دفتر مطالعات مدیریت منابع آب ایران در خردادماه سال جاری طی انتشار گزارشی نگرانکننده، با اشاره به مشکل کمبود آب و مصرف بی رویه آن اعلام کرد: «هیچ یک از استانهای کشور در وضعیت نرمال نیست. هیچ استانی در وضع قابل تحمل، نرمال و مرطوب قرار ندارد.» همچنین در این گزارش اعلام شد، افزون بر اینکه ورودی آب سدها ۱۷ درصد و خروجی آب از این سدها ۵ درصد نسبت به سال گذشته کاهش یافته است، «۱۰ استان ایلام، خراسان جنوبی، خوزستان، زنجان، سیستان و بلوچستان، قزوین، کرمان، کرمانشاه، یزد و کهگیلویه و بویراحمد با تنش شدید آبی مواجه هستند.» در سال ۲۰۱۳ مؤسسه منابع جهانی، ایران را بیست و چهارمین کشور دنیا از نظر تنش آبی معرفی کرد و هشدار داد این کشور بشدت در خطر کمآبی قرار دارد. مطرح نمودن این آمار و ارقام به این دلیل است که همه مسؤولان و مردم باید نسبت به مشکلات برآمده از مصرف نادرست منابع آبی هشیار بوده و در سالی که توسط مقام معظم رهبری به نام «دولت و ملت، همدلی و همزبانی» نامگذاری شده بیش از پیش به صورت مجدانه چه در بخش برنامهریزی بلندمدت و سیاستگذاری کلان، چه در بخش برنامه ریزی عملیاتی و میان مدت و در بخش اجرایی آن در سطح جامعه در تمامی حوزههای مصارف صنعتی، کشاورزی و خانگی اهتمام به خرج دهند.
در موضوع مدیریت مصرف آب این نکته بسیار مهم است که با توجه به بافت اجتماعی، از لحاظ طبقهبندی ساختاری اقتصادی، کشور ایران در طبقه کشورهایی با اقتصادی مبتنی بر تولیدات محصولات کشاورزی قرار میگیرد، در نتیجه روشن است که بیشتر مصارف آب در بخش کشاورزی و باغداری صورت میگیرد، در نتیجه توجه ویژه به مدیریت بهینه منابع آبی در این حوزه از اهمیت ویژهای برخوردار خواهد بود. اما نکته کلیدی که در این خصوص در ادبیات مدیریتی علمی روز دنیا مطرح است، انتخاب سبد بهینه محصولات کشاورزی تولیدی در هر اقلیم و منطقه آب و هوایی است. مفهوم اصلی این اصطلاح علمی بدان معناست که دولتها در هر شرایط آب و هوایی و اقلیمی با انجام امکانسنجی بومی برای تولید محصولات کشاورزی و همچنین در نظر گرفتن مؤلفههایی مانند، شرایط آب و هوایی، میزان ذخایر آبی منطقه، میزان نیاز به محصول، هزینه تمام شده هر واحد از آن محصول و در نهایت سایر مؤلفههای سیاسی و راهبردی دخیل از جانب حاکمیت، سبد بهینهای از محصولات کشاورزی و باغی را انتخاب و به کاشت آن مبادرت ورزند.
به عنوان مثال محصولی مانند هندوانه و صیفی جاتی از این دست که تولید آنها به آب بسیار زیادی نیاز دارد و کالایی استراتژیک محسوب نمی شوند را میتوان به جای تولید در درون کشور با لحاظ نمودن ملاحظات فنی از خارج از کشور تأمین نمود، . با انجام مطالعات فنی و حرکت به سمت پیادهسازی سامانههای کشاورزی مدرن و پیشرفته پیش از کاشت محصولات کشاورزی، قادر خواهیم بود جلوی بسیاری از ضرر و زیانهای احتمالی را گرفته و با بهرهگیری از الگویی مناسب در جهت مدیریت بحران کم آبی حرکت نماییم.
نظر شما