به گزارش تسنیم، معاونت آموزش ابتدایی از جمله معاونت های مهم آموزش و پرورش است که وظایف خطیری همچون انسداد مبادی بیسوادی را بر عهده دارد اخیرا نیز در تغییر و تحولات صورت گرفته در آموزش و پرورش دفتر پیش دبستانی جزء زیر مجوعه معاونت آموزش ابتدایی قرار گرفته است.

اجرای نظام آموزشی 6.3.3 و اضافه شدن یکباره پایه ششم به مقطع ابتدایی نیز مشکلاتی از جمله کمبود نیروی انسانی به ویژه نیروی انسانی متخصص را در حوزه آموزش ابتدایی رقم زده است از این رو با محمد دیمه ور که اخیرا سکان هدایت این معاونت را بر عهده گرفته به گفت وگو نشسته ایم تا از برنامه هایش برای آموزش ابتدایی بیشتر برایمان بگوید.

** 9 سال تحصیل برای تمام دانش آموزان الزامی است

** تسنیم: انسداد مبادی بیسوادی یکی از وظایفی است که بر عهده معاونت آموزش ابتدایی قرار دارد اما با وجود هزاران کودک کار و بازمانده از تحصیل چگونه می توان به تحقق این موضوع خوش بین بود؟

** دیمه ور: انسداد مبادی بیسوادی از اولویت های نظام جمهوری اسلامی است و مقام معظم رهبری نیز بر آن تاکید دارند، شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوباتی دارد که به طور جدی بر این موضوع تاکید کرده است و آن را به عنوان یک تکلیف برای نهادهای مختلف تعریف کرده است؛ سند تحول بنیادین آموزش و پرورش نیز بر انسداد مبانی بیسوادی تاکید دارد.

برای تحقق این هدف باید چند کار انجام شود در مرحله نخست دسترسی فراگیران به آموزش و تحصیل باید فراهم شود به گونه ای که تمام افرادی که در بازه واجب التعلیم قرار دارند یعنی از اول ابتدایی تا پایان مقطع متوسطه اول یا سوم راهنمایی سابق باید 9 سال آموزش را در مدارس طی کنند.

اقدام دیگری که باید برای عملیاتی شدن آن توجه ویژه داشته باشیم این است که دانش آموزانی را که در بازه سنی واجب التعلیم قرار دارند وارد مدارس کنیم یعنی پوشش تحصیلی را افزایش دهیم؛ هم اکنون رقم پوشش تحصیلی در سطح کشور 98 درصد است.

** تلاش برای حفظ دانش‌آموزان و ممانعت از خروج آنها از جریان تحصیل

مسیر دوم دیگر برای تحقق انسداد مبادی بیسوادی این است که اجازه ندهیم افرادی که هم اکنون در مدارس مشغول تحصیلند از جریان آموزش خارج شوند برای این منظور مجموعه ای آماده شده است و وزیر آموزش و پرورش دستور داده است تا معاونت آموزش ابتدایی با همکاری نهضت سواد آموزی طرح ملی انسداد مبادی بیسوادی را تهیه کنند.

** نیاز به کمک 3 قوه برای انسداد مبادی بیسوادی داریم

البته این موضوع نیازمند همکاری و مشارکت 3 قوه است، طبق قانون الزام به تحصیلات رایگان خانواده ها ملزمند فرزندان خود را به مدرسه بفرستند که قوه قضائیه باید به عملیاتی کردن این قانون و ضمانت اجرایی آن کمک کند در برخی جاها نیاز داریم قوانین خاصی برای اجرایی کردن این موضوع وضع شود که در این مرحله نیازمند حمایت مجلس هستیم.

دستگاه های دولتی به ویژه وزارت کشور و استانداری ها و وزارتخانه های مختلف باید برای انسداد مبادی بیسوادی همکاری کنند در حقیقت برای تحقق این موضوع نیازمند یک عزم ملی هستیم.

