قدس آنلاین-این روزها در هیاهوی شهرها، کیلومترها دورتر از حیات وحش، واحدهای آپارتمانی زیستگاه حیواناتی شده‌اند که نمونه‌های آن حتی در باغ‌وحش‌ها هم دیده نمی‌شود. عجیب‌ترین حیوانات وحشی از شیر و روباه و گوریل و تمساح گرفته تا مار و عقاب و شاهین در تجارتی پر سود بازیچه دست افرادی می‌شوند که تنها دغدغه لاکچری بودن دارند.

تا خریدار وجود دارد، قاچاق هم هست

قاچاق حیات وحش مشکلی جدید نیست و سالیان سال است که در دنیا این اتفاق می‌افتد. یک جانورشناس در این خصوص به خبرنگار ما می‌گوید: افراد زیادی خواهان داشتن حیوان‌های مختلف هستند و تا زمانی که خریدار باشد، قاچاق هم وجود دارد و همین عرضه و تقاضا به این تجارت رونق بخشیده است.

علیرضا شهرداری اضافه می‌کند: در این سال‌ها نوع قاچاق‌ها تغییر کرده و قاچاق خزنده و حیوانات عجیب و غریب هم به آن اضافه شده است. برخی حیوانات مانند طوطی خاکستری آفریقایی یا همان کاسکو به خاطر صید بی‌رویه و بی‌نظارت از آمازون و استرالیا در معرض خطر انقراض قرار گرفته است. علاقه به نگهداری از انواع پرنده‌ها، مارها، مارمولک‌ها، بندپایان، رتیل‌ها و عقرب‌ها سبب شده آن‌ها در شرایط بد و غیراستاندارد قاچاق شده و زمانی که به مقصد می‌رسند، خیلی از آن‌ها تلف شوند.

وی با اشاره به اینکه قاچاق‌ها چند سرمنشأ دارد، توضیح می‌دهد: یکی از آن‌ها کشوری است که قاچاق از آنجا صورت می‌گیرد. برخی حیوانات به خاطر شرایط منطقه‌ای در برخی کشورها حیوان خانگی شناخته شده‌اند، بدون اینکه به طبیعت صدمه‌ای بزنند و در آنجا با مجوز به فروش می‌رسند، اما برخی حیوانات دیگر مثلاً مار پیتون که در هند به صورت طبیعی وجود دارد در کشور خود نمی‌تواند حیوان خانگی باشد؛ زیرا نمی‌توان مشخص کرد که از طبیعت گرفته شده یا از مراکز مجاز و پرورش یافته خریداری شده است، اما در کشور ما به دلیل اینکه پرورش‌دهنده نداریم و خواهان هم وجود دارد، تمام گونه‌های حیات وحش از گربه‌سانان بزرگ گرفته تا خزندگان به صورت قاچاق وارد شده و خرید و فروش و نگهداری می‌شوند.

این کارشناس محیط زیست تصریح می‌کند: قاچاق تنها مربوط به خارج از کشور نیست، بلکه قاچاق داخلی نیز داریم. به طور نمونه سنجاب از رشته کوه‌های زاگرس صید شده و در سراسر کشور به فروش می‌رسد. در صورتی‌که سنجاب حیوان خانگی نیست. سنجاب‌ها به دلیل عادت غذایی ذخیره کردن غذا که دارند، به رشد درختان جدید در جنگل‌ها کمک می‌کنند. بیشتر سنجاب‌های موجود در بازار، با قطع کردن درختان یا تله‌های غیر انسانی صید شده‌اند که علاوه بر تلفات برای سنجاب‌ها، صدمه به جنگل‌ها را به همراه دارد؛ البته نگهداری از این حیوانات در اسارت هم عواقب بدی برای آن‌ها به همراه دارد.

برای مبارزه با قاچاق حیوانات عزمی وجود ندارد

شهرداری به تغذیه این حیوان نیز اشاره کرده و توضیح می‌دهد: به اشتباه یاد گرفته‌ایم که سنجاب پسته، گردو، بادام، فندق و... می‌خورد در صورتی‌که این خوراکی‌ها رژیم غذایی مناسبی برای سنجاب نیست. سنجاب در طبیعت از میوه‌ها، جوانه‌ها و گیاهان وحشی که هیچ کدام دانه‌های روغنی نیستند، تغذیه می‌کند، اما در قفس تنها از دانه روغنی تغذیه می‌کند. تغذیه‌ای اشتباه که سبب نرمی استخوان، فلجی و در نهایت مرگ همراه با درد حیوان می‌شود.

وی اضافه می‌کند: اگر این سنجاب وارد طبیعت دیگری غیر از زیستگاه خودش شود، برای بقیه حیوان‌ها تبدیل به آفت شده و اکوسیستم منطقه را بر هم می‌زند. شبیه به وضعیت میمون در کشور که تا وقتی کوچک هستند، زیبا هستند و از کشورهای آسیایی مانند پاکستان قاچاق می‌شوند، اما وقتی بزرگ می‌شوند نمی‌توان آن‌ها را کنترل کرد و بیماری‌های بسیاری که حتی واکسن هم ندارند به انسان منتقل می‌کنند. میمون‌ها حیواناتی غیربومی هستند که براحتی می‌توانند در کشور زنده بمانند و طبیعت را تخریب کنند.

این استاد جانور شناسی یادآور می‌شود: علاوه بر قاچاق حیوانات، قاچاق اندام حیوانات نیز سبب انقراض بسیاری از گونه‌ها شده است. ۲۷ اسفندماه گذشته، گونه ارزشمند کرگدن سفید شمالی را تنها به دلیل خرافات و شکار بی‌رویه آن‌ها برای شاخشان از دست دادیم. دست گوریل، پوست آهو، دندان گرگ، صفرای خرس و... این حیوانات شکار می‌شوند تا مردم به خرافات بیشتر دامن بزنند.

