قدس آنلاین- کتاب را از کشوی میزم درآوردم و شروع کردم به تورق آن و قسمت‌هایی را که بیشتر دوست داشتم، دوباره خواندم.
نمی‌دانم این عدم قرابت با کتاب صوتی حسی شخصی است یا بقیه آدم‌ها هم از خواندن کتاب چاپی بیشتر لذت می‌برند تا گوش کردن به یک کتاب صوتی! اما به‌نظر می‌رسد تا وقتی می‌توانی کتابی به‌دست بگیری و ورق بزنی و از هرجا بخواهی شروع کنی و روی صورتت بگذاری و به کلماتش فکر کنی و چرت بزنی و یا با بوی کاغذش خودت را درگیر کنی، خواندن «ای‌بوک» و یا شنیدن کتاب گویا چه لذتی دارد؟
با این‌حال حتماً کتاب صوتی طرفدار دارد که ناشران به فکر انتشار فایل‌های صوتی بعضی از کتاب‌ها افتاده‌اند، اما به‌گفته ناشران با این‌که از عمر کتاب‌های گویا یا صوتی و «ای‌بوک» ها در دنیا و کشور ما زمان زیادی می‌گذرد، هنوز این نسخه‌ها به‌اندازه کتاب چاپی جای خودشان را میان مردم باز نکرده‌اند. البته مگر همان کتاب‌های چاپی چقدر خوانده می‌شوند که حالا دنبال تعداد مشتری ای‌بوک‌ها یا کتاب‌های گویا باشیم؟
با این‌که کتاب صوتی اولین‌بار برای مخاطبان نابینا طراحی شد، اما این پدیده ازسوی افرادی که به‌راحتی می‌توانستند ببینند هم مورد اقبال قرار گرفت و همین اقبال، ناشران را وادار کرد برای این‌که خوراک راحت‌تری برای آدم‌های تنبل در خواندن تهیه کنند، دست به انتشار نسخه‌های صوتی کتاب‌هایی بزنند که می‌دانند مخاطب دارد. سال‌هاست که ناشران ایرانی هم درکنار چاپ و انتشار کتاب‌های چاپی، فایل صوتی‌اش را هم وارد بازار کتاب می‌کنند، اما بعد از گذشت چند دهه از ورود این پدیده، چقدر به مخاطبان کتابخوان اضافه شده است و آیا مخاطب ایرانی از این پدیده استقبال کرده است؟
قصد جایگزین کردن نداریم
ناشران معتقدند که نسخه چاپی کتاب بیشتر از صوتی به فروش می‌رود و این فقط مربوط به ذائقه مخاطب ایرانی نیست، بلکه کتاب خوان‌های دنیا بیشتر تمایل دارند کتاب را در دستشان بگیرند تا این‌که فایل صوتی یک اثر را گوش کنند.
مدیر داخلی نشر «ققنوس» که در عرصه تولید و انتشار کتاب‌های صوتی و ای‌بوک‌ها پیشتاز است، می‌گوید: معمولاً آدم‌هایی به‌دنبال کتاب‌های صوتی‌اند که کتاب‌های چاپ‌شده را به‌صورت جدی دنبال نمی‌کنند و همین مسئله برای ناشر فرصتی ایجاد می‌کند تا به‌دنبال مخاطب بیشتری باشد.
