قدس آنلاین-امروز روز جهانی زمین پاک است. زمینی که این روزها از دست ما به سختی نفس می‌کشد و ناخوش احوال است. زباله، زباله و زباله... زباله‌هایی که صرف‌نظر از ماهیت و بدون توجه به سرنوشت‌شان در سطل‌ها رها می‌کنیم. شاید اگر کمی دیرتر بجنبیم آسمانی آبی و زمینی سبز هم برایمان تبدیل به رؤیایی شیرین شود.

حفاظت از محیط زیست وظیفه همگانی

شاید برایتان جالب باشد که بدانید بر اساس آمارهای اعلام شده در کلانشهری مانند تهران سالانه بیش از ۳۰ میلیون و ۳۵۰ هزار دلار پلاستیک، ۵۵ میلیون دلار پس‌مانده غذایی آشپزخانه، ۳۵ میلیون دلار کاغذ و مقوا و ۵۰ میلیون دلار نان به صورت زباله دور ریخته می‌شود. زباله‌هایی که نه تنها حال محیط زیست کشور را اورژانسی کرده که با بازیافت آن می‌توان سالانه ۲۰۰ میلیون دلار صرفه‌جویی ارزی کرد. رقمی عجیب که معادل ۱۲ میلیون و ۸۵۰ هزار بشکه نفت خام است.

مدیر کل دفتر پایش فراگیر سازمان حفاظت محیط زیست کشور با بیان اینکه دوم اردیبهشت روز جهانی زمین پاک نام‌گذاری شده از مسائلی که در سال‌های اخیر به دلیل مشکلات زیست محیطی بسیاری که در سراسر جهان بوجود آمده است می‌گوید.

به گفته دکتر شینا انصاری طبق اصل ۵۰ قانون اساسی، حفاظت از محیط زیست وظیفه‌ای عمومی و همگانی است و سازمانی خاص مانند محیط زیست یا شهرداری مسئول پاکی و حفاظت از آب و خاک کشور نیست. حفاظت از محیط زیست مسئولیتی است که بر عهده تمامی مردم گذاشته شده و هر فرد باید به نوبه خودش برای داشتن محیط زیستی پاک قدمی بردارد.

به گفته این کارشناس مسئول محیط زیست حل برخی از مشکلات بوجود آمده برای محیط زیست کشور مانند بحران آلودگی هوا، نیاز به ورود جدی دولت برای اصلاح زیرساخت‌های حمل و نقل عمومی و... دارد، اما بسیاری از موارد دیگر مانند تلاش برای داشتن زمینی پاک کمک مردم را نیز می‌طلبد. کمکی که سبب شکل گرفتن شعار روز جهانی زمین پاک شد یعنی شعار «نه به پلاستیک».

انصاری در ادامه سخنانش با تشریح مضرات استفاده از پلاستیک برای طبیعت و نیز سلامت انسان‌ها به آخرین تحقیقات ارائه شده در این زمینه نیز استناد می‌کند. او توضیح می‌دهد حجم قابل توجهی پلاستیک؛ دریاها، رودخانه‌ها و اقیانوس‌ها را آلوده کرده‌ و گفته می‌شود تا سال ۲۰۳۰ تعداد پلاستیک‌های موجود در اقیانوس‌ها بیشتر از تعداد ماهی‌های موجود در آن‌هاست.

تأسف‌بارتر اینکه با استقرار سیل جمعیت به سمت تهران حالا روزانه تنها در این کلان‌شهر حدود ۷۵۰۰تن زباله تولید می‌شود. به گفته مدیر کل دفتر پایش فراگیر سازمان حفاظت محیط زیست کشور از دولت انتظار تهیه زیرساخت‌هاست اما لازمه این کار کمک تک‌تک شهروندان برای اجرای تفکیک زباله از مبدأ است. علاوه بر آن عمده مشکل کشور پسماند دارویی است. ما جزو ۲۰ کشور اول دنیا هستیم که پسماند دارویی خود را در طبیعت رها و با این آلاینده‌های شیمیایی آب و خاک خود را آلوده می‌کنیم. به تأکید دکتر انصاری مشکلات محیط زیست مانند حلقه‌ای به هم پیوسته به هم مرتبط بوده و مشکلات را متوجه خودمان می‌کند. به همین دلیل باید هر روزمان، روز تلاش برای داشتن زمینی پاک باشد.

هر کیلو زباله بطور غیرمستقیم ۱۰۰۰ نفر را بیمار می‌کند

به گفته دکتر انصاری زباله‌هایمان را از مبدأ تفکیک نمی‌کنیم، تا به جایی برسیم که با آلوده شدن زمین و محیط زیست خودمان، ‌تر و خشک با هم بسوزیم. این همه در حالی که بر اساس آخرین آمار سالانه بیش از ۲۰ میلیون تن زباله تولید می‌کنیم. از این حجم انبوه زباله ۸۵ درصد دفن شده، ۱۰درصد کمپوست و تنها و تنها ۵ درصد بازیافت می‌شود.

