اختصاصی قدس آنلاین- این روزها موضوع حذف دلار از تبادلات اقتصادی و تجاری جهان برای بسیاری از کشورها و صاحب نظران  اقتصادی آن کشورها تبدیل به یک دغدغه مهم شده است. چین به عنوان یکی از قدرت های بزرگ اقتصادی جهان برآن است تا پول ملی خود را به عنوان یکی از پول های پر قدرت دنیا جایگزین دلار کند یا با افزایش تعامل با سایر اقتصادهای دنیا، "ارزی فرا ملیتی" را پیش روی دلار قرار دهد. از سوی دیگر دلار بیش از نیم قرن است یکه تاز بازارهای بین المللی بوده وهمچنان بسیاری از کشورها مبادلات پولی و تجاری خود را با این ارز قدرتمند انجام می دهند. چندی پیش در استانبول ترکیه در نشست غذای حلال با حضور شصت کشور اسلامی برتغییر دلار به عنوان ارز جهانی و ایجاد ارزی فراملیتی تاکید شد. در این راستا پایگاه خبری «قدس آنلاین» در گفتگو با کارشناسان اقتصادی به بررسی این موضوع در سطح بین المللی و تاثیر آن بر روند اقتصادی ایران پرداخته است.

محمد قلی یوسفی کارشناس اقتصادی و عضو هیات علمی دانشگاه علامه در این زمینه با بیان این نکته که در حال حاضر همچنان جایگزینی برای دلار وجود ندارد به قدس آنلاین گفت: هر چند برخی از کشورها مانند هند؛ چین یا روسیه در سالهای اخیر نسبت به جایگاه دلار انتقادات فراوانی داشته و برموضوع تغییر دلار در سبد ارزی و معاملات تجاری خود تاکید داشتند اما شواهد حاکی از آن است، این کشورها همچنان به نقش مهم دلار در عرصه اقتصاد جهانی معتقد بوده و براین مساله تاکید دارند که در کوتاه مدت جایگزینی برای دلار و یورو نمی توان تصور کرد. از این رو به سرعت نمی توان در خصوص چنین مساله مهمی ابراز نظر کرد.

این اقتصاددان درخصوص تغییر ارز جهانی و تاثیر آن براقتصاد ایران اظهار داشت: درخصوص تغییر ارز بین المللی باید به مزایا و معایب این موضوع و تبعات آن براقتصاد کشور توجه شود. به هر حال حل مشکلات اقتصادی کشور وابسته به مسائل مختلف داخلی است، بنابراین اصلاح نرخ ارز یا تغییر واحد پولی به خودی خود نمی تواند براین موضوع تاثیر گذار باشد. وی ادامه داد: اگر چه در حال حاضر نیز با تحریم هایی مواجه بوده ودر بحث تبادلات دلاری مشکلاتی داریم اما ایجاد ارز فرا ملیتی نیز نمی تواند بر رکود اقتصادی و موانع موجود در اقتصاد ایران تاثیر بگذارد.

این اقتصاد دان دراین باره می گوید: با توجه به تجربه نیم قرن اخیر که دنیا با اتکا به دلار اقتصاد جهان را اداره کرده و قدرت این ارز در سطح بین المللی به اثبات رسیده است به نظر نمی رسد براساس مسائل بین المللی آمریکا تمایلی به تغییر نرخ ارز داشته باشد؛ از این رو ورود ایران به این موضوع به مثابه افزایش تلاطم های اقتصادی و وارد شدن در مسائل و مشکلات اقتصاد بین المللی است.

دکتر حسین محمودی اصل کارشناس اقتصادی نیز در این زمینه به قدس آنلاین می گوید: موضوع استفاده از واحد پولی مشترکی چند سالی است که از سوی برخی از کشورها مطرح شده است. این کشورها با تاکید براینکه باید پولی فرا ملیتی را جایگزین دلار کنند راه های تحقق این موضوع را دنبال کرده و برآن تاکید داشته اند. وی ضمن اذعان به قدرت و تاثیرگذاری دلار در جهان امروز خاطرنشان کرد: البته قدرت دلار به عوامل مختلفی از جمله قدرت سیاسی وامنیتی امریکا وابسته است. اما از آنجا که امروزه کشورهای مختلف دارایی های خود را در قبال دلاری بدون پشتوانه عرضه می کنند این موضوع موجب ضرر وزیان این کشورها شده است. محمودی اصل تصریح کرد: هر چند حضور یورو تا حدودی موجب تضعیف دلارشده است اما یورو هم به خودی خود  نتوانسته است به ارزی جهانی تبدیل شده و همچنان در حد اروپا باقی مانده است.

