سال هاست که موسسات خیریه در کشور ما، پا به پای دولت و سایر سازمان ها و نهادهای رسمی و غیر رسمی به کمک نیازمندان آمده اند و در شرایطی که دولت ها به بهانه های مختلف از جمله فقدان منابع مالی و ... نتوانسته اند بخوبی نیازمندان واقعی را شناسایی و حمایت لازم را از آنها به عمل آوردند، بسیاری از همین موسسات خیریه کم و نام و نشان کمر همت بسته و بدون هیچ چشم داشتی مشغول خدمت رسانی به هموطنانمان بوده اند.

اما گزارش هایی مردمی به دست ما رسید که دولت، به جای اینکه این چنین نهادهای مردمی خیریه را در این راستا کمک کند، سنگ هم پیش پای آنها گذاشته و مالیات‌های سنگینی بر موسسات خیریه اعمال کرده است.

در همین راستا، مدیر عامل خیریه انصار جواد الائمه در مشهد ضمن گلایه از وضعیت پیش آمده به خبرنگار قدس آنلاین گفت: مشکل مالیات رفع نشود، مجبوریم خیریه را تعطیل کنیم.

هاشم زین العلیان با اشاره به افزایش نرخ مالیات از خیریه ها طی سالهای گذشته اظهار کرد: مالیات افزایش سرسام آوری داشته است در حالی که در قانون اصلا نباید از خیریه ها مالیات اخذ شود اما اداره امور مالیاتی برای اینکه راهی برای اخذ مالیات از موسساتی چون ما داشته باشند میگویند شما درآمد زا هستید و به همین دلیل مشمول مالیات می شوید در حالی که چنین چیزی نیست و ما فقط یک خیریه هستیم که با کمک های مردمی اداره میشود.

وی افزود: پول و صدقه ای  که از مردم میگیریم باید برای راه گشایی امور نیازمندان خرج شود اما دولت و دارایی به جای اینکه به ما کمک کنند سنگ بزرگی پیش پای ما انداختند که شاید مجبور به جمع کردن خیریه شویم زیرا پرداخت این مبالغ مالیاتی اصلا در توان ما نیست.

زین العلیان با اظهار اینکه از دیگر بهانه های اداره مالیات برای موسسات خیریه ثبت نادرست حسابرسی است گفت: تنها موسسه ما نسیت که درگیر مشکلات مالیاتی شده است زیرا خیریه های زیاد دیگری هم میشناسیم که به چنین مشکلی برخورده اند.

مدیر موسسه خیریه انصار جواد الائمه با تاکید بر اینکه حدود ۸ ماه است به دلبل رفع مشکل مالیاتی درگیر پی گیری های مکرر ازفرمانداری، استانداری، اداره مالیات و ...بوده ایم اما هنوز به نتیجه ای نرسیده ایم گفت: طی جلسات با هیئت مدیره به این نتیجه رسیدیم که اگر این مساله حل نشود موسسه خیریه را جمع می کنیم زیرا نه تنها پرداخت مبلغ اخذ شده در توان ما نیست بلکه پولی که مردم کمک کردند برای رفع مشکلات نیازمندان است و ما از لحاظ شرعی نمیتوانیم آن را به مالیات اختصاص دهیم.

وی میلغ مالیات اخذ شده برای موسسه خیریه انصار جواد الائمه ۱۲۶ میلیون تومان عنوان کرد و گفت: تعیین این مبلغ برای اخذ مالیات ازخیریه ناعادلانه است چرا که افراد زیادی در این موسسه به صورت صلواتی کار میکنند تا بتوانند کمک حال نیازمندان باشند نه اینکه کمک های مردمی را به مالیات اختصاص دهند.

