تعریف روزه و اقسام آن و اینکه روزه چیست و بر چند قسم است، اولین سؤالی است که ممکن است با آن مواجه شویم.
روزه یعنی شخص تصمیم داشته باشد برای انجامدادن فرمان خداوند، از اذان صبح تا مغرب کاری انجام ندهد که روزه را باطل میکند. روزه چهار قسم است: الف. روزۀ واجب؛ ب. روزۀ مستحب؛ ج. روزۀ حرام؛ د. روزۀ مکروه.
و روزههای واجب خود اقسامی دارد، ازجمله:
1. روزۀ ماه مبارک رمضان؛
2. روزۀ قضا؛
3. روزۀ کفاره؛
4. روزهای که بهواسطۀ نذر یا عهد یا قسم واجب شده است؛
5. روزهای که بهواسطۀ اجاره یا شرط ضمن عقد واجب شده است؛
6. روزۀ عوض از قربانی حج تمتع که توضیح آن در بحث روزۀ مسافر میآید؛
7. روزۀ روز سوم ایام اعتکاف؛
8. روزههای فوتشدۀ پدر که بر عهدۀ پسر بزرگتر است.
لازم به ذکر است که از باب مقدمۀ علمی، برای اینکه فرد یقین کند تمام مدتِ اذان صبح تا مغرب را روزه بوده است، باید مقدار کمی پیش از اذان صبح و مقدار اندکی هم بعد از مغرب، از انجامدادن کاری که روزه را باطل می‏کند، خودداری کند. گفتنی است وجوب امساک لحظهای قبل از اذان صبح، بهجهت رعایت مقدمۀ علمی، به شخصی اختصاص دارد که زمان دقیق اذان صبح و طلوع فجر را میداند و شامل شخصی نمیشود که زمان اذان صبح را نمیداند و شک دارد که فجر طلوع کرده است یا نه. بر این شخص دوم، واجب نیست تازمانیکه یقین یا اطمینان نکرده یا بهطریق شرعی مُحرز نشده که روز (طلوع فجر) فرا رسیده است، از ارتکاب مفطرات اجتناب کند؛ مگر اینکه شخص بداند اگر امساک مذکور را رعایت نکند، خوردن یا آشامیدن وی مثلاً هرچند در بعضی از روزهایی که روزه بر او واجب است، بعد از اذان صبح واقع میشود که دراینصورت رعایت احتیاط مذکور لازم است. اما دربارۀ فردی که شک دارد مغرب شده است یا نه، درهرحال، باید از ارتکاب مفطرات تازمانیکه یقین یا اطمینان نکرده یا بهطریق شرعی مُحرز نشده که شب فرا رسیده است، اجتناب کند (نک: عروة الوثقی، فصل فی الزمان الذی یصح الصوم).

منبع:احکام روزه؛ کارگروه هیئت‌علمی ادارۀ پاسخ‌گویی به سوالات شرعی حرم مطهر رضوی