به گزارش قدس آنلاین، عبارت «کلُّ یومٍ عاشورا و کلُّ ارضٍ کربلاء» افقی کلان را پیش روی ما می گشاید تا دریابیم آنچه در عاشورای حسینی رخ داد محصور در زمان و مکان باقی نمانده بلکه دامنه دربرگیری اش به گستردگی تاریخ است و بشر را در اعصار مختلف مرهون برکات و آثار خود می کند. از این رو، امروز هم که ما داعیه تمدن سازی داریم و این چشم انداز عظیم را برای خود ترسیم کرده ایم نمی توانیم بدون این بال سرخ پیش برویم و قطعا مهمترین مولفه در این مسیر آموزه های عاشورای حسینی است.

از این رو و در بررسی وجوه تمدن ساز عاشورای حسینی با حجت الاسلام والمسلمین علیرضا پیروزمند، قائم مقام فرهنگستان علوم قم به گفت وگو پرداخته ایم که مشروح آن به حضورتان تقدیم می شود:

 آیا می توان از ورای عزاداری های حسینی و مجالس منتسب به حضرت سیدالشهداء(ع) افق کلان تمدن سازی را در نظر گرفت و این عزاداری ها را معبری اصلی برای رسیدن به چنین چشم اندازی دانست؟

در فلسفه قیام امام حسین(ع) باید از فرمایشات حضرت(ع) استفاده و باید عبارات آن را به بخش های اصلی و فرعی تقسیم کرد، اگرچه در فرصت محدود بررسی تفصیلی این واقعه و تاثیرات تمدن ساز آن ممکن نیست  اما به طور اجمال باید توجه داشت حرکت ایشان برای اقامه اجتماعی دین بود و به عبارت دیگر حرکت ایشان برای اصلاح امت و احیای فرهنگ و سیره پیامبر(ص)انجام شد؛ به عبارت بهتر اصلاح وضعیت امت به معنای مبارزه با فساد دستگاه حکومت و احیای فرهنگ علوی بود از این رو، این وضعیت ایجاب می کرد تا  علیه تمدن جعلی و بدلی اموی نهضتی راه اندازی شود لذا این قیام به همان اندازه که سیاسی و اجتماعی بود حرکت تمدنی نیز بود و این وجوه همگی در قیام حضرت(ع) نمودار است.

اما ظرفی که می تواند بیانگر همه اهداف حضرت اباعبدالله الحسین(ع) باشد این است که حضرت سیدالشهداء(ع) می خواستند تحولی را در مقیاس اجتماعی رقم بزنند تا بستری باشد برای پیاده سازی فرهنگ علوی و نبوی، اگرچه این فرهنگ در آن زمان و مکان وجود نداشت اما توانست افق روشنی را پیش روی بشر قرار دهد.

از این رو، در عباراتی که حضرت امام حسین(ع) فرموده اند، همچون «وَ إِنَّما خَرَجْتُ لِطَلَبِ الاِْصْلاحِ فی أُمَّةِ جَدّی (صلی الله علیه وآله) و ابی» نشان می دهد که تحقق عملی اسلام جعلی و بدلی حضرت سیدالشهداء(ع) را گران کرده بود و تلاش را آغاز کردند تا اسلام حقیقی در قالب اسلام جعلی شناخته شود.

 در طول تاریخ این وجوه تمدن سازی عاشورا چقدر توانسته الهام بخش و الگوساز باشد و امروز که ما داعیه ساخت تمدن نوین اسلامی را داریم چقدر می توانیم از این نهضت در مسیر پیش روی خود بهره بگیریم؟

طبیعتا به برکت انقلاب اسلامی ایران، جنبه تمدنی قیام حضرت اباعبدالله الحسین(ع) بیش از پیش خود را آشکار کرده است؛ باید توجه داشت حرکت امام حسین(ع) از دو جهت الهام بخش در مسیر تمدن سازی است: یکی آنکه مقصد غلط را از مقصد صحیح در تمدن سازی برای ما آشکار می کند و می گوید اگر جامعه ای از نظر ساختار اجتماعی و فرهنگی به شکلی درآید که رو به انحراف باشد (نظیر آنچه در عصر بنی امیه رخ داد) آن تمدن، اسلامی نیست.

آنچه در آن زمان رخ داد یک ساختار اقتصادی، فرهنگی و سیاسی بود و این از نظر تاریخی قابل تحلیل است یعنی مجموعه آنچه در آن جامعه وجود داشت تمدنی را ساخت که بر مبنای تمدنی منافقانه و انحرافی از اسلام قرار داشت، اما امام حسین(ع) فرمودند: «توجه داشته باشید که اگر در طول تاریخ چنین شد، شما از مسیر تمدن سازی دور شده اید!»

