نمیدانی ماجرا از چه قرار است، اما فقط میروی و نور را دنبال میکنی، دیگر نه نگرانی داری و نه دلت میلرزد از سختی روزگاری که در پیش است.
نور تو را به هر سویی که میخواهد میبرد و تو دنباله رو هستی، چه زیبا که خدا این حقیقت را برای ما به ودیعه گذاشته که در دنیا و آخرت 14 نور مقدسش را دنبال کنیم.
در زندگی دنیا به این انوار متوسل شویم و مدد بجوییم و در آخرت هم چشم امیدمان به عنایات و مهربانی هایشان باشد. این نورهای مقدس، همه زندگی ما هستند و بدون آنها زندگی هایمان بی معناست، اصلا زندگی نیست، بلکه باتلاقی است که رفته رفته ما را به مرگ و نیستی فرو میبرد.
راستی چه زیباست که بخشی از شکوه و عظمت معصومین(ع) را به تصویر بکشیم و این آرزوی دیرینه من بود که روزی در سالهای زندگی ام مفتخر به کارگردانی اثری با مضمون زندگی یکی از این حقایق هستی شوم و خدا را شکر که این آرزو محقق شد و نام من ناچیز هم به عنوان کارگردان آثاری درباره دین و ارزشهای ائمه هدی(ع) ثبت شد...
این چند سطر بخشی از واگویه های داوود میرباقری؛ نویسنده و کارگردان نام آشنای سینما، تئاتر و تلویزیون کشورمان است که آثار فاخری درباره ارزشهای دین و اهل بیت(ع)، در کارنامه هنریاش خودنمایی میکنند. آخرین اثر بلند تلویزیونی میرباقری «مختارنامه» است که فرازی از تاریخ قیام خونخواهانه مختار ثقفی را پس از شهادت امام حسین(ع) به تصویر کشیده است. گفت و گوی ما را با این هنرمند در حال و هوایی متفاوت بخوانید.
داوود میرباقری چقدر اهل دل است و چقدر اهل منطق و جدیت؟
بستگی دارد به اینکه کجا فضا دلی است و کجا جدیت میطلبد؛ اما به باور دوستانم بیشتر از منطق و جدیت اهل دل هستم. یعنی هر وقت برای تولید اثری جدید اقدام میکنم این دل است که من را به حرکت و تکاپو وادار میکند.
و انقلاب دل؛ در این سالها شما را به سمت تولید چه آثاری رهنمون شده است؟
ببینید برای هر کارگردانی مهم است که اثرش ماندگار شود و در این راستا هم خوب به موضوع اثرش فکر میکند، زوایای گوناگون آن را میسنجد و بعد با یک اقدام جدی وارد گود تولید میشود. اما در این میان تفاوتی هم وجود دارد که بیشتر دلی است. وقتی من خواسته ام به عرصه تولید اثری با محوریت دین و معارف معصومین(ع) ورود کنم، به خاطر دشواریهای مسیر آینده، بیشتر از دلم فرمان گرفته ام تا منطق.
چطور؟
پاسخ روشن است، چون برای ورود به عرصه تولید آثار دینی و مذهبی، عشق و اخلاص هنرمند حرف اول را میزند و اگر چنین نباشد هیچ گاه اثر تولید شده در وجود بیننده ها رخنه نخواهد کرد.
چه تعبیر جالب توجهی؟ رخنه...
در حقیقت اگر هنرمند جان کلام دین را به تصویر نکشد، نمی تواند در دل مخاطبش نفوذ کند و من از آن به «رخنه» تعبیر میکنم، زیرا اگر توانستی مخاطب را از ابتدای نمایش اثرت تا انتها و در نهایت اشتیاق نگه داری، آن وقت میتوانی ادعا کنی که اثرت در وجود مخاطب رخنه کرده و جان گرفته است.
جناب میرباقری! بخشی از زندگی تحصیلی شما به نشستن پای درس استادان حوزه برمی گردد، چقدر این تجربه ها برای تولید آثار مذهبی به شما کمک کرد؟
خیلی، به هر حال تجربه نشستن پای درس استادان برجسته حوزه ذهن هر جویای علمی را باز میکند، اما ذکر این نکته هم ضروری است که ما در جامعهای زندگی میکنیم که همه اهل دین و مذهب هستیم وطبیعی است هر چه مربوط به مبانی و اصول اعتقادی آن اندیشه است، باید مورد علاقه شما باشد، بنابراین ورود به مسایل تاریخی و دینی نیز برای من به همین شکل است، وقتی به دین و اصول آن ایمان دارم و آن را پذیرفتم، علاقهمند هستم درباره شخصیتهای آن اگر مجالی پیش بیاید کارم کنم. این موضوع چندان عجیب نیست چون من مسلمانم و به شخصیتهای مذهبی دینم علاقه دارم که در نهایت نتیجه این علاقه، فکر و تلاش کردن، تبدیل به انرژی تولید اثری مانند «امام علی(ع)» یا «مختارنامه» میشود.