بخشی از خروج از تحصیل به دلیل مشکلات معیشتی است که باید با همکاری سایر نهادها تلاش کرد تا مسائلی را که باعث می شود تا یک خانواده به دلیل مسائل معیشتی مانع تحصیل فرزند خود شود را حل کنیم.

** لیست اسمی بازماندگان از تحصیل در اختیار آموزش و پرورش استان‌ها قرار گرفته است

** تسنیم: آقای دیمه ور سال های قبل و توسط مسئولان قبلی نیز شاهد بودیم که این صحبت ها عنوان می شد اما سوالی که مطرح است این است که بالاخره این حرف های قشنگ چه زمانی قرار است به مرحله اجرا برسد؟ هم اکنون سالانه 20هزار کودک از تحصیل بازمی مانند این با پوشش 98 درصدی که شما اعلام می کنید در تناقض است

**دیمه ور: مبنای ما برای اعلام تعداد کودکان بازمانده از تحصیل آمار ارائه شده از سوی مرکز آمار وزارت آموزش و پرورش است و اطلاعات غیر از آن نادرست است، در طول سال طی چند نوبت اطلاعات توسط واحدهای آموزشی تولید می شود اما تدوین و ارائه علمی آن توسط مرکز آمار وزارت آموزش و پرورش صورت می گیرد البته منکر این موضوع نیستیم که سالانه عده ای از دانش آموزان از تحصیل بازمی مانند.

بر مبنای آمار ارائه شده از سوی مرکز آمار وزارت آموزش و پرورش ادارات کل استان ها لیست اسمی بازماندگان از تحصیل را دریافت کرده اند یعنی الان می‌دانند که در پایه اول ابتدایی چه تعداد دانش آموز باید ثبت نام می کردند و چه کسانی به این پایه وارد نشده اند حتی خانه به خانه به دنبال این دانش آموزان می‌روند.

در قالب طرح ملی انسداد مبادی بیسوادی باید سایر دستگاه ها از جمله شهرداری ها، شورای شهر و روستا و دهیاری ها، واحدهای نظارتی و حمایتی همچون کمیته امداد و بهزیستی کمک کنند تا دانش آموزان بازمانده از تحصیل را وارد مدارس کنیم.

** 39 هزار تارک تحصیل در مقطع ابتدایی/بیشترین ترک تحصیل‌ها از کلاس ششم به اول متوسطه اول
 

** تسنیم: آمار کودکان بازمانده از تحصیل در سال جدید در مقطع ابتدایی به چه صورت است؟

**دیمه ور: امسال حدود 39هزار تارک تحصیل در مقطع ابتدایی داریم که بخش قابل توجهی از آنها دانش آموزانی هستند که از پایه ششم می‌خواهند وارد دوره اول متوسطه اول شوند در حقیقت باید این گونه گفت که حدود 6هزار نفر در دوره ابتدایی تارک تحصیل هستند که بقیه این آمار مربوط به دانش آموزان پایه ششم است که به دوره بعد وارد نمی‌شوند.

آمار دانش آموزان پایه اول که وارد مدارس نشده اند در اختیار استان ها قرار گرفته و آنها به در خانه این کودکان مراجعه می کنند که توانسته اند بخشی از آنها را به کلاس درس بیاورند.

** هر چقدر پوشش تحصیلی بالاتر می‌رود جذب افراد بازمانده از تحصیل دشوارتر می‌شود

**تسنیم: پوشش تحصیلی در مناطق محروم به چه صورت است، بسیاری از دانش آموزان روستایی و عشایری به دلیل نبود مدرسه یا معلم از تحصیل بازمی مانند در حوزه آموزش و پرورش روستایی و عشایری چه برنامه هایی دارید؟

**دیمه ور: در سال گذشته 98 درصد پوشش تحصیلی را در مناطق عشایری شاهد بودیم البته هر چقدر این درصد بالاتر می رود یعنی تعداد افراد بازمانده از تحصیل کمتر می شود جذب آنها دشوارتر است چون تعداد کمتر می شود و این تعداد کم که به مدرسه نمی آیند از مشکلات خاصی رنج می برند.

