قدس آنلاین - فیلم سینمایی «ماحی» به نویسندگی و کارگردانی داوود خیام و تهیه‌کنندگی جواد نوروزبیگی داستانی واقعی است که بین سال‌های ۹۱ تا ۹۲ می‌گذرد و روایتگر شرایط زنی به نام «ماحی» است؛ شرایطی که بازگوکنندة معنای کلمه ماحی است که از آن به محوکننده یا نابودکننده یاد می‌شود.
این فیلم قرار بود برای اولین بار در جشنواره سی و چهارم فجر به نمایش درآید که با مشکلاتی روبه‌رو شد و اکران آن نیز پس از اعمال اصلاحاتی ممکن گشت. حالا پس از حدود یک سال از ساخت فیلم، اکران این اثر از بهمن‌ماه ۹۵ در سینماهای سراسر کشور آغاز شده است. آنا نعمتی، مهران احمدی، همایون ارشادی، احسان امانی، سپیده اعلایی، هدی نوری‌زاده و مریم داوودی بازیگران این اثر را تشکیل می‌دهند. گفت‌وگوی ما با این کارگردان را بخوانید.
از ایده شکل‌گیری فیلمنامه بگویید.
در دوره تحقیق به خانم‌هایی بر خوردم که برای مؤسسه یا مؤسساتی کار می کردند و در این بین تمامی افراد به شکل خاصی شبیه به یکدیگر شده بودند. با ورود به زندگی کاری افراد در آن مکان و شرایط موجود متوجه شدم که مؤسسه برای این افراد هزینه‌های جانبی بسیاری می‌کند تا این عوامل بتوانند به بهترین شکل ظاهری، محصول شرکت را برای مشتریانشان ارایه (پرزنت) کنند.
منظورم از هزینه، عمل‌های زیبایی تا پاکسازی پوست و دیگر فضاهای رفاهی است که جای بیانش اینجا نیست. شرکت‌ها سعی کرده بودند روابط بیرون خودشان را با درون سازمانشان تفکیک کنند. از این شرایط و نگاه به زندگی این افراد، قصه شکل گرفت.
این موضوع چرا این‌قدر برایتان جذابیت داشت؟
متوجه شدم در این مؤسسات حقوقی و یا حقیقی افرادی قربانی این جریان بیزنسی هستند در واقع این افراد مانند مهره رخ شطرنج در صحنه اصلی حاضرند و هر زمان نیاز باشد، کنار گذاشته شده و به مهره سوخته تبدیل می شوند. در این بین، به‌واسطه تخیل و واقعیت قصه به جریان افتاد.
موضوع فیلم شما نگاه منتقدانه‌ای دارد به برخی پرونده‌ها و مسایل و معضلات اقتصادی. چرا چنین ژانری تاکنون در سینمای ما جا نیفتاده است و معمولاً هم با یک سری موضع‌گیری‌ها مواجه می‌شود؟
دلیلش را در شرایط همین فیلم می‌بینیم. حوزه هنری فیلم را تحریم کرده است؛ آن هم در حالی که بخش عمده‌ای از سینماهای کشور در اختیار این نهاد است.
این‌گونه فیلم‌ها نیازمند اطلاعات طبقه‌بندی‌شده هستند که دسترسی برای تحلیل به این مضامین غیرممکن است. من سعی کردم به‌صورت شفاهی به اطلاعاتی دست پیدا کنم ولی چون اسناد مکتوب نبود، تلاش کردم با نزدیک‌شدن به افرادی حقیقی مسیر را طی کنم.
نام فیلم برچه مبنایی انتخاب شد؟
ماحی به معنای محوکننده است که مربوط به کاراکتر اصلی فیلم است که ذره‌ذره در مسیر فیلم از بین می‌رود.
ما در این فیلم شاهد بازی بسیار متفاوتی از آنا نعمتی هستیم. از انتخاب او و دیگر بازیگران بگویید.
بله، نظر من نیز همین است خانم نعمتی نقش متفاوتی را ایفا کرده‌اند. ایشان چند ماه قبل از تولید فیلم درگیر شرایط این کاراکتر شدند و تحقیقاتی را که من داشته‌ام فراگرفتند تا به این کاراکتر نزدیک‌تر شوند.
آقای احمدی هم نقشی چندوجهی ایفا کردند زیرا افرادی که ایشان نقش آنها را بازی می‌کند، در مستنداتی که من از آنها داشتم، چندین زندگی داشتند؛ به لحاظ شخصیتی که به شکل کلان آن زندگی زیرزمینی و روزمینی شبیه به این افراددارند و این گونه افراد اطراف ما بسیار شده‌اند؛ افرادی سازمان‌یافته که در هر جایی نسبت به شرایط، الگوهای خود را تغییر می‌دهند و در تمام طول زندگی روزمینی خود در حال بازی‌کردن نقش هستند.
کاراکتر آقای ارشادی در فیلم از آنهایی است که در نظام فکری مشخص‌تری شکل گرفته‌اند ولی با فساد حاصل از شرایط جامعه به منافع خودشان می‌رسند و این پولشویی‌های کلان را بین بالاسری‌های خود تقسیم می‌کنند. واقعیت این است که در این پژوهشِ مافیای پول و ارز، من شاهد مهره‌های رخ بسیاری بودم که با افراد اصلی فاصله زیادی داشتند.
شما گفتید که فیلمتان از طرف حوزه هنری هیچ حمایتی نشده است. چرا؟
فیلمی که قرار باشد بر اساس مستندات افشاگری کند، یقیاً به مزاج برخی نهادها خوش نخواهد آمد. خواسته من از مردم این است که چون این فیلم را - چه خوب و چه بد- برای آنها ساخته‌ام، پس آن را با تمام تحریم‌هایی که شده است، ببینند. به این دلیل که اگر مردم حامی این گونه سینما نباشند، دیگر هیچ فیلمسازی بعد از من به سراغ چنین مضامینی نخواهد رفت.
فیلم شما فیلم قصه‌گویی است. چرا ما همیشه در ارایة این نوع سینما ضعف داشته‌ایم؟
این‌گونه سناریوها نیازمند اسناد مکتوب هستند. در تمام دنیا این اتفاق می‌افتد که فیلمی منتقدانه در زمان دولتی و یا دورانی خاص ساخته شود. ساخت این فیلم‌ها به این معنا نیست که ما بگوییم این دوران خوب بود یا بد. این فیلم‌ها به دنبال آن هستند که اشتباهات به شکل باطلی دوباره تکرار نشوند.
در زمان تحقیق افراد بسیاری حاضر نشدند با من صحبت کنند چون خودشان به شکل‌های مختلفی درگیر این شرایط بودند. در این بین، دست منِ محقق به رخ‌های بیشتری می‌رسید که از بازی حذف شده بودند.
فیلم شما قهرمان (به معنی خاص) دارد در حالی که اکثر فیلم‌هایی که ساخته می‌شوند مشخصه‌های قهرمان در آنها خیلی کم‌رنگ است. چرا؟
شاید به این دلیل که دیگر قهرمانی نمانده است. قهرمان مؤلفه‌هایی از جمله ایمان دارد. ایمان و فساد در کنار هم نمی‌توانند قرار بگیرند.
امیدوارم روزگاری رسد تا صدا و تصویر سینمای ایران بدون هر گونه سلیقه افراطی و از هرگروه و جناح به مردم سرزمینم ایران انتقال یابد.
نظر شما