به گزارش «قدس آنلاین»،  دومین همایش قرآن و معرفت شناسی صبح امروز به همت پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در دانشکده ادبیات دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شد.

آیت الله محمود محمدی عراقی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام یکی از سخنرانان این همایش بود.

وی گفت: قرآن کریم یک کتاب تخصصی فلسفی نیست که موضوع معرفت شناسی را که به صورت یک بحث علمی و آکادمیک مطرح کند. بنده تا به حال سرفصلی را پیدا نکردم که در حوزه معرفت شناسی باشد و قرآن از آن استفاده نکرده باشد. قرآن کریم نه تنها معرفت شناسی که عالم را عین وحدت و بر اساس غیب به دو عالم شهود و غیب تقسیم می کند. عالم شهودی که همان عالم ظاهر و عالم غیب همان عالم باطن است.

وی افزود: قرآن کتاب زندگی است و با تقسیم بندی انسان ها و بیان ویژگی های این گروه ها سبک زندگی  آنها را نشان می دهد. اولین شاخصه برای تقسیم بندی و معرفی مومنین در برابر کافرین ریشه در معرفت شناسی دارد. چالش های اساسی که جهان بینی دینی با سایر جهان بینی ها دارد نیز به مباحث معرفت شناسی برمی گردد. در قرآن کریم هم بیش از ۳۰۰ آیه درباره موضوع معرفت شناسی وجود دارد به طوری که در سوره اعراف وقتی اصحاب جهنم می خواهند معرفی شوند از اصطلاحات و واژه های معرفت شناسی برای آنها استفاده می شود.

این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام ادامه داد: در دیدگاه اسلامی و اصول دین عقل و علم بر ایمان تقدم دارد. اما در قرآن رابطه متقابلی بین این دو وجود دارد. در سوره انفال هم این رابطه متقابل دیده می شود. همچنین علم و ایمان با یکدیگر همپوشانی هم دارند.

آیت الله عراقی در ادامه به موضوع رابطه معرفت شناسی و اخلاق پرداخت و توضیح داد: هم در قرآن و هم در نهج البلاغه و سایر متون دین مطالب بسیار عمیقی در زمینه رابطه معرفت شناسی و اخلاق وجود دارد. به عقیده من معرفت شناسی فلسفه اسلامی با معرفت شناسی قرآن فرق دارد. در قرآن کریم، علم حلال همه مشکلات نیست و اینگونه نیست که اگر چیزی برای انسان یقین شد یعنی می تواند مشکلات را حل کند. این در حالی است که از نظر فلسفی حقیقت علم چراغ راه مساله است اما حقیقت ایمان یک فعل قلبی است. اگر معرفت از جنس علم باشد ایمان از جنس فعل و عمل قلبی است. در قرآن کریم آمده است که آفت های اخلاقی می توانند روی علم و آگاهی تاثیر بگذارند و شناخت را تغییر دهند.

این کارشناس دینی در ادامه با اشاره به دسته بندی جهل تصریح کرد: ما دو گونه جهل داریم؛  جهل مرکب و جهل بسیط. جهل مرکب جهلی است که انسان نمی داند ولی نمی داند که نمی داند و این دسته از جهل گرفتاری اغلب انسان ها به خصوص اهالی علم دین است.

عراقی در پایان گفت: زبان قرآن زبان ادب و احترام است اما به ندرت  و در چند جا این زبان تغییر می کند و مسائل را آنچنان تکان دهنده مطرح می کند که آدم تعجب می کند این زبان، زبان قران است. یکی از بخش هایی که اینگونه است جایی است که اشاره شده انسانی که علم و عملش با هم هماهنگ نباشد شبیه حمار می ماند. این دسته از آیات قرآن به خوبی رابطه علم، معرفت و اخلاق را نشان می دهد.