موانعی که باعث بازماندن دانش آموزان روستایی و عشایری از تحصیل می شود عبارتند از مسائل اقتصادی و فرهنگی، کمبود فضاهای آموزشی در مناطق عشایری، صعب العبور بودن مناطق، پراکندگی جمعیت دانش آموزی.

** کمبود معلم در مناطق عشایری

در رابطه با بحث نیروی انسانی نیز باید بگویم آموزش و پرورش اگرچه در طول سال های گذشته تعداد زیادی نیرو را جذب کرد ولی به دلیل بازنشستگی و خروج از بدنه و لزوم افزایش پوشش تحصیلی با کمبود نیرو مواجه هستیم به گونه ای که طبق استانداردها باید به طور میانگین برای هر 18 دانش آموز در مناطق روستایی یک معلم داشته باشیم اما هم اکنون در برخی مناطق شاهد هستیم که برای یک دانش آموز یک معلم گذاشته ایم بنابراین هر چقدر پوشش تحصیلی گسترده تر شود مجبور می شویم تا نسبت معلم به دانش آموز را رعایت نکنیم تا دانش آموزی از تحصیل بازنماند در چنین شرایطی تعداد زیادی معلم کم می آوریم.

بنابراین باید این کمبودها را جبران کنیم که از نیروهای کارمعین و اضافه کاری معلمان در نوبت دوم استفاده می کنیم، در مناطق عشایری برای تامین نیروی انسانی نیز مشکل مضاعف داریم باید توجه کرد که معلمان این مناطق باید آموزش های خاصی را دیده باشند بنابراین از دانشگاه فرهنگیان درخواست کرده ایم تا رشته آموزش و پرورش عشایری را ایجاد کند تا معلمان مورد نیاز برای این مناطق را تامین کنیم.

** طراحی برنامه درسی منعطف برای دانش آموزان عشایر

**تسنیم: در مناطق صعب العبور کمبود معلم نداریم؟ بسیاری از دانش آموزان این مناطق به دلیل نبود معلم به مدرسه نمی روند یعنی شما معتقدید بازماندن از تحصیل صرفا به دلایل معیشتی و فرهنگی است و هیچ بخش آن به ضعف در آموزش و پرورش بازنمی گردد؟

**دیمه ور: در برخی مناطق به دلیل شرایط سخت، صعب العبور بودن و کوچ رو بودن عشایر با کمبود نیروی انسانی مواجه هستیم ولی این مسئله آنقدر زیاد نیست که به کلیت آموزش در مناطق محروم و روستایی لطمه بزند البته معتقدم که باید به دنبال ایجاد انگیزه در معلمان کوچ رو باشیم.

برای تامین معلم هر تلاشی که لازم باشد انجام می دهیم البته در مناطق عشایری به چند مسئله باید توجه کرد که مهمترین آن برنامه درسی منعطف برای این دانش آموزان است یعنی آنگونه که برای یک دانش آموز شهری برنامه ریزی می کنیم برای حضور در مدرسه از ساعت 8 صبح تا یک بعدازظهر و آغاز سال تحصیلی از اول مهر نمی توانیم به همین گونه برای دانش آموز عشایر برنامه ریزی کنیم.

