قدس آنلاین - جنگ‌افروزی‌های اخیر در منطقه درکنار همه تلخی‌ها و مرارت‌هایی که با خود به‌همراه می‌آورد، فرصت مناسبی برای ماندگار کردن این لحظه‌ها و ثبت آن‌ها در تاریخ است، تا آیندگان با این سندها بدانند که چه برسر مردم مظلوم سرزمین‌های اشغالی و تحت‌تجاوز رفته است.
در این میان شاید ساخت فیلم مستند و عکاسی بهترین وسیله‌های ثبت این وقایع تاریخی باشند. ساخت فیلم‌های مستند همیشه مورد استقبال علاقه‌مندان و فیلمسازان مستند بوده و هست، اما عکاسی وزن دیگری به این ماجرا می‌دهد. عکاسی روایتی مصور در قالب قاب‌های متعددی از این وقایع است که به‌نظر می‌رسد مخاطب را بیشتر از فیلم با خودش درگیر می‌کند. یک تصویر می‌تواند جنجالی را در ذهن مخاطب خود ایجاد کند و او را به چالش بکشد؛ اتفاقی که اخیراً در بسیاری از وقایع جهانی و منطقه‌ای دست‌مایه تولید یک داستان مصور شده، و نمایشگاه «حلب آزاد شد» با محوریت آزادسازی حلب و تصاویری از شهر نمونه‌ای از این‌دست می‌باشد.
از دستیاری تا عکاسی
مرتضی شعبانی از سال ۶۵ با دستیاری فیلم‌بردار در گروه روایت فتح مشغول به‌کار شد و تا به امروز فیلم‌های کوتاه «دلباخته»، «شهید عاملی»، «تنگه ابوقری»، «شهید الماس» و «نسیم حیات» را کارگردانی کرده است. وی همچنین در مقام تهیه‌کننده، فیلم سینمایی «ابوزینب» را ساخته است. وی به‌تازگی نمایشگاه عکس «حلب آزاد شد» را در حوزه هنری برپا کرده؛ نمایشگاهی که عکس‌هایش یک مستند تصویری از وقایع پس از آزادسازی حلب است و عکاس این مجموعه در توضیح این نمایشگاه آورده است: «حلب دومین شهر سوریه پس از پایتخت آن دمشق، و یکی از باستانی‌ترین و زیباترین شهرهای جهان است. این شهر از ابتدای بحران سوریه مورد حمله معارضان مسلح حکومت سوریه قرار گرفت و مدت کوتاهی بعد، بخش‌هایی از آن به اشغال آن‌ها درآمد. جایی‌که فوعه و کفریا، دو شهرک شیعه‌نشین در حومه جنوبی حلب هم در محاصره معارضان قرار گرفت.»
نمایشگاه چگونه شکل گرفت
در آخرین روزهای سال ۲۰۱۶ میلادی، ارتش سوریه و جبهه مقاومت موفق شدند با حمله به بخش شرقی حلب، یعنی آخرین بخش اشغالی شهر، حلب را بعد از چندسالی که در اشغال جبهه النصره و دیگر گروه‌های تابع شبکه تروریستی القاعده بود، به‌طور کامل آزاد کنند. با آزادی شهر در توافقی چهارجانبه بین سوریه، روسیه، ایران و ترکیه، مقرر شد دولت سوریه مسیر امنی برای خروج معارضان مسلح و خانواده‌هایشان از حلب به‌سوی شهر ادلب در ۴۰ کیلومتری جنوب غرب حلب باز کند، تا درعوض گروه‌های تروریست مسلح وابسته به القاعده هم اجازه بدهند زنان، مردان سالخورده، کودکان زیر پانزده‌سال و همین‌طور بیماران و مجروحان دو شهر در محاصره فوعه و کفریا از آن خارج شوند و به حلب نقل‌مکان کنند.
