دکتر شیرزاد یزدانی؛ که تا کنون سه دوره عضو شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور بوده است در گفت و گو با ما علاوه بر این موضوع به دیگر دلایل حضور شهرسازان در نظارت بر ساختمان ها نیز اشاره می کند.
یزدانی علاوه بر آنچه اشاره شد سمت های دیگری همچون ریاست گروه تخصصی شهرسازی شورای مرکزی نظام مهندسی ساختمان کشور، عضویت در هیات مدیره جامعه مهندسان شهرساز ایران و عضویت در هیات مدیره سازمان نظام مهندسی مازندران را دارا بوده است.
گفت و گوی ما با ایشان را بخوانید:
- آیا به نظر شما از سال 1374 که قانون نظام مهندسی تصویب شده تا کنون شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی و هیأت مدیره سازمان های نظام مهندسی استان ها به وظایفی که در قانون در خصوص کنترل و نظارت بر ضوابط مقررات شهرسازی و اجرای طرح های توسعه شهری پیش بینی شده است به درستی عمل کرده اند، یا نه؟
به هر حال واقعیت ها نشان می دهد که ما در زمینه رعایت ضوابط و مقررات شهرسازی با تخلفات زیادی مواجه هستیم و به عبارتی در خصوص نظارت و کنترل بر ساخت و ساز های شهری موفق نبوده ایم.
یکی از مشکلاتی که در سازمان نظام مهندسی کشور وجود دارد این است که رشته های هفتگانه موجود، تعامل مناسبی با یکدیگر ندارند. بررسی ها نشان می دهد که در چهار رشته عمران، معماری، تاسیسات برقی و مکانیکی تعاملاتی وجود دارد اما سه رشته شهرسازی، نقشه برداری و ترافیک تا به امروز کمتر در حوزه ساخت و سازهای شهری دخالت داشته اند.
همانگونه که می دانید شهرسازی تعیین کننده تمامی شرایط پایه برای شکل گیری همه فعالیت هاست. از آن جمله می توان به تعیین کاربری در شهرها، تدوین ضوابط و مقررات ساخت و ساز اشاره کرد که پایه و اساس ساخت و سازهای شهری توسط مهندسان قرار می گیرد و این موضوع می تواند بیانگر جایگاه برجسته شهرسازی در بین رشته های هفتگانه باشد.
- ما در شهرسازی از طریق طرح های توسعه شهری همچون طرح های جامع، تفصیلی و هادی وارد عرصه ساخت و سازهای شهری می شویم. در طرح جامع، سیاست های کلان توسعه شهر مشخص می شود و بر اساس اسناد طرح های توسعه شهری مثل کاربری، شبکه ارتباطی و ضوابط و مقررات ساختمانی مانند سطح اشغال و تراکم ساختمانی پایه و اساس هر گونه ساخت و ساز تعیین شده و سیمای شهر شکل می گیرد. اما آیا در واقعیت نیز همین اتفاق رخ داده است؟
متاسفانه امروزه در کشور ما تخلفات ساختمانی به صورت یک فرهنگ در آمده و نگاه درآمدی و اقتصادی بر ساخت و سازها حاکم شده است. بگونه ای که سازندگان و همچنین مدیریت شهری نگاهی درآمدی به طرح های توسعه شهری دارند. متاسفانه امروزه شاهد آن هستیم که تراکم فروشی و شهر فروشی در بیشتر شهرهای کشور بیداد می کند و به عنوان بخشی از منابع مهم درآمدی شهرداری ها محسوب می گردد. این بدان معنی است که ضوابط و مقررات شهرسازی که با هدف ایجاد رفاه و آسایش برای شهروندان تهیه شده اند به راحتی زیر پا گذاشته شده و حقوق شهروندان و آسایش آنان در اثر تخلفات ساختمانی از بین می رود و متاسفانه در عمل هم حساسیت چندانی به این تخلفات نشان داده نمی شود.
