گروه جامعه – محمود مصدق:برای مردم ایران دریافت کارت هوشمند ملی از بعضی جهات مثل اجناس کمیاب شده است.یعنی نه می توانند  براحتی آنرا تهیه کنند و نه این که یک قیمت مشخصی را برای آن بپردازند.عده ای برای دریافت این کارت حداقل  ۳۱ هزار تومان می پردازند که این رقم گاهی به بیش از ۵۰ هزار تومان می رسد. 

• چرا مردم؟

عباس؛ یک شهروند میانسال که به یکی از دفاتر پیشخوان دولت الکترونیک در تهران مراجعه کرده است به خبرنگار ما می گوید:برای دریافت کارت ملی هوشمند در مجموع ۴۵ هزار تومان هزینه کرده ام. البته این هزینه فقط مربوط به ثبت نام، گرفتن عکس، انگشت نگاری، کد پستی و تحویل کارت است و گرنه با احتساب هزینه رفت و برگشت این رقم بیش از ۶۰ هزار تومان  می رسد.

فاطمه مقدم نیز که به همراه پسر جوانش به یکی از  مراکز پستی غرب تهران مراجعه کرده است در این باره می گوید: با توجه به این ثبت نام اولیه را در کافی نت انجام دادم هزینه ای که برای کارت هوشمند کردم  کمی بیشتر از دیگران شده است. یعنی تا الان ۵۰ هزار تومان پرداخت کرده ام که برای شخصی مثل من که مستمری بگیر هستم و ماهیانه ۸۰۰ هزار تومان فقط برای اجاره خانه می دهم زیاد  است.  

 وی با طرح این پرسش که چرا باید مردم هزینه چنین کارت هایی که هر چند سال یکبار تعویض می شوند را بپردازند؟ می گوید:برای این گونه خدمات دولت باید هزینه کند نه این که از جیب مردم خرج کند و نفعش را ببرد.

اما این اختلاف هزینه ها برای دریافت کارتی که قرار است همه اطلاعات هویتی افراد جامعه را تجمیع کند و برای شناسایی و پیگیری امور آن ها مورد استفاده قرار گیرد، برای چیست و اصلاً هزینه تمام شده این کارت چقدر است و چرا برخلاف اظهارات سه سال پیش محسن کرمی معاون  امور اسناد سازمان ثبت احوال مبنی بر دریافت ۵ هزار تومان از مجموع ۲۰ تومان هزینه تمام شده کارت هوشمند از مردم حالا چندین برابر آن از افراد جامعه دریافت می شود و مهمتر این که کارت های یاد شده آنقدر با کیفیت هستند که  ارزش پولی که مردم برای آن می دهند را داشته باشند؟

*چیزی برای پنهان کردن نداریم

سیف ا... ابوترابی سخنگوی سازمان ثبت احوال در پاسخ به پرسش ما می گوید:بحث هزینه تمام شده ۲۰ هزار تومانی مربوط به  گذشته بود. در واقع شاید آقای کرمی این رقم را برای سال ۹۲ اعلام کرده باشد. وی با اشاره به این که سازمان ثبت احوال به عنوان مجری طرح تعویض کارت هوشمند ملی چیزی برای پنهان کردن از مردم ندارد، می افزاید : این سازمان طی مرحله قیمت تمام شده کارت هوشمند ملی براورد کرده که مجموع آن به ۴۲ هزار تومان رسیده است. البته  در تعیین این  نرخ خیلی وارد جزییات نشدیم. یعنی هزینه خدمات پرسنلی، وسایل حمل و نقل، ایاب و ذهاب و بعضی دیگر از مواردی که معمولاً در برآورد هزینه تمام شده خدمات محاسبه می شوند مثل آب و برق را محاسبه نکردیم. چون دولت مکلف است به مردم خدمت بدهد وگرنه هزینه تمام شده به بیش از ۵۰ هزار تومان برای هر کارت هوشمند می رسید.