شهرداری در پایان با ابراز تأسف از وضعیت نابسامان رسیدگی به قاچاق و نگهداری حیوانات در کشور، می‌گوید: برای من سؤال است که چرا طوطی خاکستری آفریقایی یا سنجاب که حیوان حیات وحش است در تمام پرنده فروشی‌ها وجود دارد؟ چرا لاک‌پشت، مار و سمندر از طبیعت صید و به فروش می‌رسد؟ چرا یوزپلنگ قاچاق می‌شود؟ چرا در سایتی مانند دیوار همه می‌توانند هر حیوان قاچاقی را تبلیغ و به فروش برسانند؟ به نظر می‌رسد در این راه مبارزه و عزمی جدی وجود ندارد.

بازار قاچاق حیوانات، پُر رونق و گرم

کافی است سری به یکی از مغازه‌های فروش حیوانات در شهر و محله‌تان بزنید تا با شنیدن قیمت‌های نجومی حیوانات از تعجب چشمانتان گرد شود. گربه ۵۰ هزار تا ۳ میلیون تومان، سگ بسته به نژاد و سنش از ۱۰۰ هزار تا ۵میلیون تومان، سنجاب دست‌آموز ۴۰۰ هزار تا ۲ میلیون، میمون از ۵۰۰ هزار تا ۳ میلیون، مار پیتون خوش رنگ و لعاب بیشتر از یک میلیون تومان، ایگوانا بسته به سن و سایز از ۱۲۰ هزار تا ۵ میلیون، عقرب ۳۰۰ هزار تومان و رتیل آبی ۲۰۰ هزار تومان. گویی قیمت پرنده‌ها هم پرواز کرده است. کاسکو بسته به کلماتی که می‌گوید از ۳ تا ۸ میلیون، قناری از ۱۰ هزار تا ۲ میلیون و... ارقامی عجیب و غریب که نشان از رونق این بازار قاچاق بی‌حساب و کتاب دارد.

آموزش تنها راه مبارزه با قاچاق حیات وحش

فرمانده سابق یگان حفاظت محیط زیست نیز با بیان اینکه قاچاق حیات وحش در تمامی دنیا برای استفاده‌های غیرضروری مانند پوست، گوشت یا استفاده به عنوان حیوان خانگی یا حرکات نمایشی مثل سیرک و... همچنان ادامه دارد، به خبرنگار ما می‌گوید: متأسفانه نگهداری حیوانات در منازل امروزه پدیده‌ای لاکچری شده و جزوی از شخصیت افراد محسوب می‌شود، به همین دلیل قشر مرفه جامعه به این سمت گرایش پیدا کرده‌اند.

اسماعیل میران‌زاده یادآور می‌شود: تا چندی پیش در باغ‌ها و منازل روستایی تنها نگهداری از سگ آن هم برای ممانعت از هجوم حیوانات وحشی داشتیم، اما حالا نگهداری از مار، ایگوانا، میمون و... بسیار رایج شده که جز رواج بیماری و مزاحمت برای همسایه‌ها و افراد خانواده فایده‌ای دیگر ندارد.

وی تأکید می‌کند: در این خصوص سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان دامپزشکی اقدام هایی انجام داده‌اند. تا حدودی قوانینی داریم که با بازنگری خلأهایی که به مرور زمان در مورد برخی اقدام‌ها مانند نگهداری حیوانات خاص به وجود آمده، می‌توان مشکلات را رفع کرد. بی‌شک وقتی قانون حفاظت از محیط زیست تصویب می‌شد، قانون‌گذار پیش‌بینی نمی‌کرد حیواناتی مانند مار یا ایگوانا و تمساح به عنوان حیوان خانگی در منازل راه پیدا کنند.

این فعال محیط زیست با اشاره به قاچاق پرنده‌های شکاری به کشورهای شیخ‌نشین حاشیه خلیج فارس نیز اشاره کرده و توضیح می‌دهد: اعتقاد داریم کلید اصلی حل مشکلات، مشارکت مسئولانه مردم و سایر دستگاه‌ها در این امر است. به همین منظور باید رسانه‌های جمعی به اطلاع‌رسانی و ارتقای فرهنگ زیست محیطی مردم کمک کنند؛ زیرا اگر مردم اطلاع و آگاهی داشته باشند، قطعاً اجازه نمی‌دهند تنوع زیستی کشور به خطر بیفتد. باید سازمان حفاظت از محیط زیست و دامپزشکی به آموزش و عوارض نگهداری از حیوانات خانگی خاص در آپارتمان‌ها برای سلامت و نیز تغییرات اکوسیستم منطقه بیشتر بپردازد. در این زمینه قوانین خوبی وجود دارد. اگر این قوانین به روز شده و خلأهای قانونی آن برطرف شود، تا چند سال آینده شاهد هیچ گونه خرید و فروش جانواران داخل کشور نخواهیم بود.

میران‌زاده در پایان به فروش حیوانات در فضای مجازی نیز اشاره و تأکید می‌کند: فضای مجازی می‌تواند فرصت یا تهدید باشد. تبلیغ برای فروش حیوانات یکی از همین معضلات است. برای رفع این مشکل نیاز به ورود پلیس فتا احساس می‌شود. البته سازمان حفاظت محیط زیست هم بارها ورود پیدا کرده و موفق هم بوده است. اگر بتوانیم تقاضا را کم کنیم، این مشاغل چه حقیقی و چه مجازی به فراموشی سپرده می‌شود.