به‌عقیده مهدی حسین‌زادگان، هرچند هم که توجه به نسخه‌های چاپی بیشتر از صوتی باشد، اما وقتی در متروی مسیر کرج به تهران هستید و بهترین فرصت مهیا می‌شود تا مخاطب کتاب موردعلاقه‌اش را بشنود، چرا این اتفاق نیفتد؟ ضمن این‌که هدف ناشران از انتشار ای‌بوک‌ها و کتاب‌های صوتی این است که با نسخه‌های متفاوت از یک کتاب، خلأهای موجود را پر کنند و اصلاً قصد جایگزین کردن کتاب‌های صوتی به‌جای مکتوب وجود ندارد، چون مطمئناً کسی‌که کتاب چاپی می‌خواند، بعید است فایل صوتی آن را گوش کند. البته به‌گفته این ناشر، هنوز افراد زیادی اصلاً با پدیده کتاب صوتی آشنایی ندارند. حسین‌زادگان می‌گوید: مردم هنوز راجع به کتاب‌های صوتی آگاهی ندارند و چنین امکانی را نمی‌شناسند. با این‌که توجه به این نسخه‌ها نسبت به سال گذشته ۳۰۰ درصد رشد داشته و چشمگیر بوده است، ولی هنوز به سقف موردنظر نرسیده و همین مسئله نشان از ناآشنایی مردم ایران با این پدیده دارد. با این‌حال بازهم تأکید می‌کنم که کتاب صوتی نیاز جامعه ماست و همه ناشران باید به‌سمت تولید این نوع کتاب‌ها بروند و نسخه‌های مختلفی از کتاب را تولید کنند.
بازهم دغدغه کپی‌رایت
یکی از دغدغه‌هایی که برای تولید کتاب‌های صوتی وجود دارد، قبل از بازگشت سرمایه، مسئله کپی‌رایت و حفظ حقوق مادی و معنوی این آثار است.
به‌گفته مدیرمسئول شرکت «نوین‌کتاب گویا» توجه به حقوق مادی و معنوی این آثار نیازمند فرهنگ‌سازی است که این مسئله فقط وظیفه ناشران نیست، بلکه نیازمند تلاشی فراگیر و ملی است.
فاطمه محمدی می‌گوید: با همه هزینه‌هایی که برای تولید کتاب‌های گویا می‌شود، با توجه به فضاهای مجازی و ورود ناآگاهانه کاربران به این فضاها، کتاب‌های گویا به‌راحتی و با فاصله کمی بعد از بارگذاری، منتشر و فایل اثر در کانال‌ها دست‌به‌دست می‌شود؛ یعنی هنوز فرهنگ و حقوق معنوی یک اثر در ایران جا نیفتاده و فکر می‌کنند آثار گویا عام‌المنفعه است و این فایل‌ها به‌راحتی قابل دسترسی است. وی با توجه به این شرایط درخصوص انگیزه تولید این آثار و میزان سودآوری آن‌ها می‌گوید: مطمئناً با توجه به شرایط فرهنگی جامعه ما، لازمه انجام کارهای فرهنگی و ماندگاری در آن‌ها غیر از عشق چیز دیگری نمی‌تواند باشد. مسئولان ارشاد در ابتدا اصلاً با پدیده کتاب گویا و صوتی آشنا نبودند و ما برای کسب مجوز، کتاب گویا را به وزارتخانه معرفی کردیم. اما بعد از گذشت مدتی سعی کردیم شرایط را به استانداردهای کسب‌وکار نزدیک کنیم تا بتوانیم با همین شرایط حاکم به کارمان ادامه دهیم.
به‌گفته محمدی این شرکت‌های تولید کتاب گویا مجبورند برای ادامه حیات همراه با عناوینی که نیاز به سرمایه‌گذاری‌های سنگین دارد، عناوینی متوسط نیز تولید کنند. مدیرمسئول شرکت «نوین‌کتاب گویا» توضیح می‌دهد: با توجه به این‌که هزینه‌های تولید کتاب‌ها متفاوت است، آثاری که با کیفیت بهتری تولید می‌شود و به گوینده خوب و آهنگسازی خوب نیازمندند، هزینه بیشتری را می‌طلبند. در این‌صورت اگر بخواهیم در زمینه تولید کتاب صوتی به سودآوری برسیم، درکنار تولید آثار فاخر، آثاری با کیفیت متوسط نیز تولید می‌شود تا ما را به سودآوری برسانند و چرخه نشر بچرخد.
نظر شما