نه به اندازه یکی دو دهه قبل اما همچنان شاهد ریختن زباله در معابر از سوی برخی شهروندان هستیم.

این درحالی است که سال ۱۳۸۶ «طرح ساماندهی راهکارهای حقوقی و اجرایی برخورد با متخلفان پخش، دفع، حمل و امحای غیرمجاز و نامناسب پسماندها در فضاها و معابر عمومی شهر» به تصویب رسید که بر اساس آن رانندگانی که از خودروها زباله در شهر پرتاب کنند، تا سقف ۱۰۰ هزار تومان جریمه می‌شوند.

افزون بر این، قانونگذار در ماده ۶۸۸ قانون مجازات اسلامی هر اقدامی که تهدید علیه بهداشت عمومی جامعه شناخته شود، از قبیل ریختن مواد مسموم کننده در رودخانه‌ها، زباله در خیابان‌ها و... را جرم دانسته و برای مرتکبان آن تا یک سال حبس را پیش‌بینی کرده است.

* عادت زشت آشغال‌ریزها!

با این همه کم نیستند کسانی که نه به این قوانین وقعی می‌نهند و نه پرت کردن زباله و آشغال به داخل جوی‌ها و سطح خیابان‌ها را کاری زشت و غیراخلاقی می‌دانند.

در واقع به نظر می‌رسد برخی افراد عادت کرده‌اند به جای اینکه زباله‌ها را در سطل‌های آشغال بریزند، آن را در هر گوشه و کناری پرت کنند.

عادت ناپسندی که البته تبعات زیادی به دنبال دارد که آلودگی محیط زیست انسانی، به خطر افتادن سلامت انسان و سایر موجودات زنده، افزایش هزینه جمع آوری زباله‌ها که پولش از جیب تک تک خانواده‌های ایرانی می‌رود، زشت شدن چهره شهرها و روستاها تنها گوشه‌ای از آن‌هاست.

اما جدای از همه این تبعات، ریختن زباله در سطح معابر موجب کار مضاعف رفتگران زحمتکش شهرداری‌ها می‌شود. کارگران سخت کوشی که به خاطر نبود احساس مسئولیت در برخی از شهروندان مجبور می‌شوند گاهی روزانه دو بار یا بیشتر سطح معابر را تمیز کنند.

* مردمان نامهربان

رفتگر میانسالی که در حال جارو کشیدن خیابان کارگر شمالی تهران است در این باره می‌گوید: برخی شهروندان بیشتر به رفاه و راحتی خودشان فکر می‌کنند و به دیگران چندان اهمیت نمی‌دهند، در نتیجه خیلی راحت ته سیگار یا سایر زباله‌ها را در خیابان‌ها می‌ریزند.

وی با اشاره به اینکه مردم ما چندان رفتار مهربانانه‌ای با هم ندارند، می‌افزاید: این موضوع را در بسیاری امور می‌توان دید که ریختن زباله یکی از آن‌هاست.

او اگرچه جمع آوری زباله‌ها و تمیز کردن سطح خیابان‌ها را وظیفه خود و همکارانش می‌داند، اما می‌گوید: اگر کمی احساس مسئولیت اجتماعی داشته باشیم و با هم به مهربانی رفتار کنیم خیلی از کارها درست می‌شود. آن وقت مثلاً من و همکارانم مجبور نمی‌شویم گاهی در روز چند بار یک خیابان را جارو کنیم.

* به شما مربوط نیست!

رامین یکی دیگر از رفتگران زحمتکش که مشغول تمیز کردن خیابان جمالزاده است، می‌گوید: شهر تمیز نشان می‌دهد که مردمانش از فرهنگ شهرنشینی بالایی برخوردارند.

وی با اشاره به اینکه خوشبختانه با گذشت زمان، فرهنگ مردم ارتقا پیدا کرده و بیشتر رعایت تمیزی شهرها را می‌کنند، می‌افزاید: با این حال برخی مراعات نمی‌کنند که این امر به شخصیت آنان بر می‌گردد. البته گاهی اوقات هم از روی ناچاری این کار را انجام می‌دهند. یعنی وقتی می‌بینند در نزدیکی‌شان سطل زباله وجود ندارد زباله را در خیابان می‌ریزند.

وی درباره واکنش احتمالی رفتگران با کسانی که اقدام به ریختن زباله در سطح معابر می‌کنند، می‌گوید: ما معمولاً حرفی نمی‌زنیم اما اگر اتفاقی به آن‌ها تذکر بدهیم جواب سربالا می‌دهند و می‌گویند به شما مربوط نیست!

* نقش والدین و تربیت فرزندان

این رفتگر زحمتکش با گلایه از اینکه برخی پدر و مادرها جلوی چشم فرزندانشان از داخل خودرو یا هنگام تفرج یا تردد اقدام به ریختن زباله در خارج از سطل آشغال می‌کنند، می‌افزاید: بدین‌ترتیب بچه‌های آن‌ها هم این رفتار ناپسند را یاد می‌گیرند در حالی که کودکان باید از والدین، معلمان و رسانه‌ها بهتر زندگی کردن را یاد بگیرند.

وی که مانند خیلی از بسیاری از همکارانش از کمر درد می‌نالد می‌گوید: کم توجهی برخی افراد در رعایت نظافت شهرها این درد را بیشتر می‌کند.

او در پایان می‌گوید: باید ضمن اجرای قانون، در عمل به بچه‌ها یاد بدهیم که نظافت را رعایت کنند و برای این منظور آن‌ها را تشویق کنیم. در این صورت رعایت بهداشت اجتماعی ملکه ذهن آن‌ها می‌شود و در آینده مشکلی در این زمینه نخواهیم داشت.