شعبانی درباره چگونگی عکاسی از این رویداد تاریخی می‌گوید: «ساعت ۱۰ صبح روز قبل از تبادل بود که از ماجرا باخبر شدیم. سریع بارمان را بستیم و به اتفاق سه‌تن دیگر از دوستان مستندساز با عجله هماهنگی‌های لازم را برای سفر به حلب انجام دادیم. همان‌شب به دمشق رسیدیم و فردای آن‌روز در حلب بودیم. هیچ‌کدام از ما چهارنفر عکاس حرفه‌ای نبودیم. من هم که سال‌ها قبل و در ایام جنگ هشت‌ساله گاهی دستی به دوربین برده و عکسی گرفته بودم، بر ابزار عکاسی امروز تسلطی نداشتم. با این‌همه سعی کردم فرصت را از دست ندهم وگوشه‌ای از وقایع تاریخی و مهمی را که در حلب درحال وقوع بود، با عکس‌گرفتن ماندگار کنم. ماحصل این جسارت، عکس‌هایی است که در این نمایشگاه به نمایش درآمده است.»
نمایشگاه «حلب آزاد شد» مجموعه‌ای از ۳۵ عکس از شرایط حلب پس از آزادسازی است که بیشترین مانور را روی بازگشت مردم به شهر و تخریب‌های صورت‌گرفته توسط تروریست‌ها در حلب داده است. دو نکته قابل‌توجه و مهم در عکس‌ها، غم و اندوه مردم است که به‌وضوح در همه تصاویر دیده می‌شود و دیگری شهری تخریب‌شده است که هیچ نشانی از امید و زندگی در آن نمی‌توان یافت. درواقع علی‌رغم اینکه حلب آزاد شده، اما چنان درگیر جنگ و ویرانی شده که حتی این آزادسازی هم چهره غم‌بار و تخریب‌شده شهر را شست‌وشو نداده است.
داستانی مصور از آزادسازی حلب
همه عکس‌ها زیرنویس شده‌اند و یک‌داستان مصور را پیش‌روی بازدیدکنندگان قرار می‌دهد؛ عکس‌هایی با محوریت خروج معارضان مسلح از حلب، بازگشت اهالی حلب به شهر تخریب‌شده، تصاویری از سربازان روسی حاضر در شرق حلب، زنانی که با فرزندانشان به شهر برمی‌گردند، تصاویری از خانه‌های تخریب‌شده و شهری که به‌وضوح زیر فشار جنگ‌افروزی‌ها کمر خم کرده است. اما نکته جالب اینجاست که علی‌رغم اینکه تصاویری که می‌بینیم نشان از تخریب دارند، اما مردم با وجود این شرایط نامساعد و خانه‌های تخریب‌شده، به خانه‌هایشان بازگشته‌اند. اهمیت این اتفاق شاید در این است که مجموعه‌ای از تروریست‌ها بودند که بر این باور داشتند که می‌توانند حلب را حفظ کنند و به اهداف سیاسی‌شان برسند، بنابراین آزادی حلب معادلاتشان را به‌هم ریخت.
شعبانی درباره فریم عکس‌ها و اینکه برای عکاسی بیشتر از چه زاویه‌ای استفاده کرده است، می‌گوید: برای من بیشتر مسأله تخریب از ناحیه گروه تروریست، خرابی‌ها و آوارگی مردم حلب و درنهایت بازگشت مردم به خانه‌هایشان در شرایطی که واقعاً چیزی از خانه‌ها نمانده بود، خیلی دیدنی بود و دوست داشتم این تصاویر را منعکس کنم. علاوه بر این در زمینه داشتن امکانات لازم در حلب برای عکاسی خوب باید بگویم به هرحال طبیعی است در مملکتی که جنگ و ناامنی شده، شرایط سختی حاکم است و عکاسی در چنین وضعیتی دشواری‌های خاص خودش را دارد و عمدتاً عکس‌ها در شرایط سختی گرفته شده‌اند، ضمن اینکه ازطرفی این عکس‌ها ابتدای زمستان در شرایط جوی دشوار باران و برف انجام گرفت، اما در کل به‌عنوان خالق این آثار راضی‌ام.
نمایشگاه عکس «حلب آزاد شد» مرتضی شعبانی از ۲۰ فروردین‌ماه در حوزه هنری برپا شده و تا آخر فروردین‌ماه پذیرای عموم علاقه‌مندان است.
نظر شما