این البته تمام حکایت آماری و ارقامی خانوارهای کم درآمد بی سرپناه نیست، زیرا سالانه دست کم 56 هزار نفر به این جمعیت اضافه میشود و این در حالی است که حاصل تمام برنامههای مسکنی دولت (ارایه تسهیلات، مسکن استیجاری و ملکی) در بهترین حالت سالانه 110 هزار خانوار را به «خانه» میرساند.
صاحبنظران معتقدند، اگر برنامههای دولت را ملاک خانهدار شدن خانوارهای کم درآمد قرار دهیم، حداقل 25 سال طول میکشد تا این گروه چند میلیونی سقفی از جنس خانه شخصی بالای سرشان ببینند ؛ همین خانوارهایی که امروز نیمی از درآمد خود را هر ماه برای اجاره خانه کنار میگذارند و دو برابر استانداردهای جهانی هزینه مسکن متحمل میشوند.
وقتی جایگزینی برای مسکن مهر ارایه نشد
سال 87 دولت وقت برای خانه دار کردن خانوارهای کم درآمد آستین بالا زد. بر اساس طرحی که «مسکن مهر» نام گرفت و جزو افتخارات دولتهای نهم و دهم محسوب میشود، ساخت 2 میلیون و 300 هزار واحد پیش بینی شد. با آمدن دولت یازدهم اما انتقادهای شدیدی نثار جان این برگ برنده دولتهای قبل شد، به نحوی که وزیر راه و شهرسازی دولت یازدهم آن را طرحی «عوام فریبانه» و «مزخرف» توصیف کرد که در تورمزایی این سالها نقش بسزایی داشته است.
منتقدان دیگر هم در رسانهها فریاد زدند که مسکن مهر نیمی از اسکناسهای چاپ شده در طول تاریخ کشور را بلعیده، اما هنوز بیش از 5/1 میلیون خانوار در یک اتاق زندگی میکنند!
سال 92 که دولت یازدهم به میدان آمد و حسابی از مسکن مهر گلایه داشت، ابتدا بنا را بر اصلاح روند ناقص و معیوب مسکن مهر و به سرانجام رساندن پروژههای موجود گذاشت و تأکید کرد با مسکن مهر سر بیمهری ندارد، اما پس از اتمام این پروژه طرحهای مسکن اجتماعی را اجرا میکند.
بنا بر وعده دولت یازدهم قرار بود پرونده مسکن مهر که از سوی برخی منتقدان گرانترین طرح مسکن حمایتی کشور لقب گرفته، تا پایان امسال بسته شود و مسکن اجتماعی به جایش بنشیند، البته با نحوه تأمین منابع مالی کاملاً متفاوت از مسکن مهر. بر اساس برنامههای دولت یازدهم و با نگاه به افق 1404، خانهدار شدن 4 دهک اول مد نظر بود؛ دو دهک اول آنهایی هستند که بشدت در تنگنای مالی روزگار میگذرانند و توان پرداخت اقساط را ندارند، بنابراین دولت گزینه مسکن استیجاری را برایشان مناسب دید و دو دهک بعد هم با کمکهای دولت خانهدار خواهند شد.
دولت وعده داده بود در قالب مسکن اجتماعی یا طرح تأمین مسکن اقشار کم درآمد( بهطور متوسط 50 متر مربعی) 750 هزار واحد شهری در بازه زمانی 6 ساله ساخته شود و در طرح حمایتی هم که واحدهایش 20 متر بزرگتر دیده شده است دهکهای سوم و چهارم با تسهیلات بانکی خانهدار شوند.
اکنون با فرا رسیدن سال پایانی عمر دولت یازدهم و با وجود وعدههای صریح مدیران وزارت راه و شهرسازی مبنی بر آماده بودن طرح مسکن اجتماعی و اتمام مسکن مهر تا پایان سال جاری، در روزهای اخیر مدیر این پروژه در تحقق وعده دولت ابراز تردید کرد.
