به گزارش قدس آنلاین به نقل از خبرگزاری فارس، کتاب «مهارت‌های زندگی خانوادگی در آیینه آیات و روایات»

مجموعه‌ای از آیات نورانی قرآن و روایات اهل‌البیت (ع) درباره تشکیل و تداوم زندگی خانوادگی است.

زهرا آیت اللهی، نویسنده کتاب، در آغاز هر فصل، برخی شاخص‌های زندگی موفق خانوادگی را بر اساس آیات و روایات آن فصل برشمرده و در مواردی نیز به برخی مهارت‌های زندگی موفق در آغاز و پایان هر فصل، اشاره اجمالی شده است تا به اختصار شیوه عملی کاربرد این شاخص‌ها در زندگی مشترک ارائه شود.

خویشتن‌داری جنسی تا آستانه ازدواج، انتخاب همسر و تشکیل خانواده، استحکام روابط همسران، اقتصاد خانواده، گستره خانواده، بهداشت خانه و تغذیه خانواده و آسیب‌های زندگی خانوادگی عناوین فصول این نوشتار را تشکیل می‌دهند.

فصل اول: خویشتن‌داری جنسی تا آستانه ازدواج

در این فصل آمده است: به دلیل لزوم رفتار جنسی متناسب با شأن انسانی و تأکید شدید بر منع ارتباطات جنسی آزاد، قوانینی در اسلام وضع شده که مقدمه ایجاد عفاف فردی و اجتماعی می‌گردد؛ از آن جمله:

الف) رعایت پاک‌دامنی که ارزشی والاست، شیوه عاقلان است؛ فرد را تا مرتبت ملکی از ملائک اوج می‌دهد و نیز سبب جلب رحمت الهی در رنج و هراس قیامت می‌شود.

ب) پاس‌داشت ارزش‌های انسانی تا افراد اسیر شهوات نفسانی نگردند که شهوات شیطانی عقل شریف آدمی را تخریب کرده، آغازی طرب‌انگیز دارد و پایانی پرمحنت.

ج) توجه به ارزش اخلاقی حیا در روابط با جنس مخالف.

د) کنترل احساس و مدیریت آن. خداوند بر دشواری کنترل این احساس ناظر است و به فرد اجر مجاهد فی سبیل‌الله داده و او را وارد بهشت خواهد کرد.

ه) پرهیز از دوستی حرام با جنس مخالف که سبب تباهی اعمال نیک شده و فرد را زیان‌کار خواهد ساخت.

و) پرهیز از ارتباط غیرضروری با جنس مخالف خصوصاً در محیط خلوت.

ز) دوری از زمینه‌هایی که فرد را گرفتار عشقی با سرانجام نامعلوم می‌سازد و هوس‌ها را در وجود آدمی شعله‌ور می‌سازد.

پس از آن در ادامه فصل به بیان جزء به جزء آثار فردی، خانوادگی و اجتماعی پرداخته می‌شود.

فصل دوم: انتخاب همسر و تشکیل خانواده

در این فصل با بیان آیات و روایات مرتبط؛ توصیه و تشویق به ازدواج، وساطت در ازدواج، آداب ازدواج، انتخاب همسر شامل تناسب همسران، صفات زن شایسته، صفات شوهر شایسته، ارج نهادن به ایده جوان در ازدواج)، تسهیل در امر ازدواج شامل معیارهای فرهنگی- اجتماعی، معیارهای اقتصادی- اجتماعی، محدوده تساهل، و مهارت‌های لازم برای ازدواج و تشکیل خانواده بیان شده است. برخی از نکات بیان‌شده در این موضوعات عبارت‌اند از:

الف) هدف از ازدواج رسیدن به آرامش است و خداوند آیتی از آیات خود را ایجاد مهر و محبت میان همسران برمی‌شمرد.

ب) دختران و پسران و سایر افراد جامعه باید باور داشته باشند که ازدواج، انسان را با جهان هستی هماهنگ می‌کند؛ جهانی که اجزای آن، زوج زوج خلق شده‌اند.

ج) نباید نگاه دخترها و پسرها به ازدواج سخت‌گیرانه باشد؛ به‌گونه‌ای که امکان ازدواج را دشوار کند و سال‌ها آن را به تأخیر اندازد.

د) پدر و مادر، بستگان، دوستان، مسئولان حکومتی، مردم و سازمان‌های غیردولتی و مسئولان مذهبی باید نسبت به ازدواج جوانان احساس مسئولیت کنند و با وساطت در معرفی همسر و حمایت فکری و اقتصادی، ازدواج را سهل و آسان سازند.

