سفر دورهای ملک سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان به مصر و ترکیه در چارچوب تلاش رژیم آل سعود برای تشکیل یک جبهه منطقهای علیه جمهوری اسلامی قابل تجزیه وتحلیل است.
نخستین هدف این سفر بازسازی روابط ترکیه و مصر است که پس از سرنگونی دولت اخوان المسلمین در مصر این روابط رو به تیرگی گذاشت.
دولت رجب طیب اردوغان که از حامیان حاکمیت اخوان المسلمین مصر بود پس از کودتای عبدالفتاح السیسی، روابط سیاسی خود را با دولت نظامی مصر کاهش داد.
از دیگر سو، عربستان سعودی که از سرنگونی دولت محمد مرسی در مصر حمایت کرد تلاش داشت تا روابط خود را با دولت جدید مصر در سطح بالایی
حفظ کند.
اما تفاوت دیدگاه دولت عبدالفتاح السیسی با دیدگاه ترکیه و عربستان درباره برخی رخدادهای منطقه از جمله سوریه به سردی روابط میان قاهره با ریاض و آنکارا منجر شد.
این تفاوت دیدگاه، نقطه نظرهای قاهره را به نقطه نظرهای تهران و مسکو درباره بحران سوریه نزدیک تر ساخت، زیرا دولت مصر با اعمال شیوههای تهاجمی علیه دولت بشار اسد مخالف است.
تحولات اخیر منطقه و شکست طرحهای مشترک ترکیه و عربستان در سوریه، یمن و عراق موجب شد که ریاض درصدد ترمیم روابط منطقهای خود و تشکیل یک ائتلاف جدید علیه ایران برآید.
سفر اخیر ملک سلمان، پادشاه عربستان به مصر و اعلام آمادگی عربستان برای احداث پل ملک سلمان که مصر را از طریق دریای سرخ به عربستان ارتباط میدهد، اقدامی در راستای باز تعریف سیاستهای ریاض قرار دارد.
این پل که 50 کیلومتر طول دارد و قرار است از طریق عربستان و مصر دو قاره آسیا و آفریقا را ارتباط دهد با هزینهای بیش از 4 میلیارد دلار احداث خواهد شد.
در تعریف روابط مصر و عربستان همواره دو کشور با وجود اختلاف سیاسی شدید همواره تلاش داشته اند تا بر اساس دیدگاههای متفاوت خود رفتارهای متقابل خود را تنظیم کنند.
مصر که یک کشور مهم و تأثیرگذار عربی است به دلیل برخورداری از ظرفیتهای بالای سیاسی و نظامی به عنوان چتر حمایتی کشورهای عربی از جمله عربستان تلقی میشود.
این کشور با جمعیتی حدود 90 میلیون نفر همواره به کمکهای مالی و اقتصادی شورای همکاری خلیج فارس نیازمند است، در حالی که این کشورها از مصر به عنوان «اسب تروا» برای تقابل با ایران استفاده میکنند.
روابط مصر و عربستان از سال 1952 یعنی از زمان کودتای افسران آزاد همواره دچار فراز و فرودهای سیاسی شدیدی بوده و دو کشور با سوءظن سیاستهای یکدیگر را تعقیب میکنند.
مصر به دلیل وجود بیش از 3 میلیون نیروی کار در کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس بویژه عربستان ناچار است، از سیاستهای ریاض تا اندازهای حمایت کند.
در حقیقت دولتهای مصر در طول 6 دهه گذشته از عربستان به عنوان عابر بانک منطقهای خود و عربستان نیز از مصر برای پیشبرد اهداف تخریبی خود استفاده متقابل کردهاند.
در طول سالهای اخیر عربستان سعودی تلاش کرد تا یک جبهه عبری - عربی علیه ایران تشکیل دهد، اما این جبهه نتوانست اهداف رژیم آل سعود را محقق سازد.
شکست سیاسی و نظامی عربستان در سوریه و یمن موجب شد تا رژیم آل سعود درصدد بازنگری در روابط خود با مصر بر آید، زیرا اختلاف دیدگاه ریاض و قاهره درباره سوریه به سردی روابط مصر و عربستان منجر شد.
از این رو، سفر ملک سلمان، پادشاه عربستان به قاهره و امضای چند توافقنامه همکاری سیاسی و اقتصادی میتواند فصل جدیدی در روابط قاهره و ریاض بگشاید.
اما مهمترین مأموریت شیطانی ملک سلمان در سفر دورهای خود به مصر و ترکیه، ایجاد فاصله در روابط تهران و آنکاراست.
تلاش عربستان این است تا با دادن وعده کمک مالی به ترکیه به نوعی در روابط رو به رشد تهران و آنکارا اختلال ایجاد کند.
اما قطعاً ترکیه تحت هیچ شرایطی فریب تاکتیکهای سیاسی رژیم آل سعود را نخواهد خورد و در هر گونه ائتلافی علیه ایران مشارکت نخواهد کرد.
دلیل این امر این است که دولت ترکیه به طور رسمی از رئیس جمهوری اسلامی ایران برای شرکت در کنفرانس سران کشورهای عضو سازمان همکاریهای اسلامی که قرار است در ترکیه بر گزار شود، دعوت کرده است.
بنابراین ممکن است روابط ریاض و آنکارا در یک فرایند زمانی کوتاه به حالت عادی و طبیعی خود باز گردد، اما آنکارا ثابت کرده که در روابط خارجی خود تحکیم روابط با تهران را بخشی از اولویتهای خود قرار میدهد.
۲۴ فروردین ۱۳۹۵ - ۰۷:۳۵
کد خبر: 367503
حسن هانی زاده
نظر شما