بنابراین یکی از مشکلات اساسی ما در شهرها، به اجرا نشدن ضوابط و مقررات شهرسازی و طرح های مصوب شهری بر می گردد که یکی از دلایل آن نظارت ضعیف دستگاه های نظارتی است. دستگاه های نظارتی مثل راه و شهرسازی استان و استانداری ها که در خصوص طرح های جامع، تفصیلی و هادی شهری فعال هستند به دلیل کمبود نیروی انسانی متخصص در بدنه دستگاه های اجرایی و وجود مشکلات مالی درجذب نیروی انسانی جدید و نیز افزایش تعداد شهرها نمی توانند بدنه کارشناسی شان را تقویت کنند. برای جبران این مساله باید همانگونه که در سایر رشته ها نظارت بر ساختمان بر عهده مهندسان مربوطه واگذار شده است در شهرسازی هم بتوان این نظارت را به مهندسان شهرساز واگذار کرد؛ چرا که مهندسان شهرساز از دانش و تخصص لازم درخصوص ضوابط و مقررات عمومی و ضوابط و مقررات شهرسازی برخوردارند و علاوه بر آن ماهیت رشته شهرسازی و بین رشته ای بودن آن و نیز اولویت شهرسازی به منفعت عمومی و آسایش و رفاه شهروندان و کیفیت زندگی تا منافع فردی این ضرورت را ایجاب می کند. بنابراین در این بخش نیز می توان از مهندسان شهرساز به عنوان بازوی کمکی در اجرای صحیح ضوابط و مقررات شهرسازی و اعلام به موقع تخلفات ساختمانی و شهرسازی به سازمان های مربوطه یاری گرفت و آنان را وارد عرصه ساخت و ساز و کنترل بر ساخت و سازهای شهری کرد.
- چرا تا به حال به این مسایل توجه نشده و استفاده از خدمات مهندسان شهرساز اجرایی نشده است؟
دلیل این مساله بیش از همه به عدم درک و شناخت صحیح از جایگاه شهرسازی در ساخت و سازهای شهری در هیأت مدیره استان ها بر می گردد. وقتی هیأت مدیره از کاربرد مباحث و اسناد شهرسازی در خصوص ساخت و سازهای شهری و نقش مثبت و موثری که مهندسان شهرساز می توانند در دفاع از حقوق شهروندان ایفا کنند؛ مطلع می شوند به طور جدی از مباحث شهرسازی استقبال می کنند. متاسفانه در بخش شهرسازی فرهنگ سازی نشده است. ما باید شهرسازی و جایگاه آن را به مردم –متخصصان ومسوولان معرفی کنیم. متاسفانه در بدنه مدیریتی بسیاری از سازمان هایی که برای شهرسازی تصمیم گیری می کنند اطلاعات چندانی از طرح های توسعه شهری و جایگاه شهرسازی و نقش مهندسان شهرساز نداشته اند؛ به دلیل این عدم شناخت، گاه شاهد مقاومت هایی در زمینه اجرای صلاحیت های قانونی مهندسان شهرساز هستیم. شهرسازی بیشتر بر منافع عمومی و رعایت حقوق شهروندی وساماندهی آگاهانه فضا و فعالیت تاکید دارد. البته خوشبختانه در سال های اخیر اقدامات خوبی هم از سوی شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور و هیأت مدیره برخی استان ها انجام شده و صلاحیت های مهندسان شهرساز در تعدادی از استان ها اجرایی شده است. در سالجاری نیز سازمان بازرسی کل کشور در پی اجرایی نشدن صلاحیت های مهندسان شهرساز در تعدادی از استان های کشور مکاتباتی با وزارت راه و شهرسازی در خصوص استفاده از توان فنی و کارشناسی مهندسان شهرساز داشته و بر دریافت نقطه نظرات فنی و کارشناسی آن ها را در کمیسیون های ماده 5 و کارگروه های تخصصی شهرسازی استان ها تاکید نموده است.
متاسفانه پس از گذشت بیست سال از تصویب و اجرای قانون نظام مهندسی ساختمان در پنج استان کشور هنوز در هیات مدیره استان ها نماینده و عضو شهرساز حضور ندارند. در یک مقطع زمانی تعداد مهندسان شهرساز در استانها کم بوده و به دلیل کمبود تعداد مهندسان شهرساز با یک سری موانع مواجه بودیم چون تعداد کم بود نتوانستیم خدمات لازم را ارایه دهیم. اما در حال حاضر با توجه به افزایش دانش آموختگان رشته شهرسازی در مقاطع مختلف کارشناسی و کارشناسی ارشد و دکترا با کمبود مهندسان شهرساز در استان ها مواجه نیستیم و باید به فکر ایجاد اشتغال و فضای کاری مناسب برای بکارگیری شایسته از پتانسیل ها و قابلیت های مهندسان شهرساز در عرصه ساخت و سازهای شهری واجرای طرحهای توسعه شهری و نظارت بر اجرای دقیق ضوابط و مقررات شهرسازی و دفاع از حقوق شهروندی باشیم.
نظر شما