* 500 پروژه ناتمام

مهندس محمدرضا اردلانی، کارشناس پروژه‌های بیمارستانی که 30 سال در این حوزه فعالیت دارد، با تأکید بر اینکه تکلیف بیمارستان‌های ناتمام باید روشن شود، به گزارشگر ما می‌گوید: باید مشخص شود «پروژه ناتمام» یعنی چند درصد آن تکمیل است، زیرا برخی پروژه‌ها را وزارت راه، مسکن و شهرسازی تکمیل کرده و هنوز به وزارت بهداشت و درمان تحویل نداده است و برخی پروژه‌ها نیز به دلیل تکمیل نشدن تجهیزات، معطل مانده اند. البته بنا به بررسی‌هایی که انجام شده، بیشترین میزان پروژه‌های ناتمام که حدود 200 مورد است، در مرحله عملیات ساختمانی معطل مانده‌اند، یعنی حدود10 تا 15 سال است که 40تا60 درصد کار آن‌ها انجام شده، اما اصل پروژه بلاتکلیف است. همچنین دیگر پروژه‌ها از دیوارکشی تا تکمیل تجهیزات مانده اند که به نظرم این پروژه‌ها در مجموع به 500 مورد هم می‌رسد.

* قول دولت برای تحویل 21هزار تخت

چندی پیش نیز دکتر علی ماهر، معاون امور فنی و برنامه ریزی معاونت درمان وزارت بهداشت به ساخت ۲۴۱ بیمارستان در سراسر کشور اشاره کرده و گفته بود، هیچ بیمارستانی در دولت یازدهم کلنگ ساخت نخورده، اما با این حال قول داده ایم ۲۱ هزار تخت بیمارستانی در دولت یازدهم تحویل نظام درمان کشور شود. وی با بیان وضعیت مراحل ساخت این بیمارستان‌ها افزود: پیشرفت ساخت ۲۳ بیمارستان در حد بیش از ۹۰ درصد، ۱۷ واحد، بین ۸۰ تا ۹۰ درصد، ۴۹ واحد بین ۵۰ تا ۸۰ درصد و ۱۵۲ واحد بین صفر تا ۵۰ درصد است . دکتر ماهر همچنین وعده داده است تا پایان سال جاری واحدهایی که دارای پیشرفت بیش از ۵۰ درصد هستند، به بهره برداری خواهند رسید.

* مجلس با درمان مهربان‌تر باشد

گفته می‌شود، انباشت پروژه‌های ناتمام، نتیجه سیاست‌های دولت‌های پیشین است، اما بنابر شواهد، روند کلنگ زنی پروژه‌های جدید همچنان ادامه دارد. دکتر یوسف پریدار، رئیس دانشگاه علوم پزشکی دزفول در پاسخ به گزارشگر ما می‌گوید: در شمال خوزستان نسبت تخت 9‌دهم در ازای هزار نفر است، در صورتی که متوسط کشوری این میزان بیش از 6/1 است. این در حالی است که بنابر سیاست‌های کلان حوزه سلامت، این میزان تا 10 سال آینده باید دست کم به بیش از دو تخت برسد . به این ترتیب افزایش تخت‌های مورد نیاز به معنای افزایش تعداد بیمارستان‌هاست که در نهایت پروژه‌های نوینی در حوزه سلامت تعریف می‌شود. بنابراین انباشت طرح‌های ناتمام یا حاصل نیازهای معطل مانده مردم است یا ثمره نبود اعتبارات کافی که بخشی از آن تابع نوسانات قیمت نفت به شمار می‌آید. بنابراین برخی پروژه‌ها به دلیل تأمین نشدن اعتبارات طرح تحول نظام سلامت، خوابیده‌اند.

* به 8درصد تولید ناخالص داخلی نیاز داریم

دکتر پریدار تأکید می‌کند: چنانچه حدود هشت درصد تولید ناخالص ملی به بخش سلامت اختصاص یابد که البته این رقم در کشورهای پیشرفته بیش از این میزان است ، می‌توان طرح‌های نیمه تمام را تکمیل کرد. به این ترتیب بنا بر برنامه‌های هدف گذاری شده با اختصاص 10 هزار میلیارد تومان، این گره گشوده خواهد شد.

