قدس آنلاین - نهمین جشنواره بین‌المللی هنرهای تجسمی فجر امروز به پایان می‌رسد؛ جشنواره‌ای که نسبت به دوره‌های قبلی رویکرد تازه‌ای را در اجرا پیش گرفته که با تأیید و انتقاداتی از سوی هنرمندان مواجه بوده است. سیدمسعود شجاعی طباطبایی، هنرمند کاریکاتوریست و مدیر خانه کاریکاتور، در گفت‌وگو با خبرنگار ما با اشاره به عملکرد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سال های اخیر می‌گوید: وزارت ارشاد در حوزه فرهنگ و هنر موضع روشنی ندارد و یک‌جور سردرگمی در کارها مشاهده می‌شود و مشخص نیست که بخ دنبال چیست. مثلاً می‌توان به جشنواره هنرهای تجسمی اشاره کرد که از رخدادهای جدید است. این سؤال مطرح است که فلسفه تقارن جشنواره تجسمی فجر با هنر انقلاب و ایام فجر چیست و عملکرد ارشاد چه بوده است؟ ضمن اینکه موضوع مشخصی هم وجود ندارد. وقتی وارد موزه هنرهای معاصر می‌شویم، به دلیل اینکه در فراخوان مسابقه موضوع اعلام نشده بود، با برنامه مشخصی روبه‌رو نیستیم و نوعی پراکندگی دیده می‌شود و هنرمندان توانمند و غالباً جوان بدون داشتن هدف مشخصی آثارشان در اشکال مختلف هنری تجسم می‌یابد که منجر به سردرگمی مخاطب می‌شود.
موضع جشنواره فجر معلوم نیست
وی تأکید می‌کند: تکلیف این جشنواره مشخص نیست. معلوم نیست با چه چیزی روبه‌روییم و اگر در دهه فجر برگزار می‌شود، چرا هیچ نشانه‌ای از آن را در کارها نمی‌بینیم و اساساً این جشنواره چه نسبتی با ایام فجر و انقلاب دارد؟ حتی اگر فجر و انقلاب را هم کنار بگذاریم، این جشنواره چه نسبتی با شرایط حال حاضر جامعه و دنیای پیرامون ما دارد؟
این هنرمند با اشاره به اینکه هجمه‌ها به انقلاب و نظام زیاد به‌شکل‌های مختلف مخصوصاً هنری بروز و ظهور می‌کند، می‌گوید: رهبر معظم انقلاب نیز بارها نسبت به این اتفاقات هشدار داده‌اند و مدام تذکر می‌دهند که در مقابل جنگ نرم باید مراقب باشیم. در این شرایط چقدر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نسبت به اتفاقات مهم ورود پیدا کرده است؟ نگاهی به سایت جشنواره فجر نشان می‌دهد که حتی آثار این جشنواره و دوره‌های قبلی ارایه هم نشده است.
این کاریکاتوریست یادآور می‌شود: چیزی که در حوزه هنرهای تجسمی به‌صورت خیلی جدی مطرح است، این نکته است که اصلاً تکلیف و موضع مشخصی وجود ندارد. ما در حال حاضر با پدیده شومی مانند داعش روبه‌رو هستیم و در مقابل، حضور دلیرانه مدافعین حرم را می‌بینیم. اینها باید به‌طور جدی مسأله و دغدغه اصلی باشد اما در این جشنواره نشانی از آن نمی‌بینیم. تکریم مادر موضوع دیگری است که در این جشنواره در بخش نقاشی دیده می‌شود که کار ارزنده‌ای است اما هیچ توجهی به مادران شهدا وجانبازان و مادران انتظار نشده است. ما هرچه داریم از برکت حضور این مادران است و تا ابد مدیون این بزرگواران و شهدا هستیم. فاطمه بهبودی، یکی از عکاسان خوب ما، مجموعه عکس‌هایی تحت عنوان «مادران انتظار» تهیه کرده که عکس‌هایی است از مادرانی که فرزندانشان از جنگ بازنگشتند. جای این عکس‌ها کجاست و چرا هیچ نشانی از آنها در جشنواره فجر نیست؟ اینها بخشی از موضوعاتی است که مغفول مانده است.
