قدس آنلاین- در جمع دوستانه‌ای چند زن جوان که اغلب تحصیلکرده و موفق شناخته می‌شدند به گپ و گفت مشغول بودند. بتدریج در میان صحبت‌های متداول، حرف‌ها و دردهای عمیق‌تری خودنمایی کرد. زنی با دلخوری گفت: من که اعتراف می‌کنم در ازدواجم اشتباه کردم. فکر می‌کردم همین که یکی را دوست داری کافی است، ولی این طور نبود. اطرافیانم سعی کردند این مسئله را گوشزد کنند، اما من توجه نکردم. به نظرم قبل از ازدواج باید به این مسئله به عنوان یک معامله نگاه کنی و تمام زوایای خیر و شرش را در نظر بگیری و بعد از ازدواج به این موضوع به عنوان یک رابطه انسانی دوسویه نگاه کنی.
*تأکید بر زندگی «مشاوره محور»
چندسالی است به همت صاحبنظران و تصمیم سازان کشور موضوع مشاوره پیش از ازدواج مورد اقبال بیشتری قرار گرفته است.
دکتر سید ایمان قطب، روان‌شناس در همین باره می‌گوید: با رشد طلاق در کشور طرح‌های متعددی برای پیشگیری از این عارضه از سوی متولیان مطرح شده است. از این موارد می‌توان به مشاوره پیش از ازدواج اشاره کرد که آن از زمان «طرح خانواده پایدار» موردتوجه جدی قرار گرفت. به این ترتیب مشاوران درقالب این طرح به بررسی اموری همانند ویژگی‌های شخصیتی، اعتقادات، نگرانی‌های قبل از ازدواج، نوع نگرش به ملاک‌های انتخاب همسر می‌پردازند. چنانچه نیاز به گفت و گو با خانواده‌ها باشد، این مسئله نیز مورد توجه قرار خواهد گرفت. این گونه با کنار هم قرار دادن مسائل می‌توان دریافت که این ازدواج موفقیت آمیز بوده یا می‌تواند در ادامه ناکام باشد.
دکتر همایون هاشمی، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی نیز در این باره اظهار می‌کند: گرچه بنا بر فرامین دینی و آموزه‌های نوین زندگی معاصر بر مشورت تأکید می‌شود، اما این قضیه در جامعه ما چندان جدی گرفته نمی‌شود. بنابراین اگر درصدد هستیم که نهاد خانواده را به عنوان کوچک‌ترین و زیربنایی‌ترین نهاد اجتماعی تقویت کنیم، باید مطابق این مدل زندگی را به سوی «مشاوره محوری» سوق دهیم. از همین رو در جوامع امروزی بر حضور مشاوران در زندگی تأکید می‌شود؛ چرا که مشاوره علم پیشگیری و کم هزینه‌ترین روش در جهت سالم سازی و بهینه سازی زندگی در شئون مختلف به شمار می‌آید. به هرروی در مقوله ازدواج به عنوان یکی از تصمیمات اساسی زندگی نمی‌توان اثرگذاری مشورت و مشاوره را نادیده گرفت، بخصوص آنکه شرایط جامعه ما امروزه به سمت صنعتی شدن اقبال نشان می‌دهد و روابط اجتماعی سنتی پیشین و کارکردها و اقتضائات آن نیز کمرنگ‌تر شده است.
دکتر امیرحسین بانکی پور، رئیس دانشکده اهل البیت (ع) دانشگاه اصفهان نیز اعتقاد دارد: مشاوره پیش از ازدواج می‌تواند بسیاری از خطرات و اشتباهات زندگی مشترک پیش رو را پیش بینی و پیشگیری کند؛ چنان که بخشی از کارکردهای مشاوره اقدام‌های تشخیصی محسوب می‌شود. زیرا برخی تفاوت‌ها و اختلال‌ها شخصیتی است که با صحبت‌های زمان خواستگاری حاصل نمی‌شود. همچنین مشاور می‌تواند زوجین را نسبت به معیارهای قابل اعتنایی که نسبت به آن غفلت کرده‌اند، آگاه سازد. دیگر کارکرد مشاوران در این جلسات می‌تواند حل و فصل اختلاف‌های خانواده‌های طرفین باشد که گاه در روند تحقق ازدواج نادیده گرفته می‌شود، اما در طول زندگی مشترک می‌تواند در روابط زوج‌ها نقش فرسایشی داشته باشد.
*ورود غیرمتخصص‌ها ممنوع
بنابر شواهد، گسترش روزافزون طلاق و اختلاف‌های خانوادگی سبب شده که برخی‌ها روزهای پرنعمتی را در مراکز مشاوره‌ای خود تجربه کنند.