موافقید در همین فضا مروری هم بر «مختارنامه» داشته باشیم؟
بله، حتما.
مدتها از تولید و پخش «مختارنامه» گذشته، اما به فراخور مناسبتها همچنان بخشهایی از این مجموعه تلویزیونی از شبکههای تلویزیونی پخش میشوند، تعریف خودتان از این مجموعه تلویزیونی چیست؟
درباره این سریال بارها صحبت کرده ام که شاید تکراری باشد، اما «مختارنامه» يک سریال با استاندارد بينالمللي است و بسياري از سکانسهاي آن را ميتوانيد با کارهاي بزرگ هاليوود مقايسه کنيد، آن هم با بضاعت اندک ما، بخصوص در بخش سه بعدی و جلوههای ویژه بضاعت کمی که در این حوزه داریم، مثلاً آتشسوزي کعبه با امکانات جهانسومي ساخته شد، اما وقتي حوصله، عشق و دقت باشد، کار خاصيت بينالمللي پيدا ميکند. يکي از ويژگيهاي ديگر هم خود موضوع است، در کشور ما هر سال 40 روز برای امام حسین(ع) عزاداري داريم که وقتي تلنگري به اين جريان بزنيم با اقبال روبهرو ميشود.
هر وقت خاطرات تولید «مختارنامه» را مرور میکنید، چه حسی به شما دست میدهد؟
«مختارنامه» ادای دین کوچک من به ساحت قدسی سیدالشهدا(ع) بود و هر وقت خاطرات این سریال را در ذهن مرور میکنم سرشار از حس خوب دعوت و عنایت این امام مظلوم میشوم. من براي هر صحنه حس غريبي دارم.
جایی گفته اید «مختارنامه» معادل 20 فیلم سینمایی است، چرا؟
هنوز هم به این مسأله اعتقاد دارم که ابعاد کار در این سریال بسیار وسیع بود و بیننده هر پنج دقيقه شاهد یک ماجرای تازه بود. گاهي دوستان ميگفتند زمان ساخت اين سريال خيلي طولاني شده اما به نظر من خيلي خوب جمع شد. «مختارنامه» از قسمت 32 به بعد اوج بيشتري داشت و ابعاد وسيعتري پيدا کرد و این حرکت صعودی تا قسمت پایانی ادامه داشت.
تلخ و شیرینهای «مختارنامه» که در ذهن شما مانده است؟
خاطرات تلخ و شیرین «مختارنامه» به واسطه صحنههای مختلف که روایتگر تلخی و شیرینی داستان بودند، در ذهنم بسیار باقی مانده که انتخاب یک از هزاران دشوار است، اما اگر بخواهم به خاطره تلخ اشاره کنم اینکه ما در حین چند سال تولید اثر دوستان خوبی را از دست دادیم، از جمله زنده یاد رضا خندان که خودش حتی نتوانست نقشش را در این سریال ببیند و حتی بیماری سخت خودم که اگر خوب نمی شدم سرنوشت سریال مبهم میماند. اما خاطرات شيريني هم به تجربه من و همه دوستانم در این سریال رسید، اینکه عده زیادی از بازيگران کشور و همین طور سیاهی لشکرهایی که از نقاط دور و نزدیک کشور در این پروژه کنار هم قرار گرفته بودند و هر روز با عشق و علاقه ای خاص سر صحنه حاضر میشدند که حتی پس از پایان کار من شاهد چهرههای به اشک نشسته خیلی از این دوستان بودم.
چطور شد فریبرز عربنیا را برای ایفای نقش مختار انتخاب کردید؟
در ابتدای ترسیم شخصیت ها و تست گریم، دو نفر دیگر از دوستان بازیگر آمدند و تست گریم دادند و در ابتدای نگارش فیلمنامه هم جمشید هاشم پور برای ایفای نقش «مختار» مورد نظرم بود، ولی در مرحله تولید به دلیل مشکلاتی که پیش آمد نتوانستیم از حضور این بازیگر توانمند استفاده کنیم و به پیشنهاد ایشان عرب نیا برای این کار انتخاب شد. تست گریم گرفتیم و خوشبختانه همه به حضور ایشان در سریال رأی دادیم و عرب نیا نقش مختار را بازی کرد.
با توجه به اینکه سریال مختار به لحاظ تاریخی مطالبی را منعکس میکرد که ممکن بود برخی از مسلمانان ناراحت شوند، چه ملاحظاتی را در نگارش فیلمنامه مورد توجه قرار دادید؟
بنده در نگارش فیلمنامه مختارنامه برخی موضوعات را به عمد ناديده گرفتم، به من حق بدهيد که از 10 سند تاريخي دو سند آن را قبول نکنم.