علاوه بر این، راهبرد اصولی امام حسین(ع) در حرکت به سوی تمدن اسلامی مهم است و به نظر می آید راهبرد ایشان، جهاد، مقاومت و قیام است که اصولی است. بنابراین، اگر در طول تاریخ مسلمانان و شیعیان بخواهند در مسیر اقامه حق و ساخت تمدن اسلامی گام بردارند باید اهل جهاد و قیام و انقلاب باشند البته این قیام و انقلاب در شرایط زمانی و مکانی مختلف، شکل خاص خود را پیدا می کند.

تسلیم نشدن مقابل دشمن و در زمین او بازی نکردن و محاسبات طرف مقابل را بر هم ریختن و در معادلات جبهه مخالف رفتار نکردن و به اراده مومنان و به حمایت و عنایت الهی توجه و توکل داشتن و نسبت به مقدورات وسیع جبهه مقابل منفعل نشدن، دنبال نتایج زودبازده نبودن و بلندنگری داشتن و... اینها از شاخصه های تفکر انقلابی است.

 آیا رویکرد حضرت سیدالشهداء(ع) در تمدن سازی یعنی قیام برای امروز ما و حرکت پیشرو به سوی ساخت تمدن اسلامی نیز قابلیت اجرا دارد یعنی ما نیز باید در این مسیر دست به جهاد بزنیم؟

وقتی راهبرد حضرت سیدالشهداء(ع) قیام و انقلاب بود بدین معنا نیست که در هر زمان این انقلاب و قیام به معنای نظامی و مبارزه نظامی و مسلحانه است البته ممکن است در شرایطی خاص به این وضعیت ضرورت داشته باشیم اما اینکه گفته می شود قیام در حرکت حضرت اباعبدالله الحسین(ع) معنای عام تری دارد؛ یعنی تسلیم نشدن مقابل دشمن و در زمین او بازی نکردن و محاسبات طرف مقابل را بر هم ریختن و در معادلات جبهه مخالف رفتار نکردن و به اراده مومنان و به حمایت و عنایت الهی توجه و توکل داشتن و نسبت به مقدورات وسیع جبهه مقابل منفعل نشدن، دنبال نتایج زودبازده نبودن و بلندنگری داشتن و... اینها از شاخصه های تفکر انقلابی است.

به عبارت بهتر، کسی که اهل قیام است این ویژگی ها را در خود دارد البته ممکن است این ویژگی ها در مقابله ای نظامی رخ دهد چنان که در واقعه عاشورا جبهه حق و جبهه باطل مقابل هم صف آرایی کردند هرچند تعدادشان قابل مقایسه نبود، و ممکن است در نبرد نرم ین رخ دهد و تقابل نرم میان جبهه حق و باطل بروز کند چنان که امروز انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی، ام القری این حرکت در جهان هستند، این جنگ و تقابل نرم وجود دارد از این رو، راهبرد پیشرفت در چنین مسیری جهاد است اما ممکن است این جهاد گاهی نظامی باشد و گاهی کبیر باشد چنان که قرآن کریم می فرماید: «فَلا تُطِعِ الکافِرینَ وَجاهِدهُم بِهِ جِهادًا کَبیرًا» این جهاد کبیر یعنی تبیعت نکردن از کافران که فقط به مقابله نظامی معنا نمی شود و این عدم تبعیت از کافران همواره برای مسلمانان در طول تاریخ وجود داشته و ما نیز امروز ملزم به آن هستیم.

اگر بخواهیم نقطه عطفی را در قیام عاشورای حسینی استخراج کنیم که مبنای تمدن سازی ما قرار گیرد،  کدام حلقه از زنجیره فرهنگی عاشورا را مفقود گذاشته ایم که امروز مسئله تمدن اسلامی بعضا برای ما در حد یک رویا است؟

باید توجه داشت انقلاب محور و هادی و جهت دهنده می خواهد؛ در حرکت و قیام حضرت سیدالشهداء(ع) اگرچه جمع شیعه محدود بود اما چون در میثاق با امام زمان خود(ع) ثابت قدم باقی ماندند توانستند تاریخ ساز شوند چنان که امام حسین(ع) با کمتر از یکصد نفر توانستند جبهه ای تاریخی مقابل کفر و نفاق ایجاد کنند که این نشان می دهد اولا زمان و مکان مهم است و ثانیا در زمان و مکان وقتی میثاق با ولی زمان و پایداری در حمایت از او باشد می تواند تاریخ ساز باشد.

بنابراین، در قیام شرط موفقیت، تبیعت از ولایت است و باید ولی زمان را شناخت و در دوران غیبت امام معصوم(ع)، نماینده او را شناخت و بر عهد تبعیت از او پایبند بود و با اعتماد به ولی الله می توان حرکت استوار و موفقیت آمیز داشت.

لذا امید است همه در اقامه عزای امام حسین(ع) موفق و دعاگوی امام زمان(عج) باشیم و بتوانیم از جوشش حسینی استفاده کنیم و با این مضامین درس حرکت آینده را مرور و تمرین کنیم.

انتهای خبر/