اما نماینده خیریه ها در هیات نظارت فرمانداری مشهد در این باره می‌گوید: مسئولیت کوتاهی رعایت قوانین امورمالیاتی از سوی موسسات خیریه بر عهده خودشان است 

عطایی زاده در خصوص شرایط اخذ مالیات از حوزه سازمان های مردم نهاد و عام المنفعه که خیریه ها هم جزیی از آن هستند گفت: طیق قانون بخشودگی مالیاتی بند ط ماده ۱۳۹ برای دریافتی های موسسات ازجمله نذورات، کمک های مردمی، صدقه و... بخشودگی ۱۰۰ درصدی مالیاتی در نظر گرفته شده است.

وی اضافه کرد: بخشودگی مالیاتی در صورتی به موسات خیریه تعلق میگیرد که اظهارنامه مشخص شده را در زمان مقرر خود به سازمان مالیات بدهند، همچنین ناظری که از سوی سازمان اوقاف و یا هیات نظارت بهزیستی یا نیرو انتظامی که مرجع صدور پروانه هستند اعداد و ارقام را بعد از حسابرسی کامل مالی تایید بکنند که در صورت رعایت این دو مورد درآمد آنها شامل معافیت مالی می شود.

عطایی زاده با اشاره به اینکه عدم معافیت مالیاتی برای موسسات به دلیل کوتاهی خود موسسات در رعایت ثبت حسابرسی و سایر موارد ذکر شده است، گفت:کوتاهی در هریک از این موارد مسئولیت خود موسسه است نه نهادهای ناظر یا اداره امور مالیاتی.

وی عنوان کرد: اعتراضات موسسات خیریه در کمیسیون های مختلف اداره دارایی تشکیل می شود و در صورت داشتن دلایلی برای عدم ارسال اظهار نامه که به صورت مستند موجود باشد می توانند از پرداخت مالیات معاف شوند.

 نماینده خیریه ها در هیات نظارت فرمانداری مشهد با اشاره به اینکه ما در مشهد نظارت کامل و صد درصدی را در حوزه مالی و اجرایی به سازمانهای زیرمجموعه اعلام کردیم گفت: توصیه ما این است که موسسات خیریه در زمان مقرر اظهار نامه های خود را ارسال، اسناد مالی را تکمیل و تأییدیه نهاد ناظر را که پایان آبان ماه هر سال است را به سازمان امور مالیاتی ارائه دهند که وارد چرخه  تشخیص مالیاتی نشوند.

همچنین رئیس امور مالیاتی اشخاص حقوقی خراسان رضوی در این باره اظهار داشت: فقدان انضباط و شفافیت مالی متناسب با نوع و حجم فعالیت های موسسات خیریه، از عوامل بروز اختلاف و مشکلات مالیاتی است . 

افشین محمودیان مقدم رئیس امور حسابرسی مالیاتی اشخاص حقوقی درباره  گلایه های برخی موسسات خیریه نسبت به عدم اعطای معافیت مالیاتی گفت: سازمان امور مالیاتی احترام ویژه ای برای موسسات خیریه و فعالان در این وادی قایل بوده و همواره تلاش شده نهایت همکاری و مساعدت صورت پذیرد. وی افزود :مطابق مقررات بند "ط "ماده ۱۳۹ قانون مالیات های مستقیم کمکها و هدایای دریافتی نقدی و غیر نقدی موسسات خیریه و عام المنفعه که به ثبت رسیده و مطابق اساسنامه آنها صرف امور مذکور در بند "ح" ماده مذکور شود، از پرداخت مالیات معاف می باشد .

ضمن آنکه طی اصلاحات مورخ ۳۱/۴/۱۳۹۴ قانون مذکور امور موضوع بند "ح "ماده یاد شده گسترش یافته وعلاوه بر موارد قبلی شامل مواردی از جمله ساخت، تعمیر و نگهداری مراکز نگهداری کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست در گروههای سنی و جنسی مختلف، مراکز نگهداری و مراقبت سالمندان، کارگاههای حرفه آموزی و اشتغال مصدومان ضایعه نخاعی، معلولان جسمی و حرکتی، زنان سرپرست خانوار و دختران خودسرپرست، مراکز آموزش، توانبخشی و حرفه آموزی معلولان ذهنی و کودکان نابینا،   کم بینا، کم شنوا و ناشنوا و سایر مراکز و اماکنی که بتوانند در خدمت مددجویان سازمان های حمایتی بهزیستی کشور قرار گیرند، شده است . 

