قدس آنلاین- حضور خالصانه و بی‌ریای حاجیان در مناسک حج، در مسجدالنبی، بقیع، میقات، عرفات، مشعر و منی،   اگر به واسطه دل باشد؛ هزاران راز و رمز زیبا در خود نهفته دارد که تنها در قالب داستان می‌تواند به منصه ظهور برسد و ماندگار بشود. بسیاری از شخصیت‌های برجسته ادبی، سیاسی و فرهنگی در گذر زمان سفرنامه‌های حج خود را در قالب خاطره منتشر ساخته‌اند. یکی از تأثیرگذارترین خاطرات سفر به مناسک حج به جلال آل‌احمد تعلق دارد که دارای رگه‌هایی از ساختار و سازه‌های ادبیات داستانی است. خاطرات منتشر شده بی‌شک در تولید آثار ادبی تأثیرگذار خواهند بود، درعین حال که خاطرات مکتوب، گوشه‌های تاریک تاریخ را نمایان می‌سازند چراکه تاریخ غالباً به شرح وقایع مهم و بنیادین می‌پردازد و از ثبت بسیاری از رویدادهایی که می‌تواند مهم باشد، عاجز است. ثبت سفرنامه‌ها و خاطرات افراد مختلف، جدا ازاینکه می‌تواند به اهالی قلم و هنرمندان الهام ببخشد، می‌تواند در نزدیکی انسان به معبود، تقویت دین، استجابت دعا، از بین رفتن غرور و تکبر... ر. مفید باشد. با تمام این اوصاف، فضا و حس و حالی که ادبیات داستانی می‌تواند خالق آن باشد، شاید بسیار تأثیرگذارتر از سایر گونه‌های ادبی و هنری باشد. ایجاد رابطه حسی با شخصیت‌های داستانی که در مراحل مختلف برگزاری مراسم حج همچون طواف زیارت، انداختن سنگ‌ریزه بر جمره عقبه، احرام بستن، قربانی کردن در منی، لبیک گفتن و... نقش‌آفرینی می‌کنند؛ شاید مهمترین هدف ادبیات در این عرصه باشد.

در این راستا شخصیت داستانی جدا از اینکه در جریان داستان با مسائل و رویدادهای مختلفی روبه‌رو می‌شود، می‌تواند در ایجاد حس و حال معنوی سهم مهمی ‌داشته باشد. متأسفانه نویسندگان ایرانی بخصوص آنانی که در حوزه ادبیات داستانی دینی فعالیت می‌کنند، تلاش چشمگیری در انعکاس ابعاد معنوی مناسک حج در بستر داستان‌ نکرده‌اند. بسیاری از نویسندگان یاد شدهریال حتی زحمت نگارش خاطرات خود را نکشیده اند. این در حالی است که بسیار می‌شنویم و می‌بینیم که بسیاری از افراد به حج و سفرهای عبادی و معنوی دل بسته‌اند اما در خصوص خلق رمان با مضامین و حوادث معاصر و به روز در ارتباط با حج منفعلند. داستان همچنین می‌تواند زمینه مناسبی برای توصیف و نقد حادثه دلخراش منی و اعمال و سیاست‌های نادرست وهابیون فراهم کند. جای تأسف است تاکنون رمان در خور تعمق و تأثیرگذاری در ارتباط با حادثه تاسف بار منی خلق نشده است. سیاست‌های دولت‌های غربی به‌ویژه آمریکا در منطقه، به شهادت رساندن آیت الله نمر باقر النمر، آزار و اذیت شیعیان عربستان و ... هریک ‌می‌تواند دست‌مایه خوبی برای خلق داستان‌های دینی و سیاسی باشد. در این میان، انجمن قلم ایران تنها سازمان مردم‌نهاد بود که با برگزاری جشنواره «میلاد در منی» تلاش کرد تا در این راستا جریان‌سازی کند. این در حالی است که هیچ نهاد و سازمان دولتی دراین زمینه فعالیت نکرده است. بی‌شک جریان‌سازی به منظور ظهور ادبیات داستانی حج می‌بایست توسط نهادهای ذیربط به سرانجام برسد و نمی‌توان متوقع بود نویسندگان ادبیات دینی بدون حمایت دولتی در این وادی تأثیرگذار باشند.