تصور میکنید تولید آثار تاریخی مذهبی چه تاثیری در آگاهی بخشی به بینندگان سیما دارد؟
بیشک تاثیر بسزایی در افزایش آگاهیهای تاریخی و مذهبی بینندگان دارد، زیرا برای نگارش فیلمنامه آثاری از این دست، به مطالعه هزاران اثر مکتوب نیاز است تا از زوایای هر اتفاق تاریخ در نگارش متن، مورد توجه قرار بگیرد. برای مردم امروز که در ساعات طولانی درگیر کار برای امرار معاش هستند فرصتی برای مطالعه و خواندن کتابهای مختلف به وجود نمی آید و از این حیث چنین سریالهایی میتوانند بخشی از تاریخ را بخوبی برای مردم تبیین کنند و از این منظر مزیت بزرگی برای تولید کنندگان آثار تاریخی مذهبی به شمار میرود.
مهمترین مشکلاتی که بر سر راه تولید آثار تاریخی و مذهبی قرار دارد؟
هزینههای سنگین تولید، کمبود امکانات برای بازسازی جلوههای ویژه، عدم حمایت همه جانبه از تولید کنندگان آثار مذهبی و ...از مهمترین مشکلات در مسیر تولید آثاری از این دست هستند.
با وجود مشکلاتی که بر سر تولید آثار مذهبی است، خودتان چقدر در این زمینه دغدغه دارید؟
به نکته خوبی اشاره کردید، «مشکلات زیاد بر سر راه تولید آثار مذهبی».
اما من اعتقاد دارم تولید آثار مذهبی با همه مشکلاتی که دارد دل میخواهد، دلی که سرشار از جرأت و جسارت باشد تا از سختیهای کار به راحتی عبور کند و به هر تلنگری متوقف نشود. ضمن اینکه تولید آثار مذهبی پاداش ویژه ای دارد که همین نکته به کارگردان جرأت و جسارت میدهد.
تاکنون آثار گوناگونی درباره امام حسین(ع) و با محوریت عاشورا ساخته شده است، فکر میکنید این آثار برای ترویج فرهنگ حسینی کافی است؟
خیر، کارکردن درباره امام حسین(ع) و به تصویر کشیدن حقیقت زندگی حضرت مانند شنا کردن در یک دریای بی انتهاست. بنابراین جا دارد هزاران هزار دقیقه درباره انقلاب عاشورا فیلم و سریال ساخته شود تا مفهوم قیام برحق سیدالشهدا(ع) در جای جای جهان منتشر شود. به باور بنده با وجود جریانهای منحرفی که در میان مسلمانان نفوذ کرده اند تولید آثار فاخر مذهبی درباره ائمه هدی(ع) و تبیین رهنمودهای ارزشمند آنها، نقش موثری در خنثی کردن توطئه دشمنان ایفا خواهد کرد.
با توجه به اینکه این روزها زائران اربعین خودشان را با پای پیاده به کربلا میرسانند، چه پیامی در این اجتماع میلیونی نهفته است؟
وحدت، انسجام و باور امامت مهمترین پیامهای پیاده روی اربعین حسینی است و جالب اینکه فقط مسلمانان زائر پیاده اربعین نیستند، بلکه پیروان برخی دیگر از ادیان الهی هم با پای پیاده به زیارت امام حسین(ع) میروند و این اوج وحدت دلهای مؤمن و خداجویی است که با هر دین و مسلکی به سوی سرور آزادگان جهان حضرت اباعبدالله الحسین(ع) میروند تا به نشان استقامت ایشان در برابر کفر، بگویند ما هم به تأسی از شما در برابر کفر ایستاده ایم و این ایستادگی ادامه خواهد داشت. هیچ اجتماعی مانند پیاده روی اربعین وحدت آفرین و امید بخش نیست. به باور من باید تمامی لحظههای شورانگیز پیاده روی اربعین و آن اشتیاق زائران حسینی به زبان تصویر ثبت و ضبط شود.
بفرمایید این روزها مشغول پیگیری چه اثری هستید؟
من «سلمان فارسی» را در تلویزیون دارم و حدود چهار سال است برای ساخت آن منتظرم، دقیقاً پس از پروژه «مختار» به طور مداوم بحث و صحبت داشتیم و با مدیران مختلف و در مقاطع گوناگون جلساتی برگزار كردیم، به هر حال شرایط تولید «سلمان فارسی» سخت است و به دلیل حجم و گسترش کار و لوکیشن های بسیار زیاد و بازیگران فراوانی که دارد کار گسترده ای است.
تولید و به ثمر نشستن این اثر برای من خیلی اهمیت دارد و اگر به نتیجه برسد دیگر دغدغه ای در زمینه تولید آثار مذهبی نخواهم داشت و پس از آن کارهای ناتمام دیگرم را به سرانجام خواهم رساند.
و حس شما از شنیدن این کلمات:
مختارنامه؟
ادای دین به امام حسین(ع) که امیدوارم از من بپذیرند.
کربلا؟
بهشتی که در زمین جا مانده.
عاشورا؟
نهضت ظلم ستیزی.
زیارت؟
آرام و قرار معنوی.
مسافر ری؟
مأموریت یک بنده برگزیده و مخلص خدا.
بهشت؟
به بها میدهند نه بهانه.
پیاده روی اربعین؟
قرار سالیانه عاشقان حسینی.
حق و باطل؟
مبارزه این دو تا قیامت ادامه دارد.
نظر شما