قدس آنلاین - والدین هر کودک از همان روزهاو سال‌های ابتدای زندگی، کودک خود را برای واکسیناسیون آماده می‌کنند. واکسن‌های مختلفی که ضعیف شده همان بیماری است و بدن کودک، در مقابل ویروس‌ها و میکروب‌ها یا سموم، موادی می‌سازد که اصطلاحاً «پادتن» نامیده می‌شود. پادتنی که سبب می‌شود کودک در مقابل آن بیماری‌ها ایمن شده مصونیت پیدا کند. ما برای تربیت فرزندانمان هم باید واکسن‌هایی داشته باشیم تا از آن‌ها در برابر آسیب‌ها و توطئه‌های دشمنان دین محافظت کند و تلاش کنیم نسلی «منتظر» و «مهدی یاور» پرورش دهیم. باید تجربیات زندگی را هر چه زودتر به آن‌ها منتقل کرده آن‌ها را در برابر تهدیدهای فرهنگی و اخلاقی آخرالزمانی واکسینه کنیم.

* گام به گام برای تربیت جوانی مهدی‌یاور

حجت الاسلام و المسلمین محمدباقر حیدری کاشانی، کارشناس دینی در حوزه تربیت کودک می‌گوید: ما امروز طبق آموزه‌های قرآن، عترت و دین؛ شاکرانه و قدرشناسانه و با تمام همت والدین عزیز در برخی مدارس و مجموعه‌های آموزشی مانند مدارس مشکوة در مشهد، مجموعه‌ای داریم که بر اساس الگوهای دینی فرزند را تربیت می‌کند. نظام آموزش و پرورشی که خروجی و دستاوردش بعد از سه دوره تربیتی هفت ساله، یعنی در سن 21 سالگی و اوج سن جوانی، تربیت جوانی مهدوی و مهدی‌یاور است. جوانی که تمام ویژگی‌های 60 گانه مهدی‌یاوری که در قرآن و عترت بیان شده را به همراه خود دارد. اما متأسفانه این تربیت مهدوی در همه مدارس و مجموعه‌های آموزشی دیده نمی‌شود.

وی می‌افزاید: آموزه‌های اسلام در زمینه تربیت، گوی سبقت را از تمام نظریه‌پردازی‌های جهانی ربوده است. اسلام تربیت را به پیش از ازدواج منتسب می‌داند، در حالی که مکاتب تربیتی جهان، آغاز تربیت کودک را از لحظه تولد و ایام همسرگزینی می‌دانند. یعنی زمانی که فرد، همسری انتخاب می‌کند، یکی از اهداف این ازدواج و انتخاب، باید فرزندآوری و فرزندپروری صحیح باشد. فرزندی که در شمار یاران و یاوران دین خدا بتواند ایفای نقش کند.

* تربیت در دوران جنینی

کارشناس برنامه «سمت خدا» می‌گوید: طبق روایات، حضرت علی(ع) برای انتخاب همسر پس از شهادت حضرت زهرا(س) الگویی خاص داشتند. ایشان به برادرشان عقیل که نسب‌شناس بود، گفته بودند برای من در میان قبایل عرب همسری گزینش کن که فرزندانی در نهایت قدرت، عافیت، سلامت، رشید، صالح و سالم به دنیا بیاورد. حضرت علی(ع) برای کربلای حسینی نیروسازی می‌کردند تا اینکه فاطمه کلاویه که به بی‌بی ام‌البنین(س) معروف شدند برای این امر انتخاب ‌شدند. او یک بانوی حماسی بود که در شرح احوالش گفته‌اند اسب‌سواری را در نهایت مهارت انجام می‌داد و حتی در حین اسب‌سواری با سرعت تیراندازی هم می‌کرد. شخصیتی جامع که فرزندانی مانند اباالفضل العباس(ع) را در دامن پاکش پرورش داد تا بتواند برای امام حسین(ع) علمداری کند.

حجت‌الاسلام حیدری ادامه می‌دهد: باید همسری انتخاب شود که ثمره ازدواج، فرزندانی باشند که ظرفیت دین‌یاوری و مهدی‌یاوری داشته باشند. دوران دوم برای تربیت، دوران جنینی است. دورانی که جدیداً برخی از مکاتب تربیتی جهان به اهمیت آن پی برده‌اند و آن را لحاظ می‌کنند. ذهن در دوران جنینی فعال است و از محیط پیرامون دریافت دارد. تربیت به دوران جنینی هم مرتبط است. یک پدر و مادر باید تلاش کنند در فضایی آرام و همراه با آرامش این 9 ماه را سپری کنند تا کودک آماده باشد پس از تولد وارد سه دوره تربیتی هفت ساله شود که اسلام فراروی ما گذاشته است.

* راهکار دین برای تربیت کودک

حیدری کاشانی دوران تربیتی از نظر اسلام را سه دوره دانسته می‌گوید: دوره اول از تولد تا هفت سالگی را شامل می‌شود و آن را دوران عشق آفرینی در نهاد پاک کودک نام گذاشته‌اند. کودکان در این دوران، فرمانروایان هستند. این دوران، دوران باید و نباید نیست و پدر و مادر نباید مزاحم بازی خلاقانه فرزند شوند. مگر در جایی که خطر جانی قابل توجهی وجود دارد. در غیر این صورت کودک باید تجربه داشته باشد. مبنای آموزش و پرورش خلاقانه این است که کودک هفت سال اول را خوب جست و خیز داشته باشد تا حلیم و بردبار و صبور باشد.

