به گزارش قدس آنلاین،یک انسان به طور متوسط هر هفته حدوداً  (معادل 1 الی یک و نیم کیلوگرم) شکر مصرف می کند. سوکروز یا همان نیشکر (شکری که روی میزهای ما وجود دارد)، دکستروز (شکر موجود در غلات) و فروکتوز (قند موجود در میوه و شهد میوه ها) طی فرآیندهایی به مواد غذایی مختلف مانند نان، غلات مخصوص صبحانه، مایونز، کره بادام زمینی، کچاپ (سس گوجه فرنگی)، سس اسپاگتی و خوراک های متنوع و متعدد مایکروفری تبدیل می شوند و این موضوع جای تعجبی برای این میزان شکر مصرفی باقی نمی گذارد.

طی 20 سال اخیر میزان شکر مصرفی افزایش چشمگیری داشته است. این میزان از 26 پوند به 135 پوند در سال برای هر فرد افزایش یافته است! قبل از تغییر قرن (بین سالهای 1887 و 1890) این میزان سالانه 5 پوند برای هر فرد بود! بیماریهای قلبی و عروقی و همچنین سرطان در آن سالهای ابتدایی قرن بیستم برای انسان ناشناخته بودند.

"شاخص گلایسمیک"به ما نشان می دهد که غذایی که مصرف می کنیم چگونه روی گلوکز بدن تأثیر می گذارد. این شاخص به هر غذایی عددی مشخص می دهد و بدین ترتیب میزان تأثیر آن بر گلوکز بدن را مشخص می کند. هر چقدر این عدد کمتر باشد یعنی روند جذب و هضم آن غذا آهسته تر بوده و بدین ترتیب شکر به طور سالمتری وارد جریان خون می شود.برعکس هر چقدر این عدد بزرگتر باشد یعنی گلوکز بدن با خوردن آن غذا سریع بالا می رود و باعث می شود تا غده پانکراس یا همان لوزالمعده انسولین ترشح کند تا قند خون را کاهش دهد. چنین نوسانات سریع و ناگهانی قند خون اصلاً خوب نیستند چون استرس شدیدی به بدن وارد می کنند.در گفتگو با دکتر مسعود بخارایی عضو انجمن پیشگیری و درمان چاقی ایران دلایل علمی عدم مصرف قند و شکر و ضررو زیان آن را بر سلامت بدن مورد بررسی قرار می دهیم.

-آیا مصرف قند و شکری که همراه با چای مصرف می شود خطرناک است یا مواد غذایی که حاوی شکر و مواد قندی هستند هم می تواند بر سلامتی بدن تاثیرات سوی به جای بگذارد؟

بیش ازصد ماده شیرین به نام قند وجود دارد و قندهایی که کاربرد بیشتری در تغذیه افراد جامعه دارند عبارتند از (فروکتوز قند طبیعی میوه ،گلوکز قند خون ،دکستروز که از نشاسته ذرت گرفته می شود و شبیه گلوکز می باشد .لاکتوز قند شیر است و مالتوز قندی است که در اثر قند نشاسته به وجود می آید همانند قندی که در سمنو وجود داردو ساکارز قندی است که از نیشکر و چغندر استخراج می شود و همان قندو شکری است که به صورت روزانه مصرف می نماییم ) متاسفانه  مصرف سرانه قند به بیش از 70 کیلو در سال افزایش یافته که بیشتر افراد حتی از مصرف آن نیز آگاهی ندارند .

اغلب ما حتی قندها را درست نمی شناسیم زیرادر همه کربوهیدراتهای شیرین کننده ولو به اسامی دیگری در مواد غذایی مخصوصا مواد غذایی بسته بندی شده ، حجم بالایی قند وجود دارد . شکر قهوه ای که بسیاری از مردم تصور می کنند از شکر سفید سالم تر است همان شکر سفیدی است که پوشش نازکی از شربت ملاس برآن کشیده شده است عسل مخلوطی از فروتز و گلوکز است مواد شیرین کننده ای که از نشاسته ذرت گرفته می شود شامل چند ماده قندی است .

تقریبا 50 تا 60 سال پیش نه تنها نوشابه های گازدار بازار داغی پیدا کردند بلکه بدتر از آن آرد گندم آنقدر تصفیه شد که ماده غذایی موثری در آن باقی نماند  آرد سفید با شکر و روغن و قند نبایت مخلوط می شود وبسیاری از غذاهای تفننی بسته بندی ساخته می شود .