ه) پسران در انتخاب همسر بر معیارهایی چون ایمان، مهربانی، عفاف و حیا، تواضع، قناعت و خوش‌رویی دختر تأکید کنند و دختران نیز بر ایمان، تقوا و خوش‌اخلاقی و اصالت خانواده پسر توجه داشته باشند.

فصل سوم: استحکام روابط همسران

عشق و احساس متقابل زن و شوهر، حسن معاشرت متقابل زن و شوهر، نقش زن و شوهر در رشد و کمال یکدیگر، دعا در حق خانواده، آراستگی زن و شوهر به را یکدیگر، مشارکت زن و شوهر در امور خانه، مدیریت مرد در خانواده و محدوده آن، روابط جنسی همسران، و مهارت‌های لازم برای استحکام روابط همسران؛ از موضوعات مورد بررسی در این فصل از کتاب است.

همچنین عنوان شده است:

الف) محبت و علاقه زن و شوهر به یکدیگر، از آیات الهی و مقدس است و با ازدیاد ایمان فرد و زیادت محبت به اهل بیت پیوند دارد. بنابراین باید از هر امر مشروعی که به تعمیق این احساس کمک می‌کند، یاری جست و از اموری که میان آنها ایجاد کدورت و سردی می‌کند، اجتناب کرد.

البته این امر نیازمند کسب مهارت‌های گوناگونی است که از جمله آنها عبارتند از:

اجتناب از نگرش‌هایی که به روابط عاطفی همسران لطمه می‌زند، تلاش در جهت مستحکم‌نر کردن عشق نسبت به همسر، ابراز محبت و علاقه به همسر به بهانه‌های گوناگون و بهره‌گیری از هر فرصتی برای تبادل ارتباطات عاطفی با یکدیگر و...

فصل چهارم: اقتصاد خانواده

در این فصل بیان می‌شود:

الف) تأمین نیازهای مالی زن و فرزند از وظایف الزامی مرد است و لازمه اقتدار صمیمانه مرد در خانواده.

ب) زنان برای تلاش و کسب معاش همسر خود ارزش فراوان قائل باشند که این کوشش شوهر نزد خداوند اجر بسیار دارد و تکریم او تکریم مجاهد در راه خداست. زنان بارها و بارها از شوهر خود برای تلاشش تشکر کنند و در مشکلات این راه، او را تسلی بخشند.

ج) مردان در مدیریت تولید و کسب درآمد خانواده و زنان در مدیریت مصرف نقش اساسی دارند. مدیر توانمند، متناسب با امکانات موجود، برای بیشترین استفاده از شرایط بهترین برنامه‌ریزی را ارائه می‌دهد؛ پس باید با بلندپروازی بی‌جا نداشته باشند که ناامید و سرخورده شوند.

د) شایسته است مردان، متناسب با توسعه درآمد خود، همسر و فرزندان خود را نیز از نعمت‌های الهی بهره‌مند سازند.

همچنین معیشت در خانواده، لزوم تأمین مخارج زندگی توسط مرد، ارزش تأمین معاش خانواده، زنان و مدیریت مصرف در خانواده، گشاده‌دستی مرد در خانواده، میانه‌روی در اقتصاد خانواده، دعا در زمینه امور اقتصادی خانواده، توکل به خدا در معیشت خانواده، معیشت خانواده و ارتباطات اجتماعی، زندگی اقتصادی خانواده مسئولان حکومتی، مهریه، و مهارت‌های لازم در اقتصاد خانواده؛ از جمله سرفصل‌های مورد بررسی در این فصل است.

فصل پنجم: گستره خانواده

در این فصل ارزش فرزنددار شدن، جایگاه پدر و مادر در خانواده، خوش‌رفتاری با خانواده، لزوم حمایت از خانواده، مسئولیت اعضای خانواده نسبت به رشد و کمال یکدیگر، دعای خیر در حق خانواده، خانواده نمونه، خانواده ناشایست، تقابل روابط خانوادگی با ضوابط دینی، عشق به خانواده در راستای عشق به خدا، تقابل تحجر دینی با روابط خانوادگی، نهی از دخالت روابط خانوادگی در رفتارهای سیاسی، ارتباط با خویشاوندان، ارتباط با همسایه، خانواده جهانی و خانواده معنوی؛ در قالب آیات و روایات مورد بررسی قرار گرفته و بیان شده است. همچنین مهم‌ترین نکات این فصل چنین است:

الف) یکی از عوامل مهم در روابط عاطفی زن و شوهر و استحکام خانواده، فرزند دار شدن مخصوصاً در جوانی است.