 وی با اشاره به این که طبق مصوبه مجلس شورای اسلامی از مجموع  هزینه تمام شده۲۰ هزار تومان از مردم دریافت و به حساب خزانه  دولت واریز می شود، می افزاید:جدا از این رقم بخشی از هزینه های خدمات که مربوط به بخش واگذاری می شود به پای مردم است. یعنی  هزینه انگشت نگاری، گرفتن عکس و بخشی از احراز هویت متقاضیان که توسط ادارات پست و دفاتر پیشخوان دولت انجام می گیرد باید  توسط مردم پرداخت شود.

وی با تاکید بر این که مجموع پولی که مردم برای دریافت کارت پرداخت می کنند نباید بیش از ۳۲ هزار تومان برسد، می افزاید:هر مرکز پستی  یا دفتر پیشخوانی بیش از این رقم از مردم دریافت کند خلاف کرده است و باید پاسخگو باشد.

وی  مکان  و نوع دریافت خدمات را عمده دلیل  افزایش هزینه برخی از شهروندان برای دریافت کارت هوشمند می داند و می گوید:بعضی از افراد برای ثبت نام به کافی نت ها می روند که برای این منظور دو سه هزار تومان بیشتر  پرداخت می کنند.

وی درباره تاخیر ۶ تا ۹ ماهه در تحویل کارت هوشمند به متقاضیان می گوید : دلیل این موضوع  فراوانی  متقاضیان  است. البته تمام تلاش سازمان ثبت احوال در دو ماه اخیر  به این معطوف شده است تا با استفاده از ظرفیت های همه اپراتورهای تلفن همراه بتوانیم این مشکل را حل کنیم. برای همین نرم افزای تهیه کرده ایم که با مهیا شدن سخت افزار آن صدور کارت در زمان سریع تری انجام می گیرد. حتی در تلاشیم تا  با تحویل کارت به در منزل مراجعه افراد به مراکزپستی و یا دفاتر پیشخوان دولت به یک نوبت برسد.

 * پول زیادی نیست!

یک کارشناس حوزه آی تی که تا دو سال پیش در اجرای پروژه یاد شده فعالیت می کرد با اشاره به این که کارتی که صادر می شود از سری کارت های هوشمند دوآل اینتر فیس dual interface است یعنی هم توانایی ذخیره اطلاعات را روی چیپست دارد این ظرفیت برخوردار است که روی درگاه های غیر تماسی هم خوانده بشوند، می گوید:این مدل از کارت جدیدترین کارت های هوشمندی است که در حال حاضر در دنیا مورد استفاده قرار می گیرد. یعنی این فناوری تا ده سال آینده  نیز کاربرد دارد.

وی با بیان این که  گران تمام شدن این نوع کارت به ویژگی های خاص آن بر می گردد، اضافه می کند:جنس بدنه جنس بدنه کارت بانکی عموماًpc  یا پلی کربن ها است اما جنس کارت ملی هوشمند پلی اتلین است، می افزاید : با این  ویژگی کار حک با  لیزر روی کارت هوشمند  با  کیفیت مناسب را انجام می گیرد  ضمن این که  چاپ آن هم دقیقتر و طول عمر کارت هم بیشتر خواهد بود.

وی که نمی خواهد نامش فاش شود، می گوید:قیمت تمام شده یک کارت  معمولی و تقریباً با شاخص های یاد شده حدود دو یورو تمام می شود. مثلاً قیمت کارت کیفی بانک شهر که از لحاظ شاخص ها و کیفیت نزدیک به کارت ملی هوشمند است حدود ۱۰ هزار تومان  است که اگر ۴۰ درصد به این رقم اضافه کنیم قیمت تقریبی نرخ تمام شده کارت هوشمند ملی بدست می آید. یعنی حدود ۱۵ هزار تومان می شود و بقیه پولی که  از مردم برای دریافت این کارت دریافت می شود بابت هزینه های مربوط به انگشت نگاری، نگهداشت و هزینه های اجرایی است.

وی با تاکید بر این که دولت فقط هزینه های جاری و پشتیبانی صدور کارت را محاسبه و از مردم دریافت می کند، می افزاید:با توجه به طراحی، نگهداری، دیتا سنتر کارمزد دفاتر و مراکز پستی می توان گفت  رقمی که الان حدود ۴۵ تا ۵۰ هزار تومان برای دریافت این نوع کارت و با چنین قابلیتی پرداخت می شود  رقم زیاد و عجیبی نیست.