من خیلی زشتم
سلام. من ۱۴سال دارم. خیلی ناراحتم چون فکر می­کنم خیلی زشتم. وقتی به آیینه نگاه می­کنم، حالم بد می­شود. دماغ گنده، صورت جوش‌جوشی. من اصلاً این قیافه را دوست ندارم. وقتی خانواده دور هم هستند و عکس می‌گیرند، من هر جور شده در می­روم چون دوست ندارم با این قیافه در هیچ عکسی باشم. پدر و مادرم عصبانی می­شوند و می­گویند خیلی هم خوبی، این قدر ناشکری نکن. ولی من نظر آن‌ها را قبول ندارم. این حرف‌ها را برای دلخوشی من می­زنند. گاهی با خودم فکر می­کنم که هیچ چیز مثبتی در ظاهر من وجود ندارد. لطفاً کمکم کنید.

اغلب ناراضی
سلام دوست عزیز. همه ما آدم‌ها دوست داریم که ظاهری زیبا و خوشایند داشته باشیم. اما در دوران نوجوانی این میل بسیار بیشتر می­شود. خیلی از نوجوانان چنین درگیری­هایی را با ظاهر خودشان تجربه می­کنند. شاید به‌ندرت بتوان نوجوانی را پیدا کرد که کاملاً از ظاهر خودش راضی باشد. یکی از قدش راضی نیست. یکی از وزنش و یکی از شکل بینی و لب‌هایش. برای اینکه راجع به این موضوع بیشتر بدانی و بتوانی احساس بهتری نسبت به خودت پیدا کنی، با ما همراه شو.

چرا نوجوانان از ظاهر خودشان راضی نیستند؟
شاید برایتان عجیب باشد که چطور تا همین یکی دو سال پیش داشتید در کمال آرامش و با خاطری آسوده زندگی می­کردید و اصلاً در بند قیافه و ظاهر خودتان نبودید. نه به این فکر می­کردید که چشم و ابرویتان چه شکلی است و نه به قد و هیکل خود گیر می­دادید. با خودتان حال می­کردید و حتی وقتی می­خواستید به مهمانی بروید هم نیازی به آیینه نداشتید. سؤال اینجاست که چه شد این همه تغییر کردید؟ این همه نارضایتی از کجا آب می­خورد؟

چشمان تیز
بخشی از این تجربه شما کاملاً طبیعی است. در دوران نوجوانی تمرکز نوجوانان روی خودشان بیشتر می­شود؛ به‌طوری که یک دوربین فوق‌حرفه­ای را روی خودشان زوم می­کنند و نمی­گذارند کوچک‌ترین نقصی از چشمان تیزشان پنهان بماند. خوب است بدانید همین تمرکز و توجه زیاد بر روی خود، باعث می­شود که نقص­ها و اشکالات جزئی ظاهری‌ای که هر کسی دارد، به نظر شما بزرگ بیاید و از دیدن خودتان ناامید شوید.

دوربین ندارند
مشکل دوم این است که اغلب نوجوانان فکر می­کنند که دیگران هم دوربین فوق‌حرفه‌ای دارند و دوربینشان را روی نوجوان بیچاره زوم کرده­اند. برای همین خیلی اذیت می­شوند. اما خیالتان راحت باشد. دوربینی در کار نیست. دیگران دارند زندگی خودشان را می­کنند. این میزان توجه، فقط مخصوص نوجوانان است.

جذاب و خواستنی
نوجوانان دوست دارند در هر جمعی که حضور دارند، جذاب و زیبا به نظر برسند و مورد توجه و پسند دیگران واقع شوند. همین موضوع باعث می­شود که از دیدن اشکالات کوچک در ظاهرشان آزرده شوند و یا احساس کنند به اندازه کافی جذاب نیستند. این بخشی از تجربه نوجوانی است. بزرگسالان اطراف شما هم اگر خاطراتشان را مرور کنند، چنین روزهایی را تجربه کرده­اند؛ روزهایی که دوست­ داشته­اند در هر جمعی تک باشند و جذاب و خواستنی به نظر برسند.

