جلسه هفتگی اخلاق عمومی با عنوان «شرح دعای هشتم صحیفه سجادیه» توسط حضرت آیتالله هاشمی علیا استاد اخلاق و مؤسس حوزه علمیه قائم (عج) چیذر، برگزار شد. در این جلسه نیز پیرو هفتههای گذشته، به ادامه شرح فراز «اَللَّهُمَّ إِنِّی أَعُوذُ بِکَ مِنْ... سُوءِ الْوِلَایَةِ لِمَنْ تَحْتَ أَیْدِینَا» پرداخته شد.
ایشان با تذکر این نکته که هرچه مسئولیت انسان بیشتر و دایره ولایت و سرپرستی او نسبت به دیگران وسیعتر باشد، نقش مهمتر و خطرناکتری خواهد داشت، گفت: یکی از مهمترین این مسئولیتها، ولایت والدین نسبت به اولاد است. والدین باید فرزند را ادب کنند. منظور از ادب در اینجا که در روایات هم اشاره شده، اعم از معنای عرفی آن است و همه فضائل اخلاقی و دوری از تمام رذائل را شامل میشود. نوع فرزندانی که تربیت نشدند، بیشتر تقصیر پدر است چون پدر ولایت و مسئولیت دارد ولی مادر ولایت ندارد. از اینجا معلوم میشود چرا در روایات فرمودند: «خَیْرُ مَا وَرَّثَ اَلْآبَاءُ اَلْأَبْنَاءَ اَلْأَدَبُ». ارثی که پدر باقی میگذارد مال نیست؛ زیرا مال از بین میرود؛ بلکه لازمتر از مال، ادب و دین و علم و اخلاق است.
این استاد اخلاق با تأکید بر ضرورت تعلیم و تعلّم معارف دینی و فضائل اخلاقی، شأن مؤمن را ایجاد علم و ادب صالح عنوان کرد و افزود: بنده مؤمن همواره برای خانواده خود دانش و تربیت نیکو به ارث مینهد، تا همه آنها را وارد بهشت کند، به طوری که کوچک و بزرگ و خدمتکار و همسایه را در بهشت مییابد. و بنده گناهکار پیوسته برای خانواده خود بد ادبی را به ارث میگذارد، چنان که همه آنها را وارد دوزخ میکند. یکی از ویژگیهای پدران آخر الزمان که پیامبر اسلام(ص) از آنان بیزاری جسته، همین است که فرزندانشان را از یادگیری امور واجب، باز میدارند.
استاد هاشمی علیا فضائل اخلاقی را حتی مقدّم بر احکام دین دانسته، به بیان تعدادی از احادیث درباره اهمیت حُسن ادب پرداخت. بنا بر روایتی از امام علی(ع) ادب نیکو، جایگزین و نائب حَسَب و شرافت انسان میشود. طبق روایتی دیگر، نفس آدمی بر سوء ادب سرشته شده است و بنده فرمان دارد که به ادب نیکو پایبند باشد، نفْس در میدان مخالفت به دلخواه خود میتازد و بنده میکوشد آن را از خواسته ناروایش باز دارد؛ پس، هر گاه عنان نفس را رها سازد، شریک تبهکاری اوست و اگر نفس خود را در خواهشهایش یاری رساند، در قتل خود همدست نفْس شده است. بدین ترتیب، نفس همواره با عقل در کشمکش است. آدمی باید جانب عقل را بگیرد و هوای نفسانی را کنار بزند تا از بدیها بازدارد و به خوبیها سوق دهد.
نظر شما