به گفته احمد اصغری مهرآبادی، تاکنون یک میلیون مسکن مهر در دولت کنونی به متقاضیان تحویل شده است اما به خاطر وجود مشکلات متعدد زیرساختی و رفاهی و جانمایی غلط، 117 هزار واحد متقاضی ندارد و حتی با وجود تسهیل شرایط فقط 1500 نفر برای این واحدها نامنویسی کردهاند.
دولت همچنان از عملکردش راضی است!
خلف وعده در تأمین سرپناه برای خانوارهای کم درآمد آن هم با دستاویز نبود منابع مالی در شرایطی محرز است که در سه سال گذشته بارها نداشتن برنامه در حوزه مسکن به مثابه انگی بر پیشانی دولت زده شده است. در حال حاضر منتقدان سیاستهای مسکنی دولت یازدهم معتقدند در منصفانهترین تحلیل باید گفت طولانیتر کردن دوره بازپرداخت اقساط مسکن مهر از 15 به 20 سال و افزایش سقف تسهیلات آن از 25 میلیون به 30 میلیون تنها اقدام قابل ذکر دولت فعلی در خانهدار کردن اقشار ضعیف جامعه بوده و هیچ برنامه اجرایی و شاخص دیگری در سه سال گذشته ارایه نکرده است.
در همین حال اما دولت یازدهم تکمیل و تحویل پروژه را به افتتاح رسمی و بریدن روبان ترجیح میدهد و تأکید میکند هیچ وقت به افتتاحهای صوری و تحویل واحدهای بدون زیربنا و امکانات رفاهی نمیبالد!
در شرایطی که هزینه ساخت مسکن اجتماعی مبتنی بر طرح جامع مسکن قرار بود از سه منبع دولت، بانکها و برخی نهادها و بنیادها تأمین شود، اما منتقدان معتقدند وقتی محدودیت منابع مالی امروز حرف اول را میزند، غبارآلود شدن آینده این طرح و عدم تخصیص بهنگام منابع امری طبیعی است.
یک کارشناس بازار مسکن ضمن انتقاد از برنامههای مسکنی دولت میگوید: این برنامهها منطقی نیست و جزو طرحهای بالادستی مسکن است، زیرا همه راهبردهای وزارت راه و شهرسازی در قانون ساماندهی و تولید و عرضه مسکن پایهگذاری شده است. در این قانون دولت به ساخت شماری مسکن مکلف شده و اسم آن خیلی مهم نیست.
محمود جهانی اضافه میکند: در برنامه ساماندهی برای دهکهای اول و دوم ساخت مسکن با حمایت صددرصدی دولت به صورت اجارهای یا حتی رایگان در نظر گرفته شده است.
به گفته وی، در قانون ساماندهی اسم این مسکن «مسکن اجارهای» بود، اما وزارت راه و شهرسازی آن را به مسکن اجتماعی یا حمایتی تغییر داده است.
وی اظهار میدارد: البته دستورالعمل اجرایی چنین برنامهای تدوین شده، اما دولت قبل هم از این برنامه غفلت کرد و فقط به مسکن مهر پرداخت.
کارشناس دیگری هم به باشگاه خبرنگاران جوان میگوید: روشهای زیادی برای تأمین مسکن اقشار ضعیف و کمدرآمد وجود دارد، اما به دلیل نبود مدیریت درست بسیاری از روشها یا قابلیت اجرایی ندارد یا در نیمه راه رها میشود. از سویی دیگر هر دولتی که روی کار میآید، اقدامها و روشدولت قبل را زیر سوال میبرد. محمدعلی ربانی خاطرنشان میکند: یکی از اقدامهای اساسی، مدیریت زمین است که دولت باید خود زمین را به عنوان مهمترین عامل تعیینکننده قیمت مسکن، کنترل و تسهیلات بلندمدت با اقساط 20 ساله در اختیار متقاضیان قرار دهد.
وی بر این باور است که اگر دولت این اقدام را بدون حاشیه انجام دهد، تا چند سال آینده، مسکن جزو دغدغههای اقتصادی نخواهد بود.
گفتنی است، براساس اعلام قاسمی- مدیر امور اعتباری بانک مسکن- 400 هزار مسکن مهر به دلایلی مانند نبود امکانات زیربنایی و نبود متقاضی رها و بلاتکلیف مانده است.
نظر شما