به گزارش ایلنا از شیراز، برخی تغییر نگاه اقتصادی استان را از کشاورزی به سمت بخشهای دیگر صنعت عامل ترقی استان و خروج از بحران بیآبی میدانند و برخی دیگر تغییر الگوی درآمدی استان و حذف کشاورزی را از این الگو به مثابه خیانت به روستاییان به عنوان یک جمعیت مولد میدانند.
نباید از مسئولیت شانه خالی کرد
دراین میان رییس کمیسیون بازرگانی داخلی اتاق بازرگانی ایران، تمامی بخشها را در موضوع چالشهای پیش روی کشاورزی فارس دخیل میداند و معتقد است نباید در موضوع کشاورزی از مسؤولیتها شانه خالی کرد.
خسرو فروغان در بررسی چالشهای پیش روی تولید ثروت در فارس به بررسی موضوع بخش کشاورزی میپردازد و میگوید: اقتصاد ما زیرساختش غلط است؛ ما یک اقتصاد درست صحیح نداریم؛ امروز مشکلاتی که در مملکت وجود دارد را نمیتوان به دوش فلان دولت انداخت اما در هر بخشی که نگاه کنید آدمهایی که تفکر کمک به نظام و مردم را نداشته باشند وجود دارند و البته کسانی هم هستند که دلشان برای نظام و مردم میسوزد.
وی در پاسخ به این سؤال که چرا اقتصاد ما چرخش به خوبی نمیچرخد، تصریح میکند: ابتدای انقلاب یک تفکر چپ و ضد سرمایهدار و سرمایهگذاری در کشور حاکم شد و همین باعث شد که قوانینی با رویکرد ضد سرمایهداری مصوب شود و در نتیجه برنامههای دولت سنگین شد که نتیجه آن حاکم شدن یک نظام دولتی سنگین بود.
فروغان ادامه میدهد: در یکی از دولتها دستور دادند تا اتاق بازرگانی را خراب کنند که به دستور امام چند نفر مأمور شدند که این اتاق را احیا کنند، در واقع این تفکر حاکم درآن زمان این بود بود که گروهی بیایند و دولتی کار کنند.
فروغان در ادامه به موضوع کشاورزی و چالشهای پیش روی آن میپردازد و میگوید: در بحث کشاورزی ما از اول انقلاب تحریم بودیم و دلار نداشتیم که کالا وارد کنیم، قوت رسمی مملکت ما نان بود و نان نیاز به گندم داشت، درآن زمان بود گه آمدند تشویق کردند تا مردم گندم بکارند و یکی از استانهایی که کشاورزی و فضای زیر کشت میتوانست داشته باشد فارس بود، لذا خواسته یا ناخواسته مردم مجبور شدند به سمت کشت گندم و ذرت بروند؛ در این شرایط پول و وام میدادند که طرف وام بگیرد و خودش را نابود کند.
به اعتقاد وی نتیجه این اقدام این بود که زمینهایی که در آن زمان پر آب بود امروز خشک شود.
رییس شورای راهبردی آموزش اصناف کشور در واکنش به این موضوع که برخی معتقدند نباید مسیر توسعه کشاورزی را در فارس متوقف کرد، تصریح میکند: آنهایی که توقف کشاورزی با روند کنونی را قبول ندارند در واقع سواد کافی ندارند، در استانی که کمبود آب وجود دارد و آب روز به روز کمتر میشود ما چه نیازی داریم که این جریان آب را از زیر زمین بخشکانیم که بخواهیم آب بدهیم به کشتهای پر مصرف مثل جو، ذرت، گندم، برنج کاری و...؟
وی در نقد برخی سیاستهای گذشته کشاورزی فارس تأکید میکند: اگر به جای حساسیت روی این کار و کشت گندم، کار سیاسی نکرده بودند در زمانی که مردم سروستان دنبال پسته کاری بودند گذاشته بودند استان به سمت باغداری برود امروز مردمی ثروتمند در حوزه باغداری داشتیم بدون آنکه منابع آبی را از دست بدهیم.
فروغان میافزاید: اگر این الگوی کشت را عوض کرده و مردم را به سمت باغداری و نه زمین و کشاورزی پرآب، سوق داده بودند، امروز پولهای بسیار زیادی وارد این استان شده بود و کشاورزان مجبور نبودند که زمینها را رها کنند و با مهاجرت به شهرها هزینههای گزافی را بر دوش خود و جامعه شهری بگذارند.
بحران مهاجرت از روستا به شهر
فروغان معتقد است این بحران عملی برای مهاجرت از روستا به سمت شهر است میافزاید: اگر هزینههای اضافه شدن یک نفر به جمعیت شهر را بررسی کنیم میبینیم چه اتفاقی میافتد؛ یعنی کسی که وارد شهر میشود یک درخت از بین میرود که او میخواهد خانه بسازد؛ هزینههای زیست محیطی، امنیتی، ترافیکی و... هزینههای مهاجرت است که از پس سیاستهای غلط گذشته به وجود میآید.
وی تصریح میکند: وزارت جهاد کشاوری وظیفه دارد مشکلاتی که تاکنون به وجود آمده است را قبول کند و پاسخ دهد چرا آبهای زیر زمینی از بین رفته است و الگوی کشت ما چرا این گونه است؛ همه این مشکلات را در بیاورد و شجاعانه دفاع کند بررسی کند و دیگران هم کمک کنند، وزارت صنعت و معدن کمک کند، استاندار کمک کند، همه دست به دست هم دهند اما کسی نباید بگوید به من ربطی ندارد؛ به بخش خصوصی هم ربط دارد.
