قدس آنلاین-گروه استان ها: هنگامه طاهری: در این خصوص احسان زهره وندی، مدیر پایگاه میراث توس که از سال ۹۴ به این سِمت گمارده شده، درد دل های زیادی دارد که در زیر چکیده ای از گفت وگوی ما را با وی می‌خوانید:
آقای زهره وندی دستور دست خط رهبری برای احیای توس به سال ۱۳۷۵ بر می‌گردد .اگر چه شما آن موقع در سمت مدیر این پایگاه نبودید اما طبق اسناد باقیمانده بفرمایید به دنبال این تأکید چه واکنشی از طرف مسئولان طی این ۲۱ سال صورت گرفته است؟
- سال ۷۵ که رهبری به بازدید از منطقه تاریخی توس مبادرت کردند، دست نوشته ای ارائه کردند که در آن بصراحت به غارت ذخایر فرهنگی توس اشاره و تأکید کردند که آنچه تا کنون در توس انجام شده، شایسته مقام شامخ این شاعر نبوده و دولت را موظف کردند با همت به کار در این بخش بپردازد. از آن پس بود که توس در سال ۷۶به ثبت آثار ملی رسید . این شورا متشکل از رئیس سازمان میراث فرهنگی، معاون سازمان میراث فرهنگی کشور،وزیر راه و شهرسازی،وزیر ارشاد ، یکی از نماینده‌های مجلس و آستان قدس و مدیر کل میراث استان از اعضای آن بودند.
آیا این شورا توانست آنچه قرار بود برای احیای توس صورت بگیرد را تحقق ببخشد؟
- از زمان تشکیل این شورا تا کنون پنج نوبت جلسه تشکیل داده اند که دو تا از آن جلسات مربوط به دوران حضور من بوده.
پس این یعنی دستگاه ها توجه خاصی به حفظ و احیای آرامگاه فردوسی ندارند؟
- بله یکی از مشکلات این پایگاه تاریخی هم همین هست. ناهماهنگی بین دستگاه ها برای حفظ این پایگاه خیلی وقت‌ها مشکل ایجاد کرده است. در حالی که حفظ آن نیازمند پای کار بودن تمام دستگاه‌های مرتبط و تخصیص اعتبار لازم است.
همچنین اگر مسئولان به این منطقه توجه می‌کردند، اینجا تبدیل نمی‌شد به کلکسیونی از معادن شن و ماسه و برپا کردن دکل برق و ساخت و سازهای غیر مجاز.همه اینها یعنی ناهماهنگی بین دستگاه ها و نبود احساس مسئولیت و اهتمام به مجموعه تاریخی توس .
از اعتبار گفتید.اصولاً آنچه ما طی این سال‌ها مبنی بر تغییرات در آرامگاه توس مشاهده کردیم، خیلی به تدریج و در حد محدود انجام شده، آیا این وضعیت مربوط به اعتبار است یا طرحی در حال اجراست؟
- حقیقت اینکه دو سال است هیچ اعتباری برای این پایگاه تاریخی در نظر گرفته نشده و ما به خاطر بی پولی نتوانسته ایم یک آجر روی آجر بگذاریم. در حالی که اینجا جایی است حاصل پروراندن بیش از ۴۸۰مشاهیر و شخصیت فرهنگی همچون امام محمد غزالی،خواجه نصیرالدین طوسی و سایر علمای علم کلام و فلسفه با۱۶ هزار کیلومتر وسعت که چنان مورد بی مهری واقع شده که حتی طرح تفصیلی آن هم مدت‌هاست به نتیجه نرسیده!
متولی به سامان رساندن طرح تفصیلی کدام ارگان است؟
- اداره کل راه و شهرسازی .
مشکل چه بوده؟
-درست نمی‌دانم ولی گمانم اعتباریا شاید انتخاب مشاور .ترجیح می‌دهم علت دقیق آن را از خودشان بپرسید.
پس شما بدون اعتبار چگونه این مجموعه را اداره می‌کنید و اصلاً چه امکاناتی متناسب با شأن فردوسی برای گردشگران دارید؟
- دو سال است هیچ اعتباری به مجموعه تاریخی توس اختصاص نیافته و به واقع ما هیچ امکاناتی برای اسکان یا پذیرایی از گردشگران نداریم، ولی در همین شرایط با برگزاری حدود ۹۰برنامه فرهنگی در ایام عید نوروز توانستیم گردشگران را به مجموعه فرهنگی توس بکشانیم؛ به طوری که فقط در روز دوم میزبان ۹۵۰۰ میهمان بودیم و این با توجه به مشکلات ما و مسیر تردد به فردوسی کار بزرگی بود.
با اشاره ای که به مسیر تردد به فردوسی کردید، باید عرض کنیم همیشه شمایل مسیر منتهی به فردوسی برای ما جای سؤال بوده . به طبع این مسیر باید گویای شأن فردوسی باشد، یا لااقل گردشگر متوجه شود دارد به سمت آرامگاه می‌رود.
- یکی از مشکلاتمان که باز هم به نبود اعتبار بر می‌گردد بازسازی همین مسیر است و مشکل دیگر، نبود هیچ وسیله نقلیه عمومی از سمت حرم مطهربه عنوان محل تردد زائران به سمت آرامگاه فردوسی است. به طوری که بارها زائران با ما تماس گرفته اند و جویای چگونگی آمدن به آرامگاه شده اند. تنها مسیری که با اتوبوس می‌تواند به آرامگاه بیاید میدان فردوسی و از طریق اتوبوس هاست اما زائران حتی میدان فردوسی را هم نمی‌شناسند. این دیگر بر می‌گردد به همان پای کار نبودن همه دستگاه ها از جمله اتوبوسرانی برای کاهش مشکلاتِ متوجه منطقه تاریخی توس؛ منطقه ای که آسیب‌های آن نتیجه ناهماهنگی بین دستگاه هاست.
منظور شما از آسیب ها چیست؟
- آسیب ها هم می‌توانند متوجه تخریب یا غارت آثار باشند و هم حریم منظری اثر را تحت تأثیر قرار بدهند. همین که می‌آیند روی حصار شهر توس ساخت و ساز می‌کنند، همین که کامیونها اجازه می‌یابند از این شهر تاریخی تردد کنند، همین که یک دکل برق در این منطقه طوری بالا می‌رود که روی منظر آرامگاه توس اثر می‌گذارد و همین معادنی که بتازگی پلمب شدند، همه اینها آسیب محسوب می‌شوند و اینها یعنی بین دستگاه ها با میراث هماهنگی وجود ندارد.
البته بهترین اتفاقی که این اواخر افتاد پلمب ۱۳ معدن شن بود که با هماهنگی دستگاه قضا و شهرداری و میراث تعطیل شد و حاصل هماهنگی این سه دستگاه بود.
- مرمت و حفظ جلوخانِ آرامگاه فردوسی با بیش از ۱۰ هکتار،مرمت و حفظ و نگهداری فضای سبز و ارائه خدمات در هارونیه و مسجد مدرسه با بیش از سه هکتار و... نیازمند اعتبار است، اما برای اینها اعتباری تعریف نکرده‌اند، این در حالی است که ما طرح مرمت هارونیه، طرح مسیر دسترسی به توس و طرح ساماندهی بلوار پردیس را آماده داریم اما اعتبار نداریم.
نظر شما