باید بدانیم شکر سیستم ایمنی بدن را از کار می اندازد .پس از هر بار مصرف محصولات دارای قند مصنوعی (قند و شکر) گلبولهای سفید بدن (نوترو فیلها) از کار می افتند و 2الی 5ساعت بدن کاملا آماده آلوده شدن به هر نوع ویروس و یا باکتری خواهد بود.طبق تحقیقات پس از هر بار خوردن محصولات حاوی قند مصنوعی ،سیستم ایمنی بدن کارآیی لازم خود را از دست می دهد و این بهترین زمان برای فعال شدن میکروب ها و ویروس ها است .همچنین شکر ماده ای زائد است که بدن انسان قادر به هضم و جذب آن نیست.از این رو برای اینکه ساختار مولکولی آن را بشکند مجبور است از مواد معدنی موجود در بدن مصرف کند تا بتواند آن را هضم کند در نتیجه تعال عناصر معدنی مثل کلسیم ،منیزیوم؛پتاسیم ،سدیم بر هم می ریزد.

-آیا بین مصرف مواد قندی و چاقی و پرخوری ارتباط ثابت شده ای وجود دارد؟

-مصرف قند و شکری از کودکی شروع می شود که اعتیاد به قند و شکر را از کودکی در فرزندانمان به وجود می آورد.شیر خشک شیرخواران که برخی خانواده ها آن را با قند شیرین می کنند و فرنی و غذاهای کمکی که محتوای قند آن بسیار بالاست به عنوان غذای کمکی کودکان را به تدریج به قند و شکر معتاد می کند.

یقینا در تمامی غذاهای صنعتی قند جزء اصلی ترین ترکیبات است امروزه بیماری قند به طور سرسام آوری رو به افزایش است یکی از مهمترین دلائل آن هم گرایش مردم به سمت غذاهای صنعتی و آماده است .

سس کچابی که اکثر مردم به وفور روی فست فودها و برخی غذاها می ریزند بیش از 8درصد بیشتر از بستنی قند دارد در واقع مصرف مواد قندی به مرحله یا رسیده که سلامت مردم و نسل آینده را به خطر انداخته است .چاقی در نوجوانان بیداد می کند .

سن ابتلا به دیابت نوع 2و سکته قلبی بسیار کاهش یافته است.بیماری هایی همچون کبد چرب،سنگ کیسه صفرا،پرفشاری خون و پوسیدگی دندانها به دلیل اعتیاد در مصرف مواد قندی شیوع یافته است .نه تنها وجود قند موجب بروز این بیماری ها می شود بلکه وجود آن در غذا موجب پرخوری نیز می شود.مصرف مواد غذایی شیرین و قندی علاوه بر اینکه سلامتی مردم را به خطر انداخته موجب چاقی شده است تقریبا 60درصد افراد بالای 30سال کشور دچار اضافه وزن و چاقی هستند.

ما همانند کشورهای پیشرفته د رحال فرو رفتن در گرداب چاقی هستیم  .آماری که در اینجا ارائه می دهم طبق نظر استاد ارجمند دکترفرهاد حسین پناه است که ایشان از موسسین انجمن چاقی ایران به شمار می روند .در حال حاضر یک و دو تا سه و یک میلیارد نفر در دنیا اضافه وزن دارند و طبق تعریف های چاقی 300 میلیون نفر در جهان چاق هستند که این ارقام در دو دهه اخیر رشد تصاعدی داشته است .ترس ما از عوارض چاقی است دیابت و بیماری های قلبی عروقی به طرز وحشتناکی زیاد می شوند پرفشاری خون،پوکی استخوان  و چربی خون از دیگر عوارض چاقی هستند که به دلیل مصرف غذاهای صنعتی که به صورت افسار گسیخته از مواد غذایی  شیرین استفاده می کنند شایع شده است.

نگرانی پزشکان جهان از عوارض متابولیک چاقی است سندرم متابولیک  سندرمی است که تجمع عوامل خطری مانند قند خون بالا،پرفشاری خون،چربی خون و چاقی شکمی را در خود دارد و افراد مبتلا مستعد عوارض قلبی عروقی و دیابت هستند این بیمار ی در ایران شایع است و 30درصد جامعه شهری را درگیر نموده است.کم خونی و فقر آهن شایع ترین کمبود تغذیه ای در کودکان است که در 30 تا 60درصد کودکان دبستانی گزارش شده و دلیل آن تنها خوراکی هایی مثل کلوچه ها،نوشابه ها ی پرشکری است  که در زنگ تفریح  مصرف می شود.دیابت نوع 2که مربوط به بزرگسالان بود کم کم به بیماری شایع کودکان و نوجوانان زیر هشت سال تبدیل می شود .13/3درصد از کودکان و نوجوانان از اضافه وزن رنج می برند که 3/5درصد دچار چاقی و سندرم متابولیک هستند به دلیل اصرار در مصرف مواد قندی وموادشور و نمکی چون چیپس ،پفک ،بسکوییت و کیک و کلوچه ها و نوشابه های پر شکر.متاسفانه این تغذیه ها آینده کودکانمان را با ابهام مواجه کرده است . سن رخ دادن بیماریهای قلبی عروقی کاهش یافته است با اوضاع فعلی دهه چهل تا پنجاه کودکان امروزه وحشتناک می باشد اگر هم اکنون به فکر اصلاح  این وضعیت نباشیم منتظر جامعه ای بیماردر آینده های نه چندان دور باشیم

