به گزارش قدس آنلاین، خلیج گرگان بر اثر پیشروی و گسترش رشته ساحلی شبه جزیره میانکاله در جنوب شرقی دریای خزر شکل گرفته است.

وسعت آن حدود ۴۰۰ کیلومتر مربع بوده و حداکثر عمق آن در زمان بالاآمدن آب ۴ متر است.

آنچه بر ارزش این خلیج می افزاید، سهم قابل توجه آن در تولید خاویار کشور است خاویاری که کیفیت درجه یک خاویار سیاه جهان را دارد.

کاهش آب خلیج تحت تأثیر کاهش آب دریای خزر است

با این حال کاهش آب خلیج گرگان در سال های اخیر، نگرانی هایی را برانگیخته است به طوری که رامین نورقلی پور، رئیس مجمع نمایندگان گلستان در گفتگو با خبرنگار قدس آنلاین نسبت به این موضوع ابراز نگرانی می کند و می گوید: نمی خواهیم این خلیج به سرنوشت دریاچه ارومیه دچار شود.

وی دلایل کاهش آب این خلیج را برمی شمرد و می گوید: خلیج گرگان متصل به دریای خزر است و کاهش آب آن در اثر پسرفت آب در کل دریای خزر رخ داده است.

نماینده مردم کردکوی، بندرترکمن و بندرگز در مجلس دهم توضیح می دهد که دریای خزر یک رژیم جزر و مد دوره ای دارد که این دوره حدود ۷۰ یا ۸۰ سال طول می کشد.

به گفته نورقلی پور اگر فرض کنیم الان در دوره پسرفت های تاریخی آب در دریای خزر هستیم، باید منتظر پسرفت بیشتر آب باشیم و از آنجا که ۱۰ سالی است این روند آغاز شده، احتمالا تا ۱۰ یا ۲۰ سال آینده ادامه خواهد داشت.

نورقلی پور معتقد است: این دوره از پسرفت آب دریای خزر با کم شدن ورودی آب شیرین در سواحل شرقی و جنوبی دریا تشدید شده است. کشور روسیه بر روی رودخانه ولگا که اصلی ترین تأمین کننده آب دریای خزر محسوب می شود، با احداث سد به ذخیره سازی آب این رودخانه اقدام کرده و باعث شده ورودی آب آن به خزر کاهش یابد.

رئیس مجمع نمایندگان گلستان این عوامل را در خشک شدن خلیج گرگان دخیل می داند و می گوید: علاوه بر این ها، عمق کم خلیج باعث می شود تبخیر آب در آن بیشتر شود.

وی به وجود کانال هایی در خلیج گرگان اشاره می کند که محل ورود آب دریا به آن محسوب می  شود و بیان می کند: لایروبی این کانال ها می تواند آب بیشتری را از دریا به خلیج وارد کند.

محیط زیست با لایروبی کانال موافق نیست

نورقلی پور همچنین بیان می کند که محیط زیست با موضوع لایروبی کانال موافق نیست و نسبت به آن تردید دارد.

وی با اشاره به نظر مدیران اداره محیط زیست گلستان مبنی بر اینکه در صورت لایروبی این کانال ها، با توجه به عمق کم خلیج، آب از سمت خلیج به دریا سرریز می شود و روند خشک شدن آب آن ادامه پیدا می کند. می گوید: نحوه رفتار جریان های دریای خزر خلاف این نظر را تاکنون نشان داده اند و هیچ وقت نشده حرکت آب از سمت خلیج به سمت دریا باشد.

نورقلی پور ادامه می دهد: این که بگوییم آب از سمت خلیج به سمت دریا سرریز می شود حتی با منطق فیزیک سیالات هم منطبق نیست.

خلیج گرگان محلی برای تولید ریزگردها نشود

رسیدگی نکردن به وضعیت خلیج گرگان به گفته حسن صادقلو، استاندار گلستان بر معضل ریزگردها در کشور می افزاید؛ معضلی که مقابله با آن به سادگی امکان پذیر نیست و هزینه های بسیاری را بر دوش مردم می گذارد.

صادقلو هم با نظر نورقلی پور موافق است و می گوید: لایروبی کانال مهم ترین وسریع ترین اقدام کوتاه مدت برای نجات خلیج گرگان است.

وی با تأکید بر اینکه زمان در حل مشکل خلیج گرگان اهمیت بسیار دارد، ادامه می دهد: در این راه تابع نظر کارشناسی سازمان حفاظت از محیط زیست هستیم.

ترکیب عناصر تشکیل دهنده آب خلیج نباید به هم بخورد

معاون امور تالاب های سازمان محیط زیست به تپه هایی که در دهانه خلیج و در پی سال ها رسوب گذاری ایجاد شده اند، اشاره می کند و می گوید: اگر به بهانه اینکه می خواهیم آب دریا به تالاب بیاید، دهانه خلیج را لایروبی کنیم و آن تپه ها را برداریم، نتیجه برعکس می شود و آب از سمت خلیج به دریا می رود.

کشور روسیه بر روی رودخانه ولگا که اصلی ترین تأمین کننده آب دریای خزر محسوب می شود، با احداث سد به ذخیره سازی آب این رودخانه اقدام کرده و باعث شده ورودی آب آن به خزر کاهش یابدوی معقتد است این تپه ها از قبل وجود داشته و به دلیل بالا بودن تراز آب ما آن ها را نمی دیدیم. این رسوب گذاری طی هزاران سال انجام شده و همین امر باعث شده ترکیب آب این منطقه به این صورت درآید.

مسعود باقرزاده کریمی بیان می کند که حتی اگر تپه ها را حذف کنیم، باز هم به نتیجه مطلوب در خلیج نمی رسیم چون ترکیب آب خلیج با آب دریا متفاوت است.

وی می گوید: حتی در حالت خوشبینانه و با فرض اینکه اصلا آب دریا هم با حذف تپه ها به خلیج بیاید، ما دنبال این نیستیم؛ زیرا ترکیب آب آنجا باید دو سوم آب شور دریا و یک سوم آب شیرین رودخانه ها باشد. تنها با این ترکیب است که خلیج کارکردهای زیستی خود را حفظ می کند.

باقرزاده کریمی می گوید: اگر آب شور دریا بیش از اندازه وارد خلیج شود، پلانکتون ها، کف زی ها، گیاهان حاشیه ای و دیگر موجودات که در این خلیج زندگی می کنند از بین خواهند رفت و پس از آن چطور می خواهیم آن را احیا کنیم.

وی راه حل هایی هم ارائه می کند؛ مثلا می گوید ممکن است که آب را پمپاژ کنیم و دست به ترکیب طبیعی نزنیم و از آن طرف هم رودخانه ها را باز کنیم.

باقرزاده تأکید می کند که قطعی شدن این راه حل نیاز به تحقیق و بررسی همه جانبه بیشتری دارد.

نجات خلیج گرگان و همچنین تالاب میانکاله که سرنوشتی گره خورده در یکدیگر دارند، امری ضروری است و برای آن اقدامی سریع و علمی نیاز است.