این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه آمریکا کشورهای مدعی تغییر ارز را تهدید می کند اظهار داشت: کشورهای عضو ائتلاف اقتصادهای نوظهور، مانند: چین و روسیه در تلاش هستند تا به یک واحد پول مشترک برسند. اما باید پذیرفت این مساله به این سادگی ها امکان پذیر نبوده و ممکن است کسانی که در چنین فرآیندی قرار می گیرند در برابر تهدیدات آمریکا عقب نشینی کرده و سایر کشورها را در برنامه ریزی برای رسیدن به یک ارز واحد همراهی نکنند.  

وی در خصوص اتحاد کشورهای اسلامی و برخورداری از واحد پولی مشترک اظهارداشت: هر چند که در چنین فرآیندی اتحاد بین کشورهای درخواست کننده الزامی است اما این مساله به سادگی میسر نیست. محمودی در ادامه این گفتگو به قدس آنلاین گفت: با آنکه تعداد کشورهای عضو جنبش عدم تعهد وکشورهای اسلامی بیش از ۱۰۰کشور است اما با توجه به بحران های موجود در کشورهای اسلامی نمی توان به تحقق این مساله در بین کشورهای اسلامی امیدوار بود. این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: بنابراین به صرف تعداد کشورها نمی توان به راحتی دلار را کنار گذاشت چرا که جایگزینی ارزهای ملی به جای دلار نیازمند قدرت اقتصادی و نظامی بسیار بالایی است. اگر چه امروزه  بسیاری از کشورها ترجیح می دهند ارزهای ملی را جایگزین دلار کنند و آن را یک ضرورت در دنیای امروز می دانند که این موضوع نشان دهنده این است که کشورهای یاد شده از تسلط مخملی و زیر پوستی دلار ناراضی بوده که نوید دهنده حرکت مطلوب رو به جلو در تغییر ارز بین المللی است.

وی در این باره می افزاید: بی شک اگر کشورهای جهان اسلام وحدت کلمه داشته باشند تحقق این مساله دور از ذهن نبوده و میتوانند از طریق بانک توسعه اسلامی و سایر بانک های مشترک  با یک پول واحد مبادلات داخلی خود را انجام دهند.

مهدی تقوی اقتصاد دان و استاد بازنشسته دانشگاه علامه طباطبایی در این زمینه معتقد است: در گذشته های بسیار دور مبادله ها به صورت پایاپای انجام می شد و پایه مبادلات بر فلزات قیمتی چون طلا و نقره قرار داشت. اما با تسهیل شدن مبادلات و جایگزینی دلار به جای طلا، این مساله موجب شد تا مبادلات به صورت راحت تر وکم هزینه تری انجام شود چرا که بانک ها به راحتی قادر به جا به جایی طلا نبودند. وی ادامه داد: بدیهی است که اصلی ترین پشتوانه دلار طلا است بنابراین همان قدر که طلا ارزش دارد دلار نیز ارزشمند است از این رو به راحتی نمی توان ارز دیگری را جایگزین دلار کرد.

این کارشناس اقتصادی در ادامه گفتگوی خود با قدس آنلاین با تاکید براین موضوع که در دراز مدت نمی توان انتظار تغییر ارز بین المللی را داشت اظهار داشت: این مساله که بین دو یا چند کشور در یک منطقه جغرافیایی تبادلات تجاری واقتصادی با ارزهای آن کشورها انجام شود طبیعی است چنانچه این مسئله در حال حاضر نیز وجود دارد. اما اینکه تصور کنیم به سادگی پولی به جای دلار تعیین شود امکان پذیر نیست چرا که دلار یک پول جهانی است. تقوی در خاتمه خاطرنشان کرد: اگر اتحادیه اروپا یورو را به عنوان پول واحد اروپا ایجاد کرد به این دلیل بود که بانک مرکزی اتحادیه اروپا و بانک های مرکزی کشورهای اروپایی می توانند ارزش یورو را ثابت نگه دارند در حالی که نمی توان از سایر کشورها انتظار چنین موضوعی را در دراز مدت داشت.