قدس آنلاین- کمی بیش از یک‌ماه از انتصاب وزیر جدید فرهنگ و ارشاد اسلامی می‌گذرد و درست به همین اندازه زمان از مدیریت جدید معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، البته با قید سرپرستی. سیدعباس صالحی نخستین حکم خود را در مسند وزارت برای معاونتی صادر کرد که خاستگاه خود او بود و با انتصاب چهره‌ای که تا پیش از آن در میان مدیرانش گمان نمی‌رفت تا این اندازه موردتوجه وی باشد، سکان مدیریت معاونت فرهنگی و درواقع سیاست‌گذاری در حوزه نشر و ادب در کشور را برعهده او نهاد.
با این‌همه اوضاع این معاونت از تابستان سال جاری به‌شکلی است که دیگر می‌شود گفت کمی قطار چهارساله‌ای که صالحی آن را هدایت کرد، خسته و بی‌رمق و خارج از ریل درحال طی طریق است و حتی بیم آن می‌رود که به بیراهه نیز راهی شود.
نگاهی به مهم‌ترین فعالیت‌های بر زمین مانده این معاونت که در سنوانت گذشته و در چنین روزهایی، وضعیت به‌مراتب روشن‌تری داشته‌اند، گواهی است بر این مدعا.
ابهام در وضعیت نمایشگاه کتاب
کمتر از شش‌ماه به برگزاری سی‌ویکمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران باقی مانده است، اما هنوز خبری از شکل‌گیری شورای سیاست‌گذاری این نمایشگاه در میان نیست و هیچ خبری نیز درباره این رویداد بزرگ فرهنگی از وزارت ارشاد دیده نمی‌شود. درعوض وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی هفته قبل و در نخستین نشست خبری خود زبان به گله درباره وضعیت شهرآفتاب باز کرد و صریحاً عنوان داشت که اگر وضعیت زیرساختی و عمرانی و خدمات‌دهی شهرآفتاب تغییر نکند، به فکر جابه‌جایی محل نمایشگاه از این منطقه خواهد افتاد.
این اظهارات درحالی انجام می‌شود که با وجود وضعیت مطلوب‌تر جایابی ناشران عمومی (و نه دانشگاهی و کودک و نوجوان) در شهرآفتاب طی دو سال گذشته، در این مرکز هنوز می‌شود به بسیاری از اتفاقات دوسال اخیر این مرکز نمایشگاهی در زمینه کتاب، نقدهای جدی وارد کرد.
ناقص بودن زیرساخت‌های ارتباطی، مشکلات ناشی از مهار نشدن سیلاب‌های بهاری که در دو سال گذشته خسارت زیادی را به ناشران زد و نبود زیرساخت کافی برای خارج کردن بخش وسیعی از بدنه نشر از سالن‌های زیر چادر درکنار مشکل عجیب دسترسی به این منطقه و نبود زیرساخت حمل‌ونقل عمومی کارآمد، تنها بخشی از این‌دست مشکلات است.
با این‌همه اختلاف‌نظرها در میان تشکل‌های نشر برای مدیریت تازه واگذارشده نمایشگاه کتاب نیز روز به روز بیشتر می‌شود. پس از جنجال نمایشگاه کتاب سی‌ام در این زمینه که منجر به تشکیل یک شورای حل اختلاف شد، این روزها خبر رسیده که بخشی از بدنه هیئت مدیره اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران بدون درنظرگرفتن نظر جمعی و با تکیه بر اکثریتی که هیئت مدیره دارند، دست به انتخاب نمایندگان این تشکل در کارگروه اجرایی نمایشگاه کتاب زده‌اند. این انتخاب به‌شکلی صورت گرفته که نمایندگان اکثریت اتحادیه که دارای سمت‌های حقوقی در این تشکل نیز بوده و به‌تبع آن باید دربرابر مراجع قانونی نیز پاسخگو باشند، در این انتخاب جایی ندارند.
این مسئله درکنار نبود شورای سیاست‌گذاری برای نمایشگاه و تعیین خط‌مشی و حدود فعالیت‌های خصوصی و دولتی نمایشگاه کتاب، رفته‌رفته برگزاری دوره تازه این نمایشگاه را وارد فاز بحرانی تازه‌ای کرده است. جدای از آن، تصمیم‌گیری دیرهنگام معاونت در زمینه انتخاب میهمان ویژه برای نمایشگاه کتاب سال آینده، بخش تازه‌جان‌گرفته بین‌المللی نمایشگاه کتاب را نیز با بحران مواجه کرده است. درکنار این مسئله، ایران به دلایلی که هنوز رسانه‌ای نشده، پیشنهاد فرانسه برای حضور به‌عنوان شهر میهمان در نمایشگاه کتاب امسال پاریس را نیز نپذیرفته است و این مسئله در مناسبات بین‌المللی ایران با این نمایشگاه بدون تأثیر نیست.
به‌هم‌‌ریختگی در زیرمجموعه‌ها
از نمایشگاه کتاب که خارج شویم، در حوزه‌های دیگر معاونت فرهنگی که با موضوع کتاب نیز ارتباط پیدا می‌کنند، وضعیت بهتر از این نیست. بعد از خروج سیدعباس صالحی از معاونت، ناگهان خبر از تغییر ساختار بنیاد شعر و ادبیات داستانی به میان آمد و پس از آن عنوان شد که دو بخش شعر و داستان در این بنیاد با یکدیگر ادغام شده‌اند. صرف‌نظر از این‌که این اقدام با کدام پشتوانه کارشناسی و با توجه به نظر کدام بخش از بدنه ادبیات و شعر معاصر ایران انجام پذیرفته است، گپ و گفتی کوتاه با نویسندگان و شاعران درباره این نهاد، نقص مهم‌تر و بزرگ‌تری را در آن گوشزد می‌کند و آن توجه نشدن به نیازهای اصلی و حمایت از بدنه تولید محتوای ادبی در ایران و نیز ناتوانی این بنیاد در بسترسازی برای حضور پررنگ‌تر نویسندگان و شاعران ایران در مجامع ادبی جهانی است.
در سوی دیگر این معاونت، خبرهای خوبی نیز از اداره کتاب به گوش نمی‌رسد. گله‌های بسیاری از ناشران از برخوردهای سلیقه‌ای نیز وضعیت را به‌شکلی عجیب در این اداره از معاونت بغرنج کرده است.
با این‌همه این‌روزها شنیده می‌شود که صالحی به‌دنبال انتخاب گزینه‌ای برای معاونت فرهنگی به‌جای سرپرست فعلی است و حتی اسامی مختلفی نیز در این‌زمینه شنیده می‌شود. صرف‌نظر از این موضوع، باید دیگر معترف بود که نبود نگاه کلان سیاست‌گذار و ارتباط قطع‌شده میان خواست بدنه کتاب و نشر با این معاونت را باید مشکل اصلی و ساختاری این معاونت در ماه‌های اخیر دانست و البته باید پاسخگوی خسارات ناشی از آن نیز بود. حالا تنها یک سؤال باقی می‌ماند و آن این‌که چه‌کسی پاسخگوی احتمالی این خسارات خواهد بود و کجا جلوی آن گرفته خواهد شد.
نظر شما