رضا آرمانیان، عضو انجمن بین‌المللی مددکاران اجتماعی با تأکید بر اثرات مشاوره پیش از ازدواج می‌گوید: درکلینیک هایی که این مسئله اصولی و تخصصی انجام شود به طورحتم نقش مؤثری بر کاهش مشکلات خانواده‌ها وطلاق خواهد داشت؛ چنان که بنابر بررسی‌ها مشخص شده، اقدام‌های مؤثر مشاوران موجب شده۵۰ درصد مراجعان از طلاق صرف‌نظر کنند، بنابراین اگر ضعف و نقصی دراین زمینه وجود دارد، این ایراد از مجریان است. با این وجود شاهدیم در برخی کلینیک‌ها با وجود دریافت هزینه برای جلسات مشاوره یا هیچ نشستی برگزار نمی‌شود یا ثمره‌ای نداشته؛ چرا که این مقوله را تنها به عنوان کاری اداری در نظر گرفته‌اند و هیچ تعامل و دلسوزی بین مشاور و زوجین دیده نمی‌شود.
دکتر محمد علی پورمختار، عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس شورای اسلامی نیز اظهارمی کند: گرچه مطابق سیاست‌های کلان کشور بر فعالیت تخصصی مراکز مشاوره پیش از ازدواج تأکید شده، اما گاه در عمل این مراکز کارایی لازم ندارند؛ چنان که این مراکز به لحاظ کمیت متناسب با جمعیت جوان کشور نیست، حتی برخی شهرستان‌ها بدون چنین مراکزی هستند. همچنین برخی مراکز موجود نیز به لحاظ کیفیت عملکرد قابل دفاع نیستند و اغلب فعالان تنها برای رفع تکلیف و در ساعات محدودی به ارائه خدمت می‌پردازند.
دکتر قطب نیز معتقد است:درباره اثرگذاری مشاوره‌های پزشکی بر کاهش طلاق مطالعات چندانی صورت نگرفته است. ازدواج مقوله‌ای طولی است و برای مشخص شدن آثار آن باید زمانی سپری شود، از همین رو لازم است محققان با گذشت چند سال از ازدواج‌ها به سراغ زوج هایی که مشاوره انجام داده‌اند، بروند و اوضاع آن‌ها را بررسی کنند که بنابر اعتقاد من تا امروز چنین بررسی جامعی صورت نگرفته است.
وی با اشاره به تجارب خود در این زمینه خاطرنشان می‌کند: زمانی مشاوره پیش از ازدواج می‌تواند در تحکیم و دوام خانواده موفق عمل کند که مشاوره توسط کارشناس خبره‌ای انجام شود. در واقع چنین مشاوره‌ای می‌تواند مانع ازدواج هایی با ریسک بالا شود. این درحالی است که امروزه گرچه گروه‌های مختلفی مدعی ورود به عرصه مشاوره هستند، اما همه آن‌ها صلاحیت و دانش کافی در این حوزه را ندارند.
*تلاش‌های همه جانبه
چند سالی است که سازمان‌ها و نهادهایی دولتی به طورجدی به بحث مشاوره ورود پیدا کرده‌اند؛ چنان که به گفته مدیران نیروی انتظامی قرار است همسو با برنامه ششم توسعه کشور تعداد مراکز مشاوره کلانتری‌ها از ۶۳۰ به ۱۰۰۰ واحد مددکاری برسد. براستی این مسئله چقدر می‌تواند دراثرات مراکز مشاوره مؤثر باشد؟
دکتر همایون هاشمی، رئیس پیشین بهزیستی کشور در این باره می‌گوید: فعالیت مشاوران در نهادهای مختلف حرکت قابل توجه و پسندیده‌ای است. البته این مراکز باید زیر مجموعه یک متولی واحد به کار بپردازند که به اعتقاد من این نهاد می‌تواند شورای عالی اجتماعی باشد. به این ترتیب در قالب راهبردهای مشترک و اما اقدام‌های متفاوت عمل خواهند کرد؛ چرا که در حال حاضر ما به لحاظ اقدام‌های متفاوت با کاستی مواجه نیستیم، اما در زمینه راهبردی ضروری است که مطابق پروتکل مشترکی عمل کنیم. به این ترتیب از کارهای موازی و هدر رفت منابع نیز پیشگیری می‌شود.
دکتر بانکی پور نیز تصریح می‌کند:اینکه برای مشاوره فرهنگ سازی عمومی صورت بگیرد، موضوع پسندیده‌ای است؛ چرا که عده‌ای بنابر دلایلی همانند وضعیت اقتصادی و یا نبود همت کافی ترجیح می‌دهند این گونه خدمات را از نهادهای مرتبط با فعالیت خود دریافت کنند. بنابراین دستگاه‌های دولتی می‌توانند ضمن تعامل با مراکز معتبر نیروهای خود را برای بهره گیری از خدمات مشاوره‌ای معرفی کرده و حتی یارانه‌ای برای این قضیه درنظر بگیرند. همچنین نهادهایی که به ارائه خدمات مشاوره‌ای مشغولند، سعی کنند از نیروهای متخصص و کارآزموده بهره بگیرند.
نظر شما