دبیرکل اتحادیه صنایع بازیافت ایران با بیان اینکه بازیافت یعنی عملیاتی که سبب شود ماهیت زباله عوض شده و دوباره به چرخه مصرف باز گردد، از مشکلات پیش روی این حوزه حرف‌هایی خواندنی دارد. به نظر او مجموعه صنایع بازیافت کشور با کمتر از یک پانزدهم ظرفیت نامی خود کار کرده و مشکلات بسیاری سر راه این صنعت وجود دارد. کم‌هزینه‌ترین حلقه این چرخه، جلوگیری از تولید زباله است که در کشور ما به آن عمل نمی‌شود.

سیدتوحید صدرنژاد از تفکیک نکردن زباله در مبدأ دل پُر دردی دارد. به اعتقاد او عمده این دلایل طیف وسیعی از نبود اراده در مسئولان برای حفظ محیط زیست گرفته تا کمبود امکانات سخت افزاری مانند سطل آشغال‌های رنگی، برنامه هفتگی، تبلیغات، کمپین‌های آموزشی و آشنا نبودن مسئولان مربوط با دانش بازیافت را در بر می‌گیرد. ضمن اینکه اگر با همین روند پیش رویم، تا ۲۰ سال آینده دیگر نفتی برای فروش نخواهیم داشت و مجبور به استفاده از پسماند با منشأ آلی هستیم.

به گفته این کارشناس ارشد حوزه بازیافت و پسماند کشور هر ایرانی در سال ۲۹۲ کیلوگرم پسماند شهری تولید می‌کند. هر کیلوگرم از این پسماند می‌تواند ۲۰۰ سی‌سی شیرابه تولید کند. این حجم از شیرابه ۶ مترمکعب آب را مسموم می‌کند. مقدار آبی که به راحتی توانایی بیمار کردن ۲۰۰ رأس دام را دارد و پس از ورود آن‌ها به سفره غذای مردمان، ۱۰۰۰ انسان بیمار می‌شوند. ساده‌ترین راه برای جلوگیری از این حجم بسیار آلودگی زمین و محیط زیست تولید کمتر زباله و پسماند است. باید باور داشته باشیم که زمین پاک حق نسل‌های بعد از ما نیز هست و باید برای نگهداری از آن تلاش کنیم.

دبیر کل اتحادیه صنایع بازیافت ایران در زمینه اقتصاد سبز بر این باور است که روی نقطه صفر قرار داریم. در حالی که با استفاده از ظرفیت پسماند به راحتی می‌توانیم تا ۱۰ میلیارد دلار ارزش افزوده ایجاد کنیم. بر اساس تخمین اتحادیه بازیافت، اگر از سرمایه و پتانسیل این کشور برای بازیافت استفاده شود ۲۱ میلیون تن گاز گلخانه‌ای کاهش پیدا کرده و می‌توان بیشتر از یک میلیون شغل ایجاد کرد.

مسبب مشکلات زیست محیطی کشور خودمان هستیم

افزایش دمای هوا، کاهش نزولات جوی، حفر چاه‌های غیرمجاز، آبیاری غیراصولی زمین‌های کشاورزی و... همه و همه دلایلی هستند که به نظر می‌رسد باید صفای زاینده‌رود، زیبایی دریاچه ارومیه و بسیار دیگر از جاذبه‌های زیبای محیط زیست کشور را تنها در قاب عکس‌ها ببینیم.

عضو هیئت رئیسه فراکسیون محیط زیست مجلس با بیان اینکه تخریب محیط زیست در کشور سرعت زیادی دارد، از این آسیب‌ها می‌گوید. به گفته او مراتع کشور به سرعت از بین می‌روند. بیش از ۶۰۰ هزار هکتار جنگل شمال ایران با بی‌توجهی در حال نابود شدن هستند و محیط زیست و طبیعت تبدیل به محلی برای انباشت زباله شده که خود زمینه‌ساز آلودگی آب‌های زیرزمینی و خاک است.

جبار کوچکی‌نژاد به طرح‌های انجام شده در این زمینه نیز اشاره می‌کند. به طور نمونه قانون پنج سال تنفس جنگل‌ها را داریم. بر اساس این طرح واردات چوب افزایش پیدا کرده و زراعت چوب هم مورد حمایت جدی قرار می‌گیرد. اجرای این طرح نیاز به حمایت همه جانبه دولت از جمله افزایش قرق‌بان و... داشت که هنوز این امکانات فراهم نشده و همچنان شاهد تخریب جنگل‌ها هستیم.

به گفته او سازمان حفاظت از محیط زیست به تنهایی از عهده این امر خطیر بر نمی‌آید و باید تمامی بخش‌های دولت و حتی مردم برای حفاظت از محیط زیست پای کار بیایند. بیشتر مشکلات زیست محیطی که امروز در کشور با آن مواجهیم مانند فاجعه خشکسالی اصفهان یا شور شدن آب سفید رود همه به دلیل رعایت نکردن مسائل زیست‌محیطی است.

به باور نماینده مردم رشت در مجلس شورای اسلامی باید بخش‌های نظارتی، فرهنگی، اطلاع‌رسانی، آموزشی و... همه را کنار هم گذاشت تا به محیط زیستی پایدار برسیم. برای رسیدن به این منظور نیاز است دولت و مجلس حمایت ویژه‌ای از محیط زیست کشور داشته باشند. متأسفانه سرعت تخریب با اهرم‌های بازدارنده همخوانی ندارد. به همین منظور نیاز به ورود بیشتر مجلس هم در بخش قانون‌گذاری و هم در بخش نظارت محسوس است.