لزوم تغییر الگوی کشت
وی همچنین پیشنهاداتی را برای بهبود وضعیت و رفع چالشهای کشاورزی استان ارائه میدهد و عنوان میکند: برای این کار الگوی کشت باید تغییر کند؛ باید به سمت باغاتی برویم که کمترین میزان آب را نیاز دارد و در کنار این باید کارخانه مرتبط برای تبدیل و فراوری و ایجاد ارزش افزوده، ایجاد کنیم. نیاز داریم سیستمهای آبیاری نوین به طرز صحیح و با نظارت صحیح اجرا شود، میلیاردها تومان پول برای سیستمهای آبیاری نوین وارد این استان شد اما درست انجام نشد و تنها ۲۰ درصد انجام شد و این روشها جواب نداد چون نظارت در آن نبود. باید سیستمهای آبیاری جدید و نوین باشد و نظارت کامل شود در اجرای آن و بعد از اجرا مسؤولیتها حفظ شود.
سم مهلک برای اقتصاد
اما یکی دیگر از اقتصاددانان فارس نظر دیگری دارد..
سهراب شرفی که معتقد بردن منابع فارس به سمت بخش کشاورزی سم مهلکی برای اقتصاد این استان است در خصوص تغییر الگوی تولید ثروت در استان میگوید: در گذشته اگر کاربری زمین را تغییر میدادند از کشاورزی به در و پنجرهسازی جرم بود، اما الان باید برعکسش کنند و بگویند اگر کشاورزی کنی جرم است؛ چون سفرههای زیر زمینی در حال خالی شدن است.
وی میافزاید: جالب است منایع غیر قابل جایگزین در حال از بین رفتن است و همچنان برای اصلاح برنامههای اقتصادی استان برنامهای در دستور کار قرار نمیدهیم؛ وقتی این منابع از بین برود دیگر کاری نمیشود کرد.
این کارشناس اقتصادی میافزاید: صاحبنظران به خوبی میدانند هر چیزی در اقتصاد کلان متعلق به عموم جامعه است. به همین دلیل من معتقدم در شرایط فعلی باید برنجکاری در فارس جرم تلقی شود.
این عضو هیأت رییسه خانه صنعت، معدن و تجارت فارس که کشت برنج را در شرایط فعلی مضرتر ازکشت خشخاش میداند میافزاید: خشخاش فقط به یک نسل ضربه میزند ولی کشت برنج به نسلهای آینده نیز ضربه میزند و منابع و سفرهها را خالی میکند.
شرفی با تأکید بر این موضوع که برنامهها و کارهای گذشته جواب نمیدهد تصریح میکند: مسؤولان و مدیران ما دانش ندارند؛ عدم دانش مدیریت منابع اعم از منابع انسانی، فسیلی، طبیعی، معدنی، آبی، فکری و... را نمیتوانند مدیریت کنند؛ چراکه امروز ما دچار مشکلات بسیاری هستیم که حتی دانشجویان ما نمیتوانند خودشان را پرزنت کنند. چون آموزههای خلاقانه در کشور ما مرده است و ثروت سازی هم جرم است. همه دنبال این هستند که از منابع دولتی و فروش نفت منابعی بگیرند و بین کارمندانشان تقسیم کنند. در واقع با این روند همه تنها بر سر غنایم میجنگند و آن را تقسیم میکنند.
نسخهای بنام توسعه متوازن
اما استاندارفارس که معتقد است این استان برای ترسیم الگوی تولید ثروت و خروج از بحران بیآبی ملزم به تعطیلی بخش کشاورزی نیست میگوید: فارس قطب کشاورزی کشوراست و بحران کمبود آب نباید باعث شود تا برخی فکر کنند باید دنبال حذف کشاورزی از چرخه تولید ثروت در آن بود.
سید محمد علی افشانی با بیان اینکه به هیچ عنوان به توسعه تک سوگرایانه دراستان اعتقادی ندارد میافزاید: راهاندازی شهرکهای صنعتی کشاورزی، آموزش کشاورزان و سوق دادن این بخش ازصنعت به سمت تولیدات گلخانهای رویکردی منطقی برای حفظ جایگاه فارس درکشاورزی کشوراست.
وی در عین حال فارس را استانی منحصر به فرد و پرظرفیت دربخش گردشگری میداند میافزاید: نه توجه یک جانبه به بخش کشاورزی میتواند مشکل گشای اقتصاد فارس باشد و نه انحصاری کردن کسب ثروت از راه گردشگری دراستان.
رییس شورای برنامهریزی فارس با بیان اینکه مگر در دنیا چند تخت جمشید وجوددارد میافزاید: این را قبول دارم که در گذشته و در کنار اثرتحریمهای غرب، برنامهریزی صحیحی در بخشهای مختلف صنعت به ویژه توریسم نشده است اما نمیتوان به شرایط کنونی دل خوش بود و همه توجهها را به سمت بخشهای این چنینی اقتصاد سوق داد و از بخش کشاورزی غافل شد.
افشانی تعطیلی کشاورزی را به صلاح استان نمیداند و معتقد است برای داشتن استانی ثروتمند باید به فکر توسعه همه جانبه و آن هم با استفاده از نگاه علمی باشیم.
به هرحال در شرایطی که استان ۵ ملیون نفری فارس این روزها با مشکلاتی نظیر بیکاری، مهاجرت روستاییان به شهر و... روبروست به نظر میرشد باید با برنامهریزی دقیق، ضمن ارائه ظرفیتهای استان در حوزههای مختلف با استفاده از سرمایهگذاری بخشهای مختلف زمینه تولید ثروت براساس الگویی به روز شده را فراهم کرد.
نظر شما