلمهتری، هلیلی، مرزبان، فرکان، نگار و همچنین بیش از ۲۰ رقم دیگر است.
جالب است بدانید نخستین خرمایی که در کشور برداشت میشود آلمهتری است که بومی استان هرمزگان و زمان برداشت آن اردیبهشت است و به دلیل نوبر بودن آن خواهان زیادی دارد. آخرین خرما نیز هلیلی است که اواخر آذر در استان برداشت میشود. نکته قابلتوجه اینکه در استان هرمزگان طی هشت ماه از سال انواع خرمای تازه برداشت میشود.
جایگاه خرمای هرمزگان در جهان کجاست؟
در استان هرمزگان رقمهای تجاری باکیفیت مانند پیارم، خاصویی، خنیزی، کریته، مضافتی و مرداسنگ وجود دارد که مقبول بازارهای بزرگ جهانی است و در واقع خرمای پیارم یکی از باکیفیتترین خرماهای دنیا محسوب میشود که خاستگاه این خرما در استان هرمزگان است. در واقع ایران پس از مصر و الجزایر سومین تولیدکننده خرما در دنیاست و هرمزگان با تولید بیش از۱۹۶ هزار تُن خرما در سال مهمترین قطب تولید خرمای کشور محسوب میشود و طی دهههای گذشته تفاوتی در این خصوص مشاهده نشده است.
خرمای پیارم با سایر محصولات خرما چه تفاوتی دارد؟
خرمای پیارم یکی از محبوبترین انواع خرما در ایران و حتی جهان است. این خرما به دلیل طعم شیرین و منحصربهفرد، بافت نرم و گوشتی، و ظاهر جذابش، بهعنوان یکی از لوکسترین و صادراتیترین ارقام خرما شناخته میشود.
خرما پیارم، که به نامهای خرمای شکلاتی یا مریمی نیز شناخته میشود، یکی از باکیفیتترین و معروفترین انواع خرما در ایران است. این خرما در مناطق کوهپایهای شمال استان هرمزگان، بهویژه در شهرستان حاجیآباد کشت میشود و به دلیل شرایط آب و هوایی مناسب و خاک غنی، طعمی منحصربهفرد و بافتی متفاوت دارد. خرما پیارم، یکی از انواع خوشمزه و پرخاصیت خرماست که به دلیل طعم منحصربهفرد و خواص بینظیرش، جایگاه ویژهای در سفرههای ایرانی و جهانی دارد. این خرما بومی مناطق گرمسیری ایران، بهویژه استان هرمزگان است و با توجه به شرایط آب و هوایی مناسب در این مناطق، کیفیت بسیار بالایی دارد.
طعم شیرین ملایم در مقایسه با طعم شیرین قویتر خرماهای دیگر، بافت نرم و خشک این خرما و همچنین قیمت بالاتر خرمای پیارم به دلیل کیفیت بالاتر و تقاضای بیشتر در بازارهای جهانی از ویژگیهای این خرماست که آن را از سایر خرماها متمایز میکند. همچنین خرمای پیارم در سال ۹۵، بهعنوان مرغوبترین خرمای صادراتی کشور در فهرست آثار طبیعی- ملی ایران به ثبت رسیده است.
محصول نخلستانهای هرمزگان به کدام کشورها صادر می شود؟
سالانه ۶۵ هزار تُن از محصولات خرمای هرمزگان به مالزی، کشورهای حاشیه خلیجفارس، روسیه، پاکستان، هند، چین و ژاپن صادر میشود.
تحریمها و تعهدات ارزی چه موانعی بر سر راه صادرات این محصول قرار داده است؟
بدیهی است که موظف و متعهد کردن صادرکنندگان به بازگرداندن ارز حاصل از صادرات و فروش آن به بانکهای داخلی، انگیزه تولید و صادرات را کاهش میدهد. زیرا تحت این قانون، صادرکنندگان نمیتوانند آنطور که مایل هستند از عواید تولید و صادرات خود بهرهمند شوند و سود کسب کنند. چراکه بخشی از هزینههای تولید و صادرات اعم از خرید نهادهها و حملونقل بر اساس قیمت بازار آزاد محاسبه میشود و فروش ارز حاصل از صادرات به نرخ نیما به معنی ضرر صادرکننده است.