تقصیر بلوغه
از حق نگذریم، بلوغ هم این وسط بی‌تقصیر نیست. در آغازِ بلوغ روند رشد شما سرعت می­گیرد و همین باعث می­شود که در ابتدای نوجوانی قدری نامتناسب دیده شوید. مثلاً ممکن است دست‌ها و پاهای شما دراز دیده شود یا صورت و دماغ شما باد کرده باشد. همه این‌ها ممکن است باعث شود که وقتی به آیینه نگاه می­کنید، به نظرتان بیاید که نسبت به قبل زشت شده­اید. نگران نباشید. این شتری است که در خانه هر کسی می­خوابد ولی اگر کمی صبر کنید، بلند می­شود و می­رود. این دوران خیلی زود خواهد گذشت و اندام و چهره شما جاافتاده خواهد شد و بیشتر از گذشته، از دیدن خود لذت خواهید برد.

چگونه با خودمان کنار بیاییم؟
درست است که قسمت زیادی از این احساسات طبیعی است و اغلب نوجوانان آن را تجربه می­کنند ولی این به معنای آن نیست که خودتان را رها کنید و به آزردگی ادامه دهید. نارضایتی زیاد از ظاهر می­تواند روی بسیاری از عملکردهای شما اثر منفی بگذارد. در این قسمت راهکارهای عملی را به شما می­گوییم که با انجام آن‌ها می­توانید بیشتر از گذشته، ظاهر خودتان را دوست داشته باشید و با آن کنار بیایید.

چالش با معیارها
ابتدا باید معیارهای خودتان را برای زیبایی مورد بررسی قرار دهید. گاهی اوقات داشتن معیارهای بسیار سطحِ بالا باعث می­شود که از آنچه هستید، ناراضی باشید. روی یک برگه بنویسید که به نظر شما زیبایی چیست و کسانی که زیبا هستند چه ویژگی­هایی دارند. سپس از چند نفر از بزرگسالان اطراف خود همین سؤال را بپرسید و بعد، پاسخ­ها را با هم مقایسه کنید. حتماً خواهید دید که پاسخ­ها بسیار متنوع است. این‌طور نیست که فقط یک شکل مو یا یک رنگ چشم زیبا باشد و بقیه زشت باشند.

تمرکز بر زیبایی
تصور کنید که روی یک پارچه سفید لکه جوهری افتاده باشد و شما ذره‌بینی در دست بگیرید و این لکه را نگاه کنید. در چنین حالتی زیر ذره‌بین جز سیاهی دیده نمی­شود. ولی اگر کمی عقب بروید و لباس را نگاه کنید، خواهید دید که آن سیاهی فقط یک لکه کوچک جوهر روی یک سطح وسیع سفید است. هر ضعفی اگر بزرگنمایی شود، غیرقابل تحمل خواهد شد. پس اولین کاری که باید انجام دهید، برداشتن تمرکز از روی نقاط ضعفتان است. باید تمرین کنید که زیبایی­های ظاهری خودتان را ببینید. برای انجام این کار کاغذ و قلم بردارید و فهرستی از تمام ویژگی­های مثبت ظاهری و جسمانی خود را تهیه کنید.

ظاهری یا باطنی؟
خوب است بدانید فقط زیبایی ظاهری نیست که جذابیت دارد. ممکن است خود شما هم دوستانی داشته باشید که الهه زیبایی نباشند ولی به خاطر مهربانی یا اخلاق خوب یا توانمندی­های دیگری که دارند، مشتاق دوستی با آن‌ها باشید. باید تمرین کنید که ویژگی­های مثبت خودتان را بشناسید و به آن‌ها افتخار کنید. برای این کار در برگه دیگری ویژگی­های مثبت اخلاقی، رفتاری، معنوی، اجتماعی و توانمندی‌های خود را در زمینه­های مختلف یادداشت کنید.

چشم­ها را باید شست
تکرار هر کاری، آن را برای ما به عادت تبدیل می‌کند. ممکن است تمرکز زیاد بر اشکالات جزئی و ضعف‌ها باعث شود فقط ضعف­ها را ببینید و نتوانید نکات مثبت ظاهری و باطنی خودتان را که در ۲ تمرین قبل گفته شد، به‌خوبی پیدا کنید. اگر چنین مشکلی برایتان پیش آمد، باید از کمک دیگران استفاده کنید. با نزدیکان مورد اعتماد و دانای خود (مثل مادر) صحبت کنید و از آن‌ها بپرسید که چه ویژگی­های مثبتی در شما می­بینند. ممکن است آن‌ها به ویژگی­هایی اشاره کنند که تا به حال اصلاً به آن توجه نکرده باشید.