رئیس امورحسابرسی مالیاتی اشخاص حقوقی خراسان رضوی در پاسخ به اینکه با وجود قوانین مشخص چه چیزی باعث اخذ مالیات از این موسسات می شود گفت:موسسات خیریه برای برخورداری از مزایای مالیاتی، علاوه بر صرف کمکها و هدایا در امور مشخص شده باید تحت نظارت سازمان امور مالیاتی از طریق ناظر ان سازمان فعالیت نمایند .

وی با اشاره به اینکه بدیهی است کلیه فعالیت های مالی و معاملات موسسات مذکور باید با رعایت استانداردها، اصول و رویه های حسابداری در دفاتر قانونی و حسابها ثبت و نگهداری شوند تا امکان نظارت فراهم شوند، افزود به نظر میرسد در حال حاضر بدلیل عدم استقرار سیستمها و نظامهای مالی متناسب با حجم و نوع فعالیت و سطح نامطلوب انظباط مالی در این موسسات، گزارشهای مالی ارایه شده از سوی ایشان فاقد شفافیت لازم بوده و مدارک و مستندات لازم و کافی برای اثبات، کنترل و ردیابی مبادلات مالی، فعالیت های تجاری و گردش وجوه در این موسسات را فراهم نمی کند و این وضعیت متاسفانه در فرآیند حسابرسی مالیاتی منجر به عدم امکان اعطای مزایای مالیاتی قانونی می گردد. وی با تاکید بر فلسفه، ماهیت، کارکرد و اهداف معافیت های مالیاتی اظهارداشت  بار اثبات ادعای موسسات در برخورداری از مزایای مالیاتی به عهده ایشان بوده و با برقراری انظباط و شفافیت مالی ممکن است. لذا مادامی که این موسسات نتوانند در حد معقولی نسبت به ارایه مدارک و مستندات و صورت های مالی قابل اتکاء اقدام نمایند، متاسفانه محدودیت های اساسی در اعطای معافیت مالیاتی بوجود می آید .

محمودیان با اظهار اینکه درنتیجه جلسات مشترک  بسیاری از این موسسات به این نتیجه رسیده اند که روشها و سیستم های سنتی اداری و حسابرسی پاسخگوی نیازهای فعلی شان نیست عنوان کرد: موسسات خیریه ای که نسبت به نحوه تشخیص مالیات یا عدم اعطای معافیت مالیاتی ادعا و اعتراضی دارند می توانند ضمن اخذ دلایل از ادارت امور مالیاتی مرتبط  بر اساس آیین دادرسی مالیاتی نسبت به موضوع  پیگیری نمایند و اطمینان داشته باشند موضوع با صرف وقت کافی و مطابق مقررات مورد بررسی قرار خواهد گرفت. بررسی ها نشان می دهد عدم اعطای معافیت یا بی اعتباری دفاتر عمدتا بخاطر وضعیت مالی و حسابداری این موسسات بوده است .

وی در پاسخ به اینکه آیا امکان بخشودگی مالیات موسسات خیریه بعد از اعتراض آنها وجود دارد گفت: همانطور که بیان شد امکان بررسی پرونده مالیاتی در مراجع مختلف دادرسی مالیاتی وجود داشته و موضوع قابل پیگیری است. اما مجددا تاکید می شود که بار اثبات به دوش انها بوده و الزامات و مستندات لازم را باید ارایه نمایند. در هر حال شفافیت و انضباط مالی با توجه به ماهیت فعالیت این موسسات بسیار مورد توجه سازمان امور مالیاتی می باشد

موسسات خیریه ای که نسبت به نحوه تشخیص مالیات یا عدم اعطای معافیت مالیاتی ادعا و اعتراضی دارند می توانند ضمن اخذ دلایل از ادارت امور مالیاتی مرتبط  بر اساس آیین دادرسی مالیاتی نسبت به موضوع  پیگیری نمایند و اطمینان داشته باشند موضوع با صرف وقت کافی و مطابق مقررات مورد بررسی قرار خواهد گرفت. بررسی ها نشان می دهد عدم اعطای معافیت یا بی اعتباری دفاتر عمدتا بخاطر وضعیت مالی و حسابداری این موسسات بوده است .