صحبتهایی از سوی اعضای هیئت دولت در خصوص افزایش نرخ ارز نیمایی و در پی آن افزایش قیمت دلار مطرحشده است، در صورت تحقق این صحبتها چه اتفاقی برای حوزه صادرات میافتد؟
نزدیک شدن ارز نیمایی به ارز آزاد و درنهایت ثبات قیمت ارز در کشور موجب ایجاد انگیزه برای صادرکنندههای خرما و سرمایهگذار، حفظ بازارهای هدف صادراتی، بازارسازی و درنهایت رونق تولید خواهد شد. اما مهمتر از آن ثبات قیمتهاست درواقع اگر دولت بتواند مانند کشورهای توسعهیافته ارز را ثابت نگه دارد، دست تولیدکننده باز میشود تا با برنامهریزی تولید و با اطمینان خاطر تولیدات خود را صادر کند. بنابراین آنچه در کشور ما بهعنوان یک مسئله و تهدید جدی مطرح است، نوسان نرخ نیمایی و قیمت دلار است.
مطالبه تولیدکنندگان هرمزگانی از دولت چهاردهم چیست؟
در این خصوص بهتر است طبق تحقیقات انجامشده در مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی دولتمردان چالشهایی همچون «تصمیمات غیر کارشناسی و خلقالساعه بدون مشارکت نمایندگان بخش خصوصی بهویژه در خصوص ممنوعیتها و محدودیتهای صادراتی گذشته»، «مشخص نبودن قیمت تمامشده تولید و تجارت خرما در مناطق مختلف و عدم توجه سیاستگذار به ارائه برنامه اقدام جهت کاهش هزینههای تولید به ازای هر واحد محصول»، «عدم استفاده کارآمد از شرکتهای دانشبنیان و پارکهای علم و فناوری در راستای تحول در زنجیره تأمین و ارزش خرما بهویژه در بخش صادرات»، «بیتوجهی سیاستگذاران به حمایت از ایجاد و توسعه پایانه صادراتی و پایانه حملونقل توسط بخش خصوصی با همکاری کامل دستگاههای متولی در مناطق قطب تولید»، «وجود قوانین و تشریفات گمرکی زمانبر و کمبودهای لجستیکی در بخش صادرات»، «نبود دسترسی کافی صادرکنندگان به قوانین صادرات و واردات کشور مقصد و ضرورت حمایت سازمان توسعه تجارت در این بخش»، «انجام نشدن مطالعات کاربردی در خصوص نیاز و سلایق مشتریان خرما در بازارهای هدف صادراتی»، «هزینههای بستهبندی بالا در ایران و لزوم استفاده از ظرفیت شرکتهای دانشبنیان برای کاهش این هزینه و افزایش کیفیت بستهبندی»، «عدم بندسازی صحیح خرمای ایرانی به دلیل بالا بودن هزینههای بازاریابی و تبلیغات بهویژه برای حضور در نمایشگاههای خارجی (لزوم ورود کارآمد سازمان توسعه تجارت در این بخش)»، «تحریمها و مشکلات بازگشت ارز به کشور و همزمان چالش جدی تعهد ارزی و چالشهای گذشته و پیش روی آن (بهویژه در بخش کشاورزی لازم است بازنگری جدی شود)»، «تنوع پایین بازارهای هدف اصلی و ضرورت تنوعبخشی در این بخش» و همچنین «ضرورت بسیج همگانی دستگاهها و بخش خصوصی برای مبارزه با سوسک سَرخرطومی» را مدنظر قرار دهند و تمهیدات لازم برای رفع این چالشها را بیندیشند.
نظر شما