زیباتر شوید
بعد از پیداکردن ویژگی­های مثبت ظاهری و باطنی خودتان، باید تمرین کنید که خودتان را به همین صورتی که هستید بپذیرید و دوست داشته باشید. اگر بتوانید بدن خود را دوست داشته باشید، زیبایی و جذابیت شما چند برابر می­شود. زیرا احساس خوب داشتن نسبت به خود، زیبایی و جذابیت ایجاد می­کند. وقتی نسبت به خودتان احساس خوبی داشته باشید، خوشحال­تر و با نشاط­تر هستید و زیباتر به نظر می­رسید.

اِعمال تغییرات
در پایان، یادتان باشد که بعضی چیزها با راه‌های ساده­ای مثل اصلاح سبک زندگی قابل تغییر هستند. پس اگر از بعضی ویژگی­های قابل تغییر خود راضی نیستید، به جای غصه‌خوردن، دست به کار شوید. مثلاً با ورزش می­توانید اندام زیباتری داشته باشید. یا اگر زیاد جوش می­زنید، با تغییر در عادات تغذیه و رعایت برخی نکات بهداشتی، می­توانید تا حدی آن را کنترل کنید.

ورود والدین آزاد
دیدن ناراحتی و نارضایتی نوجوانان از ظاهرشان و بهانه‌گیری برای لباس‌پوشیدن و حضور در جمع‌ها می­تواند برای هر پدر و مادری ناراحت‌کننده باشد. راهکارهای زیر به شما کمک می­کند تا بتوانید در چنین موقعیت­هایی برخورد مناسب داشته باشید و به فرزندتان کمک کنید تا درباره خودش احساس بهتری داشته باشد.

خونسرد باشید
اول از همه خوب است بدانید که به‌ندرت می­توان نوجوانی را پیدا کرد که از ظاهر خودش کاملاً راضی باشد. پس با دیدن نارضایتی فرزندتان و غر زدن­هایش، از کوره در نروید. خونسردی خود را حفظ کنید و بر خودتان مسلط باشید تا بتوانید برخورد مناسبی داشته باشید.

گوش کنید، بحث نکنید
وقتی فرزندتان با ناراحتی از خودش بد می­گوید و اظهار ناراحتی می­کند، سعی نکنید خیلی سریع او را با دلایل منطقی متقاعد و غائله را ختم کنید. این‌طوری نوجوان شما احساس می­کند که شما متوجه نیستید و او را درک نمی­کنید. به جای بحث‌کردن و رد نظرات فرزندتان، سعی کنید با آرامش و دقت به حرف‌هایش گوش کنید تا بتوانید بهتر او را درک کنید. یادتان باشد اگر شما هم مثل او بر جزئیات متمرکز شوید و با ذره‌بین خودتان را نگاه کنید، از دیدن خودتان ناامید خواهید شد. پس با او همدلی کنید و نشان دهید که می‌فهمید او چه احساسی دارد.

تحسین کنید
دوران نوجوانی باعث می­شود فرزند شما بر نقاط ضعف ظاهری خود متمرکز شود. شما می­توانید در جهت عکس حرکت کنید. ویژگی­ها و جذابیت­های ظاهری فرزندتان را ببینید و آن‌ها را تحسین کنید. این کار به فرزند شما کمک می­کند تا نگاهش متعادل­تر شود و نکات مثبت ظاهری­اش را هم ببیند.

تمرکز بر قوت­ها
به فرزندتان کمک کنید که با نقاط قوت خودش آشنا شود. این کار اعتماد به نفسش را بالا می­برد و آسیب­پذیری او را در مقابل جزئیات ظاهری کم می­کند. به نوجوانتان کمک کنید تا با ویژگی­های مثبت اخلاقی و رفتاری خود آشنا شود. به او کمک کنید تا استعدادهای خودش را پیدا کند و حمایتش کنید تا توانمندی­های و مهارت­های جدیدی به دست بیاورد.