به گزارش قدس آنلاین به نقل از راه دانا؛ حسین آقاملائی، دانشجوی دکترای تخصصی بیوتکنولوژی پزشکی در گفت‌وگو با خبرنگار سینا اظهار داشت: محیط های آبی از تنوع منحصر به فردی برخوردار هستند به طوری که بیش از نیمی از تنوع زیستی شناخته شده در دریاها و اقیانوس‌ها زندگی می‌کنند؛ پیشرفت علوم و فنون موجب دسترسی بیشتر به موجودات دریایی و مطالعه آنها و در نهایت به کارگیری محصولات دریایی در جنبه‌های مختلف زندگی بشر شده است.

این دانشجوی دکترای تخصصی بیوتکنولوژی پزشکی گفت: یکی از جذاب‌ترین موارد کاربرد محصولات دریایی، استفاده از آنها در درمان بیماری های انسانی است؛ از آنجایی که سرطان دومین عامل مرگ‌ومیر در سراسر جهان است و داروهای موجود دارای اثرات جانبی فراوان هستند، شناسایی و استخراج ترکیبات ضدسرطان از موجودات دریایی، یکی از شاخه‌های تحقیقاتی پرطرفدار در بین دانشمندان بوده و است.

وی ادامه داد: یکی از مهمترین کاربردهای منابع دریایی استخراج مواد و ترکیبات دارویی است و مطالعات گسترده‌ای در این زمینه در نقاط مختلف دنیا در حال انجام است؛ این ترکیبات دارویی خصوصیاتی از جمله فعالیت ضدباکتریایی، ضد قارچی، ضد ویروسی، کاهش التهاب، تاثیر بر روی عروق، غدد، سیستم ایمنی و... را دارا هستند؛ از این بین ترکیبات مشتق شده از اسفنج‌های دریایی بیشترین سهم را در تولید ترکیبات فعال دارویی دارند؛ پس از اسفنج ها، بیشترین تعداد ترکیبات دارویی از مرجانها و میکروارگانیسم‌ها تخلیص شده است.

آقاملائی، افزود: انواع نرم‌تنان؛ الگای سبز و قرمز و سخت پوستان از دیگر موجوداتی هستند که پژوهشگران موفق به استخراج انواعی ترکیبات زیست فعال از آنها شده‌اند؛ ترکیبات زیادی با ساختار شیمیایی و مکانیسم عملکرد متنوع در موجودات دریایی ایران و جهان وجود دارد که از آنها می‌توان برای درمان سرطان بهره گرفت؛ تعدادی از این ترکیبات پس از اخذ مجوزهای لازم هم‌اکنون در بازار دارویی دنیا در حال استفاده هستند که از آن جمله می‌توان به Cytarabin، Trabectedinو Eribulin اشاره کرد.

این دانشجوی دکترای تخصصی بیوتکنولوژی پزشکی متذکر شد: بیش از 22 ترکیب با منشا دریایی از جمله Tasidotin, Bryoststin ,Marizomib, Hemiasterlin و Elsudepsin   در فازهای مختلف کارآزمایی بالینی هستند؛ این ترکیبات بر روی انواعی از سلول‌های سرطانی آزمایش شده و نتایج مناسبی را داشته‌اند.

وی گفت: کشور ایران دارای منابع آبی بزرگ از جمله خلیج فارس و دریای عمان در جنوب و دریاچه خزر در شمال و همچنین انواع دریاچه‌ها و رودخانه‌ها در داخل کشور هستند؛ در این آب‌ها انواعی از موجودات از قبیل اسفنج‌ها و مرجان‌ها زندگی می‌کنند  که می‌توانند منبع مناسبی برای استخراج انواع ترکیبات دارویی باشند؛ بنابراین با یک برنامه‌ریزی مدون و با کمک گرفتن از توان دانشمندان و محققان کشور می‌توان از این ثروت خدادادی برای تولید داروی مورد نیاز بیماران بهره گرفت.

آقاملائی، با بیان اینکه براساس بررسی بانک‌های اطلاعاتی از ۶۱۱ نرم تن شناسایی شده در سواحل و جزایر خلیج فارس ۱۷۲ جنس یا گونه دارای ترکیبات زیست فعال هستند؛ گفت: جداسازی و تخلیص عوامل ضد میکروبی از  ۱۱ جنس و یا گونه نرم تن خلیج فارس گزارش شده است.

وی خاطرنشان کرد: همچنین از این تعداد موجود شناسایی شده، شش نرم تن دارای فراورده‌های مؤثر بر سیستم ایمنی، دو نرم تن با عصاره دارای ترکیبات کاردیوتونیک و مؤثر بر سیستم عروقی، یک نرم تن دارای ترکیبات ضددرد و ۴ نرم تن با فرآورده‌های کاهنده‌ی چربی خون وجود دارد.

آقامولائی، افزود: همچنین گونه‌هایی با فرآورده‌هایی مؤثر بر پوکی استخوان و فعال ساز استئوبلاست‌ها و درماتیت شناسایی شده است؛ با بررسی و تطبیق گونه‌های شناسایی شده در خلیج فارس با نمونه‌های ثبت شده در بانک‌های اطلاعاتی مختلف مشخص می‌شود که تاکنون 8 گونه دارای فعالیت ضد سرطانی در خلیج فارس شناسایی شده است؛ این ترکیبات دارای ساختارهای شیمیایی متنوع از قبیل پپتید، پلی ساکارید و گلیکوپروتئین، آلکالوئید و سربروزید هستند؛ مکانیسم‌های متنوعی مانند القاء آپوپتوز، تخریب ساختمان اسکلتی سلول، اثر بر سیستم ایمنی و منع فعالیت توپوایزومراز  برای این ترکیبات پیشنهاد شده است.