در حوزه هنر مقاومت حمایتی ندیدیم
وی درباره نگاه ارشاد به هنرهای ارزشی گفت: تاکنون در حوزه هنر مقاومت اتفاق مؤثری نیفتاده است. واقعاً اگر هم اتفاقی افتاده و ما بی خبریم، ما را در جریان بگذارند. من در حوزه تخصصی خودم می‌توانم نظر بدهم. ما به بحث یمن و غزه، سوریه، عراق و فلسطین به شکل جدی پرداخته‌ایم و کارمان را بی‌وقفه در حمایت از مظلومان عالم ادامه می‌دهیم. چندی پیش نمایشگاه بزرگی با عنوان «آیلان کردی» برگزار کردیم، کودک ۳ ساله و نیمه سوری که پیکرش در سواحل یونان پیدا شد؛ یک کار و اقدام بشردوستانه که منجر به حضور هنرمندان ۴۳ کشور جهان شد. در این اتفاق صرفاً ۳ تندیس به عنوان جایزه در نظر گرفتیم. دل‌های فطرت‌جو از هر نژاد و دینی در این اقدام انسانی مشارکت کردند و خوشبختانه بازخورد بسیار خوبی داشت. حالا دیگر علاوه بر نماد حنظله امضای شهید ناجی العلی، نماد آیلان کردی هم در آثار هنرمندان بزرگ دنیا وجود دارد. چرا وزارت ارشاد در این اتفاقات نقشی ندارد؟
پراکندگی در آثار جشنواره فجر
وی در ادامه با اشاره به اینکه دغدغه وزارت ارشاد مباحث صرفاً هنری است، اضافه می‌کند: این در حالی است که بنیان تمام دنیا بر اساس سیاست‌گذاری‌هایی است که هنر فضایی برای اشاره به مباحث انسانی و ارزشی باشد. در صربستان هر ساله جشنواره بزرگ ضدجنگ برگزار می‌شود؛ در مکزیک همچنان نسبت به اتفاقاتی که در انقلاب این کشور روی داده است، دغدغه و حساسیت وجود دارد؛ و صدها کتاب و نمایشگاه در سراسر دنیا منتشر شده و ارایه می‌گردد. اما ما به عنوان کشوری که صدای انقلابمان در اقصی نقاط دنیا شنیده شده است، در عرضه هنر کار جدی انجام نداده‌ایم. وزارت ارشاد باید در جشنواره‌ای همچون فجر به دنبال الگوسازی باشد و شرایطی را فراهم کند که هنرمندان به این مباحث ورود کنند. ما هنرمندان بسیار خوب و توانمندی داریم که آثار خوبشان در همین جشنواره فجر کم‌نظیر است. اما به دلیل عدم تبیین موضوع و مفهوم، کارهایشان پراکنده و نامشخص است.
شجاعی طباطبایی با اشاره به رویکرد وزارت ارشاد به جشنواره مقاومت، گفت: در جشنواره فجر تندیس زرین و لوح تقدیر دادند اما چرا امکانات در اختیار نگذاشتند؟ درست است که حمایت معنوی صورت گرفت اما من تصور می‌کنم بسنده‌کردن به تندیس و تقدیرنامه کافی نیست و خود جشنواره فجر باید یکی از بانیان هنر مقاومت باشد. البته ناگفته نماند که در نمایشگاه فجر، در سالن آخر عکس‌های استاد سعید صادقی و چیدمانی درباره کربلای۴ اختصاص پیدا کرده است. اما آیا این چند کار می‌تواند آینه تمام‌نمای وزرات ارشاد باشد، آن هم در حوزه‌ای که باید خیلی جدی ورود پیدا می‌کرد؟ متأسفانه باید گفت این اتفاق رخ نداده است.
نظر شما