ب) در نگرش اسلامی خانواده گسترده‌تر از آن است که به زن و شوهر و فرزندان محدود شود. پدر، مادر، فرزند، خواهر و برادر و سایر بستگان همگی اعضای خانواده فرد هستند که با آنها باید مهربانی کرد.

ج) احترام به پدر و مادر، محبت به آنها و ارتباط با آنها در تمام مراحل زندگی لازم است. مبادا با ازدواج و تشکیل خانواده، روابط فرد با پدر و مادرش کم‌رنگ شود یا مانع ارتباط همسر با پدر و مادرش باشد.

د) تفاوت‌های فکری، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی، هرگز نباید مانع ارتباط با خویشان گردد. البته باید مراقب بود تا اختلافات اعتقادی با خانواده خود یا همسر، سبب ضعف ایمان یا تقوای فرد، همسر یا فرزندانشان نشود.

فصل ششم: بهداشت خانواده و تغذیه خانواده

در این فصل آمده است: یکی از مهم‌ترین امور مربوط به سلامتی خانواده، رعایت تغذیه سالم است. معمولاً مردان در تهیه مواد اولیه غذایی سالم و زنان در پختن و آماده کردن خوراک سالم و نگه‌داری بهداشتی مواد غذایی، نقش مؤثر دارند.

دین اسلام با توصیه‌های کلی چون لزوم استفاده از مواد غذایی مورد نیاز بدن در پنج گروه اصلی (نان، غلات، سبزیجات، شیر و لبنیات، و گوشت) مردم را در استفاده از هر نوع خوراکی که برای بدن مضر نباشد، آزاد می‌گذارد و فقط خوردن برخی خوراکی‌ها را ممنوع و حرام اعلام کرده است؛ خوراکی‌هایی هم‌چون حیوانات مرده، حرام‌گوشت، ماهی‌های بدون فلس، و پرندگانی که چنگال دارند. همچنین خوردن بخش‌هایی از بدن حیوانات حلال گوشت.

از طرفی در میان روایات اسلامی درباره آداب غذا خوردن نیز نکاتی بیان شده است مانند شستن دست‌ها پیش و پس از غذا، کوچک برداشتن لقمه، مسواک زدن بعد از غذا، پرهیز از پرخوری، پرهیز از زیاده‌روی در مصرف گوشت و شستن میوه قبل از خوردن و...

بهداشت خانه، تغذیه خانواده، و مهارت‌های لازم برای داشتن خانواده‌ای سالم؛ از جمله سرفصل‌های این بخش است.

فصل هفتم: آسیب‌های زندگی خانوادگی

در این فصل عوامل مؤثر در استحکام خانواده در سه سطح 1. قبل، 2. حین و 3. پس از مشکل، بررسی شده است؛ یعنی:

الف) عواملی که از وقوع مشکل پیشگیری می‌کند؛

ب) عواملی که به حل تعارض کمک می‌کند؛

ج) عواملی که در بهبود اوضاع پس از بحران کمک می‌کند و باعث بهبود روابط و آشتی می‌شوند.

همچنین نهی از بدرفتاری شوهر با زن، حسن رفتار شوهر در مقابل خطای زن، حسن رفتار زن در مقابل خطای شوهر، نهی از بدرفتاری با شوهر، نهی از بدرفتاری با خانواده، نهی از ایجاد اختلاف میان زن و شوهر، طلاق، و مدیریت روابط همسران برای جلوگیری از فروپاشی خانواده؛ از سرفصل‌های مورد بررسی در این فصل است.

چاپ سوم «مهارت‌های زندگی خانوادگی در آیینه آیات و روایات» در 384 صفحه، قطع وزیری، قیمت 12هزار تومان و تیراژ 2000 نسخه از سوی دفتر نشر معارف منتشر شد. چاپ دوم این کتاب در تیراژ 3000 نسخه عرضه شده بود.

برای تهیه این کتاب و دیگر آثار دفتر نشر معارف می‌توان از طریق سایت پاتوق کتاب: ketabroom.ir یا دفتر مرکزی نشر معارف قم (02537740004) یا از طریق فروشگاههای پاتوق کتاب در سراسر کشور اقدام کرد.