راستی چه شرف بزرگی برای ماه مبارک رمضان است که شب قدر را دربردارد، شبی که عبادت آن از عبادت شب‌های هزار ماه که خالی از لیلة القدر باشد، بهتر و بالاتر است: «لَیْلَةُ الْقَدْرِ خَیْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ». الحق چقدر بی‌سعادت است کسی که از چنین معامله و تجارت سودبخشی محروم بماند.

سید شارح صحیفه سجادیه نقل کرده بعضی گفته‌اند: هزار در اینجا رمز عدد نهایی است و خود ایشان بر این اساس می‌گویند: ذکر عدد هزار برای بیان تکثیر است؛ نه اینکه مقصود فقط هزار ماه باشد و از ۲ هزار ماه افضل نباشد. بنابراین مقصود این است که شب قدر در منتهای جلالت و اوج عظمت است.

درباره نام‌گذاری این شب، به شب قدر وجوهی را ذکر کرده‌اند:

۱. قدر به معنی اندازه است و آن شب مخصوص را بدان جهت شب قدر نامیده‌اند که مقدّرات یک ساله عباد و بندگان در آن شب اندازه‌گیری می‌شود.

۲- قدر به معنی تنگ شدن است و چون زمین با آن پهناوری از کثرت نزول فرشتگان تنگ خواهد شد لذا آن شب را شب قدر نامیده‌اند.

۳. قدر به معنی عظمت و شرف و اهمیت مقام است. پس لیله القدر یعنی شب با عظمت و شریف و بسیار با اهمیت و شاید این معنی به واقع نزدیک‌تر باشد، زیرا در سوره دخان می‌فرماید: «إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فِی لَیْلَةٍ مُّبَارَکَةٍ» ما قرآن را در لیله مبارکه فرو فرستادیم و معلوم است که مراد و مقصود، همین شب مورد بحث است که یکجا به عنوان لیله مبارکه و جایی دیگر به‌عنوان لیله القدر از آن یاد شده است.

۴. بعضی گفته‌اند: آن شب را بدان جهت لیله القدر نامیده‌اند که کتابی دارای قدر و شرف همچون قرآن کریم بر رسول و پیامبری گرانقدر و با عظمت به دست ملکی صاحب قدر و بلند پایه (روح) برای خاطر امتی دارای قدر و شرافت نازل گردیده است. «تَنَزَّلُ الْمَلَائِکَةُ وَالرُّوحُ فِیهَا بِإِذْنِ رَبِّهِم مِّن کُلِّ أَمْرٍ سَلامٌ».

در آن شب ملائکه و روح به‌فرمان پروردگارشان برای هر فرمانی و یا هر کاری فرود می‌آیند. آن شب، سلام- یا سلامتی- است.

از خصوصیات و امتیازات لیله القدر این است که شب قدر، شب نزول ملائکه و فرشتگان آسمانی است. نه‌تنها ملائکه الله بلکه بزرگ ملائکه نیز با آنان است؛ گویا آنان در تحت مراقبت و سرپرستی وی به هدایت فرشته بزرگ که روح است فرود می‌آیند.

و اما اینکه روح، کدام ملک است بعضی گفته‌اند همان حضرت جبرئیل امین است و گروهی برآنند که او روح الامین است که اعظم از جبرئیل و جبرئیل، اعظم از ملائکه است، چنان که بعضی روح را به معنی وحی گرفته و گفته‌اند: ملائکه می‌آیند و وحی یعنی فرمان الهی نسبت به مقادیر امور، با آنان است و آمدن آنان به اذن و امر پروردگار و علم الهی است.

بله آنان فرود می‌آیند به‌خاطر هر امری از قبیل ارزاق و آجال و سایر اموری که خداوند برای آن سال مقدر فرموده است.

و ممکن است مقصود این باشد که برای هر امر مهمی نازل می‌شوند؛ بعضی برای رکوع، بعضی برای سجود، بعضی برای سلام کردن و یا اینکه به‌خاطر عمل و عبادتی که از هر کسی سر بزند فرود می‌آیند تا آن را ثبت و ضبط کنند و بنویسند.

آن شب، همه در حال سلامت و ایمنی از شرور شیاطین هستند و چنان‌که در آیه سوره دخان فرمود: «لَیْلَةٍ مُّبَارَکَةٍ» شبی سراسر برکت است و ممکن است مقصود این باشد که این شب، سراسر سلام است، از هر کوی و برزنی و هر در و دیواری صدای ملائکه ‌الله بلند است که به کاروان رمضان و به روزه‌داران رمضان سلام می‌کنند؛ چنان‌که در ریاض الصالحین می‌گوید: روایت شده که: «لَا یَلْقَوْنَ مُؤْمِناً وَلَا مُؤْمِنَةً اِلَّا سَلَّمُوا عَلَیهِ» ملاقات نمی‌کنند مرد مؤمن و زن باایمانی را مگر اینکه بر او سلام می‌کنند و به تعبیر دیگر آنان بر هر قاعد و قائم و راکع و ساجدی سلام می‌کنند و برخورد نمی‌کنند با مرد مؤمن و زن باایمانی مگر اینکه بر او سلام و درود می‌فرستند.

در این شب، ملائکه‌ الله فرود می‌آید بر هر کسی که خدا بخواهد از بندگانش با آنچه محکم کرده از قضا و فرمانش. البته باید بدانیم که منظور اصلی در فرود آمدن ملائکه، شرفیابی به حضور حضرت بقیة الله الاعظم(عجّل‌الله تعالی فرجه‌الشریف) است.

اصلاً علّت اصلی و مقصد اعلی در فرود آمدن ملائکه، شرفیابی به حضور امام زمان(ارواح‌العالمین له‌الفدا) و درک محضر آن حجت بالغه الهی و سلام به آن قدوه انسان‌ها و ارائه تقدیرات بندگان به محضر آن بزرگوار است که در مسیر خود و در مسیر آن ملاقات اصلی به مجالس مؤمنین نیز برخورد می‌کنند و سلام و درود خود را به آن عابدان شب و پیروان حضرت ولیّ عصر امام زمان(عج) نیز نثار می‌کنند و شاید همین وجود شب قدر و نزول ملائکه الله دلیل بر وجود امام زمان(عج) باشد و اینکه هرگز زمـین خالی از حجت نخواهد بود.