** قانون برخورد با خانواده‌هایی که مانع ادامه تحصیل فرزندانشان می‌شود، تغییر می‌کند
 

**تسنیم: قانون برخورد با خانواده هایی که مانع ادامه تحصیل فرزندانشان می شوند قدیمی بوده و جرایم آن بازدارنده نیست طرحی برای اصلاح این قانون ندارید؟

**دیمه ور: در چارچوب بحث بازنگری و تدوین سند ملی انسداد مبادی بیسوادی به این قانون توجه کرده ایم و در تلاش هستیم تا از طریق مجلس و قوه قضائیه مجازات هایی متناسب را طراحی کنیم.که پیشنهادات جدیدی را برای اضافه شدن به این قانون ارائه کرده ایم از جمله اینکه در ازای حقوق حمایتی و بسته های حمایتی ارائه شده به خانواده ها آنها را ملزم کنیم که فرزندانشان را به مدرسه بفرستندو آموزش به عنوان یک الزام برای خانواده ها تعیین شود تا بتوانند در صورتیکه فرزندانشان را به مدرسه بفرستند از خدمات دولتی ارائه کنند

** پیشنهاد اضافه شدن پیش دبستانی به عنوان یک مقدمه دو ساله برای آغاز دوره ابتدایی

**تسنیم: پیش دبستانی به حوزه معاونت آموزش ابتدایی ملحق شده است در حوزه پیش دبستانی چه برنامه های جدیدی دارید؟

**دیمه ور: در حوزه پیش دبستانی مسائل سیاست گذاری، تولید محتوا، ضوابط و استاندارد آموزشی بر عهده معاونت آموزش ابتدایی است. شیوه آموزش به دوگونه می تواند باشد از طریق مراکز دولتی و غیردولتی که البته از مشارکت بخش خصوصی در این حوزه استقبال می کنیم و سیاست ما گسترش این مشارکت است اما در مناطق مرزی و دوزبانه پیش دبستانی را به شکل دولتی دنبال می کنیم تا دانش آموزان را برای ورود به مقطع ابتدایی آماده کنیم.

البته پیشنهاداتی برای اجباری کردن دوره ابتدایی به عنوان یک مقدمه دو ساله برای ورود به دوره ابتدایی وجود دارد که در حال بررسی آن هستیم باید توجه داشت که اجباری کردن دوره پیش دبستانی مستلزم تهیه مقدمات و مقرراتی است.

** راه‌های جبران کمبود نیرو در مقطع ابتدایی

** تسنیم: وقتی که کلاس ششم به دوره ابتدایی اضافه شد به دلیل فراهم نبودن ساختارها مشکلات متعددی ایجاد شد هم‌اکنون در مقطع ابتدایی با چه مشکلاتی موتجه هستید که از استقرار پایه ششم در این دوره نشئت می‌گیرد و برای حل آن چه تدابیری اندیشیده‌اید؟

دیمه‌ور: در پایه ششم اتفاقی که افتاد این بود که این پایه زودتر از زمان لازم مستقر شد یعنی باید ابتدا بخشی از مقدمات از جمله فضا، نیروی انسانی و کتب فراهم می شد بعد این پایه را به دوره ابتدایی اضافه می‌کردیم که این گونه نشد بنابراین استقرار این پایه باعث ایجاد مشکلاتی در مقطع ابتدایی شد که مهمترین آن کمبود نیروی انسانی است به گونه‌ای که آموزش و پرورش با مشکلی مواجه شد یعنی یک پایه به مقطع ابتدایی اضافه شد و ما از قبل برای این دوره کمبود نیرو داشتیم که اضافه شدن پایه ششم مشکلات را مضاعف کرد.

بنابراین برای جبران کمبود نیرو در مقطع ابتدایی از معلمان مقطع متوسطه اول یا راهنمایی استفاده کردیم اما بحث اینکه آیا این معلمان توانمندی لازم برای تدریس در دوره ابتدایی را دارند همچنان پابرجاست.

مشکلی که هنوز پابرجاست این است که در دوره ابتدایی کمبود نیروی انسانی داریم که در حال پیگیری برای حل آن هستیم و فعلا برای حل آن از معلمان مقطع متوسطه اول، نیروهای کار معین و استفاده از ظرفیت قانونی برای به کارگیری نیروهای بازنشسته بهره می‌بریم.