* دوران باید و نبایدها را دریابیم

این پژوهشگر حوزه خانواده بیان می‌کند: پس از طی موفقیت‌آمیز هفت سال اول، هفت سال دوم شروع می‌شود که دوران تعلیم و تربیت رسمی از دید اسلام است. وی می‌گوید: یکی از آرزوها و خواسته‌های دینی من این است که اگر نظام آموزش و پرورش ایران اسلامی بخواهد بر اساس الگوهای اسلامی کودکان را پرورش دهد، فقط یک دوره هفت ساله تعلیم و تربیت در آموزش و پرورش داشته باشیم که اگر این طور باشد، هفت سال سوم معنایش عوض شده و تغییر پیدا می‌کند. این روزها و این سال‌ها، فضای آموزش و پرورش داریم، اما فضای تعلیم و تربیت نداریم. فضای اکرام و احترام و فضای آموزش فن و مهارت مورد نیاز جامعه امروز ماست. فضایی که در آن باید مسؤولیت‌پذیری به اوج برسد و در وجود نوجوانان نهادینه شود. این سن، یعنی هفت تا 14 سالگی، دوران تعلیم و تربیت و ادب‌آموزی است. در این سن کودک باید حلال و حرام الهی را یاد بگیرد. این دوران دوران بایدها و نبایدها است. در این دوران کودک باید تحت تعلیم و تربیت شدید مربیان و والدین بوده و هیچ رفتار او که در حال ورود به دوره نوجوانی است از چشمان تیزبین مربیان و والدین پوشیده نماند. تمام تمرکز ما برای تعلیم و تربیت باید این دوران باشد. نیاز به انتخاب مربیان و معلمان صالح در این دوره کاملاً محسوس است. باید در نظر داشته باشیم مادامی که از تمامی آموزه‌های دینی برای خلاقیت بچه‌ها استفاده می‌شود، بچه‌ها تربیت می‌شوند.

* اعتماد به نفس ‌زایی با تکبرافزایی متفاوت است

این استاد حوزه و دانشگاه بیان می‌کند: برای تربیت صحیح باید عناصر مهمی را در نظر گرفت. یکی از اصلی‌ترین عناصر در تربیت دینی کودک، فرآیند تکبرزدایی است. چرا که تکبر، مانع بزرگی برای یادگیری است. ما به عنوان پدر، مادر یا مربی، ملزم هستیم فرآیند تکبرزدایی در فرزندمان را پی‌بگیریم. از آسیب‌های تربیتی خانواده‌ها این است که فرآیند اعتماد به نفس‌زایی، به فرآیند تکبرافزایی تبدیل شده است. ضمن اینکه نظام تعلیم و تربیتی که نتواند تکبر را بشکند، از همان ابتدا محکوم به شکست است. مدرسه‌ای که با بها دادن‌های زیاد و بی‌اساس به کودک، بارقه‌های خودشیفتگی و خودبرتربینی را در فرزند ایجاد می‌کند، بالاترین ظلم را در حق کودکان روا می‌دارد. تکبر پنهان در تمام زوایای وجودی کودک باید از بین برود. اما متأسفانه خواسته یا ناخواسته در فرآیند تربیت، به علت اینکه ما زوایای تکبر پنهان در درون خودمان هم هست، نوع رفتار و گفتارمان در کودک تکبرافزایی می‌کند و این تکبر در نهان وجود فرزند، او را دچار مشکل خواهد کرد.

* میانبرهای تربیت در 7 سال دوم

حیدری کاشانی بعد از فرآیند تکبرزدایی، دومین راهکار عملی در دوران تربیت هفت سال دوم را مربی گزینی الهی و رحمانی دانسته و می‌گوید: پس از آن، فرآیند خشم زدایی بسیار اهمیت دارد. وی می‌افزاید: باید بدانیم و به کودک نیز آموزش دهیم که همراه غضب و خشم، هیچ ادبی منتقل نمی‌شود و آموزش داده نمی‌شود. پدر و مادری که زودخشم هستند، باید رفتار خودشان را اصلاح کنند؛ چرا که در معیّت خشم، فرزند هیچ ادبی نمی‌بیند. خشم و غصب مسهل شیطان است و تمام عیوب انسان را بیرون می‌ریزد تا جایی که فرد دچار ناراحتی می‌شود. تکبر باید از وجود انسان برداشته شود، اما خشم نسبت به دشمنان دین خدا و غیرت دینی لازم است. دروغ‌زدایی و طرح صداقت‌افزایی راهکار عملی بعدی در تربیت دینی است. باید بدانیم که نهایت درجه صداقت، پنهان نکردن حقیقت است و امروزه ریشه بسیاری از اختلاف‌های بین همسران همین کتمان مخفی‌کاری‌هاست.