-آیا مصرف شکر با اختلالات مربوط به سوخت وساز ارتباطی دارد؟

-یکی از اساسی ترین مشکلات قند و شکر که جدایی از چاق کنندگی آن می بایست مورد بررسی قرار گیرد اختلال در سوخت و ساز بدن است.شکر باعث اختلالات در سوخت وساز مواد قندی می شود .

اختلال سوخت وساز مواد قندی علاوه بر اینکه موجب چاقی می شود بیماری هایی مانند دیابت ،سکته قلبی، پرفشاری خون، سکته  مغزی و برخی از انواع سرطان را ایجاد می کند به طورخلاصه می توان گفت وجود شکر در رژیم غذایی روزانه علاوه بر چاق کنندگی ، موجب بروز دیابت ،اضطراب  و افسردگی می شود.

تقریبا دو قرن پیش متوسط مصرف سرانه شکر کمتر از پنج کیلوگرم بود و تا صدسال پیش هم آمارهای مصرف شکر چندان افزایش نیافته بود اما از آن به بعد به دنبال همه گیر شدن مصرف نوشابه های گازدار این آمار افزایش می یابد تبلیغات نوشابه های گازدار به حدی زیاد می شود و اثرگذار است که حتی وقتی مردم تشنه بودند  و نیاز به نوشیدن آب داشتند نوشابه های حاوی شکر مصرف می کردند در نتیجه مصرف شکر به صورت تصاعدی افزایش یافت آنچه مهم است این است که مردم بدانند شکر هیچ گونه ارزش غذایی ندارد .تغذیه امروزی مردم اکثرجوامع  شامل میزان  زیادی شکر است حتی اگر از مصرف خود شکر خودداری کنیم ترکیبات آن را در بسیاری از غذاها نوشابه ها و دسرها می یابیم .

از بوفه سلامت در مدارس خبری نیست

-در سی یا چهل سال پیش بیشترین سهم تنقلات مصرفی کودکان  استفاده از مغزها ،شاهدانه ،برگه هلو وزردآلو وانجیر بود.در حال حاضر تنقلات کوکان و نوجوانان به  چیپس و پفک وکیک و کلوچه و نوشابه ها تغییر کرده است  .با نگاهی به بوفه مدارس مشاهده می شود از بوفه سلامت خبری نیست .متاسفانه انجمن اولیا و مربیان،خانواده ها و کادر آموزشی - تربیتی مدارس در این موارد کوتاهی نموده اند.چرا در بوفه های مدارس آبمیوه های سرشار از شکر و ساندویجهای غیر سالم و کیک و کلوچه به دانش آموزان فروخته شود در حالی که با همکاری اولیا و مربیان می توان در روزهای مختلف هفته عدسی ،آش های سبک و غذاهای سالم سنتی تهیه و فروخته شود .استفاده از میوه جات کم شیرینی که در صورت لوم  با پوست  مصرف شود و  مغزهای بدون نمک از ضروریات تغذیه ای امروزی دانش آموزان ،کودکان و نوجوانان است .

در کشور شیلی با راه اندازی بوفه سلامت و با وارد کردن غذاهای طبیعی  مشکل چاقی دانش آموزان کنترل می شود.  .بنابراین برای دست یابی به این مهم به عزم عمومی ملت و نهادهای دولتی نیازمندیم تا دست به دست هم مردم ومسئولین بتوانند بر مشکل چاقی نسلهای آینده فائق آیند .قابل ذکر است توجه مسئولین به امر سلامت از اهمیت خاصی برخوردار است هر چند در مدرسه و خانواده کودکان به لحاظ تغذیه ای مراقبت شوند اما تبلیغات تلویزیونی که خوراکیهای غیر سالم را تبلیغ می کنند می تواند در چشم بر هم زدنی تمام فعالیت های مدرسه و خانواده را تحت الشعاع قرار دهد بنابراین باید دریافت که همت مسئولین ،سازمان صدا و سیما،وزارت بهداشت،وزارت آموزش و پرورش و یکایک افراد جامعه از اهمیت خاصی برخوردار است  تا بتوانیم تنقلات فرزندانمان را از سمت تنقلات ارزان اما خطرناکی که فقط برای تولید کنندگان خود سودآور هستند را به سمت تنقلات سالم هدایت کنیم تا در نهایت بتوانیم  چاقی و بیماریهای ناشی از مواد غذایی صنعتی را کنترل کنیم.