دکتر قاسم باباجانی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی مازندران نیز تنگناهای اقتصادی را دلیل اصلی ناتمام ماندن پروژه‌های منطقه خود می‌داند و به گزارشگر ما می‌گوید: 400 پروژه در حوزه سلامت در منطقه مازندران کلید خورده است که تا پایان دولت یازدهم به اتمام می‌رسد. همچنین در دولت پیشین سه بیمارستان در این استان کلنگ زده شده که امروزه 30تا 35 درصد آن ساخته شده که ناتمام ماندن آن نتیجه نبود اعتبارات کافی است، زیرا ساخت هر طرح عمرانی به 70تا80 میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد. با اختصاص 5 میلیارد تومان اعتبار سالانه- طبق روال فعلی- تنها می‌توان پیمانکاران را بر سر این پروژه‌ها حاضر کرد و این مبلغ را صرف نگهداری کانکس‌ها و کارگران کرد.

در این زمینه دغدغه ضعف منابع مالی در حالی مطرح می‌شود که در روزهای گذشته محمدجعفر علیزاده، مدیر عامل سازمان مجری ساختمان‌ها و تأسیسات دولتی و عمومی از ۱۰۰ بیمارستان در دست ساخت با مجموع ۲۴هزار تخت در کشور خبر داده و گفته است : علاوه بر اعتبارات مصوب، امسال ۵۰۰ میلیارد تومان از یک درصد مالیات بر ارزش افزوده به پروژه‌های بیمارستانی اختصاص پیدا کرده است!

* ضعف اقتصاد سلامت

در حالی که اغلب، نبود اعتبارات را در نیمه کاره ماندن پروژه‌های بیمارستانی مؤثر می‌دانند، مهندس محمدرضا اردلانی، این مسأله را ناشی از ضعف دانش و مهارت سیاست‌گذاران و مدیران پروژه‌های بیمارستانی می‌داند، و می‌گوید: عرضه خدمات حوزه سلامت متأثر از عوامل گوناگون است. در زمینه دانش پزشکی و تجهیزات و فناوری، ما فاصله چندانی با کشورهای پیشرفته نداریم تا جایی که امروزه در برخی حوزه‌های درمان، فاصله دسترسی به کمتر از 48 ساعت نیز می‌رسد. این در حالی است که مهم‌ترین مسأله، بی توجهی به روند بیمارستان سازی وبی توجهی به اقتصاد سلامت است . در حالی که این خطای نابخشودنی است که ما بیمارستان سازی را جدای از بیمارستان داری ببینیم.

* بیمارستان سازی کار بساز و بفروش‌ها نیست

وی به مشکلات ورود ناشیانه به عرصه بیمارستان سازی اشاره می‌کند و می‌افزاید: افرادی باید به این عرصه وارد شوند که دانش کافی در اقتصاد، مدیریت و پزشکی داشته باشند، در حالی که امروزه 85 درصد بیمارستان‌های خصوصی مشکل اقتصادی دارند و نمی توانند برای تأمین منابع، سهام دار پیدا کنند. در بخش دولتی نیز ده‌ها پروژه بیمارستانی ناخواسته به وزارت بهداشت و درمان تحمیل شده، در حالی که پیش از کلنگ زدن باید این طرح‌ها بررسی می‌شد که قرار است این بیمارستان چه خدماتی به چه گروهی بدهد؟ در حال حاضر بر ساخت بیمارستان‌های تخصصی تأکید می‌شود که خدمات خاص و محدودی - برای نمونه جراحی قلب و عروق- ارایه می‌کنند، در حالی که این مرکز به دلیل محدودیت منابع، توان خدمت رسانی به 10 بیمار در روز را ندارد، حال آنکه باید روزانه بیش از40 بیمار داشته باشد که بتواند چند انژیوگرافی یا جراحی قلب داشته باشد.

وی اضافه می‌کند: در جامعه امروز ما هر کس خانه ای ساخته، گمان می‌کند می‌تواند بیمارستان هم بسازد، در حالی که این عرصه متخصصان خود را می‌طلبد، زیرا گاه کیفیت اجرای این طرح‌ها همسو با سیاست‌های کلان حوزه سلامت نیست و نمی تواند نیازهای این حوزه را برآورده کند.

* و سرانجام اینکه ...

در حالی امیدها برای به پایان رسیدن این طرح‌ها در حوزه سلامت باقی است که چند ماه پیش اعلام شد، سهم تکمیل بیمارستان‌ها از اعتبارات وزارت بهداشت و درمان تنها سه درصد است. براستی آیا این وزارتخانه می‌تواند در این ماه‌های پایانی حضور خود شانه‌ها را از زیر بار انباشت ده‌ها پروژه درمانی و پزشکی سبک کند؟