مقدم با اظهار اینکه معافیت های مالیاتی با اهدافی مانند رونق بخشی به فعالیت های اقتصادی، حمایت از فعالیت های عام المنفعه و خیریه وتقویت یک صنعت برای جذب سرمایه گذارو ... وضع می شود گفت: معافیت مالیاتی یک چشم پوشی است از حق مردم نسیت به یک درآمد اقتصادی مثبت برای جامعه.

وی با توجه به اهمیت موضوع، ادغام موسسات خیریه کوچک و تک مالکی و تشکیل موسسات خیریه بزرگ را راه حلی برای رفع مشکلات دانست و بیان کرد از این طریق امکان استقرار سیستمهای اداری و مالی مدون فراهم شده و تهیه صورتهای مالی شفاف و  تامین انضباط مالی جزء ضروریات خواهد بود. ضمن آنکه  موسسات بزرگ امکان ارایه خدمات خیریه گسترده تر و موثر تر خواهند داشت .

وی در پایان عنوان کرد در صورت حرکت موسسات خیریه در مسیر انظباط و شفافیت مالی، سازمان امور مالیاتی از تمام امکانات قانونی برای حمایت از این موسسات استفاده خواهد کرد.

پی نوشت:

مطابق بند (ط) ماده ۱۳۹ اصلاحیه قانون مالیات‌های مستقیم مصوب ۳۱/۴/۱۳۹۴، «کمکها و هدایای دریافتی نقدی و غیرنقدی مؤسسات خیریه و عام المنفعه که به ثبت رسیده‌اند، مشروط بر آن که به موجب اساسنامه آنها صرف امور مذکور در بند (ح) این ماده شود و سازمان امور مالیاتی کشور بر درآمد و هزینه آنها نظارت کند، از پرداخت مالیات معاف است.

در بند (ح) همین ماده از قانون، موارد مصرفی که از پرداخت مالیات معاف هستند، به این صورت ذکر شده است: «آن قسمت از درآمد موقوفات عام که طبق موازین شرعی به مصرف اموری از قبیل تبلیغات اسلامی، تحقیقات فرهنگی، علمی، دینی، فنی، اختراعات، اکتشافات، تعلیم و تربیت، بهداشت و درمان، بنا و تعمیر و نگهداری مساجد و مصلاها و حوزه‌های علیمه و مدارس علوم اسلامی و مدارس و دانشگاه‌های دولتی، مراسم تعزیه و اطعام، تعمیر آثار باستانی، امور عمرانی و آبادانی، هزینه یا وام تحصیلی دانش‌آموزان و دانشجویان، کمک به مستضعفان و آسیب دیدگان حوادث ناشی از سیل، زلزله، آتش سوزی، جنگ و حوادث غیرمترقبه دیگر برسد، مشروط بر اینکه درآمد و هزینه‌های مزبور به تأیید سازمان اوقاف و امور خیریه رسیده باشد و همچنین ساخت، تعمیر و نگهداری و مراقبت سالمندان، نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست در گروههای سنی مختلف، مراکز نگهداری و مراقبت سالمندان، کارگاههای حرفه آموزی و اشتغال مصدومان ضایعه نخاعی، معلولان جسمی و حرکتی، زنان سرپرست خانوار و دختران خودسرپرست، مراکز آموزش و توانبخشی و حرفه آموزی ذهنی و کودکان نابینا، کم بینا، کم شنوا و ناشنوا و سایر مراکز و اماکنی که بتوانند در خدمت مددجویان سازمان های حمایتی بهزیستی کشور قرار بگیرند از پرداخت مالیات معاف هستند.