قدس آنلاین- چند وقتی است که موضوع استفاده از پیام رسان های داخلی به جای پیام رسان هایی نظیر تلگرام به یکی از اصلی ترین موضوعات مورد بحث در فضای عمومی جامعه تبدیل شده است. مسئله ای که تأثیرات مختلف امنیتی، اخلاقی، اجتماعی، اقتصادی و ... به همراه خواهد داشت.
آمارهای مختلف ارائه شده توسط مسئولان مربوط نشان می دهد که فرهنگ سازی ها در این زمینه دارای تأثیر بوده و بر اساس آخرین آمار، حدود ۳۰ درصد از مخاطبان ایرانی تلگرام در حال منتقل شدن به پیام رسان های جایگزین داخلی هستند. هرچند حضور ۳۰ میلیونی ایرانیان در تلگرام دارای آثار مختلف امنیتی و اخلاقی می باشد (که این روزها بیشتر از سایر تأثیرات به آنها پرداخته می شود) اما از این نکته نباید غافل شد که انتقال به پیام رسان های داخلی و شکستن انحصار تلگرام در ایران یک ضرورت تمام عیار اقتصادی نیز هست. دقت در زمان شدت خروج ها از تلگرام این تحلیل را بیش از پیش به واقعیت نزدیک می کند. هرچند نقش آفرینی تلگرام در برخی اغتشاشات دی ماه سال گذشته و مشکلات امنیتی مشابه یکی از دلایل اصلی عزم جدی برای شکستن انحصار تلگرام است اما اگر این مسئله اصلی ترین و عمده ترین دلیل بود، چرا این کار از همان چهار ماه پیش با این جدیت دنبال نشد؟ همه این ها نشان می دهد که ضربه اصلی توسط تلگرام به کشور ما چیزی فراتر از کمک به برخی مشکلات امنیتی توسط این پیام رسان است. ضربه اصلی تلگرام به ایران، قرار بود که در چند ماه آینده به وقوع بپیوندد که اگر توجه ویژه رهبر معظم انقلاب و عزم سایر مسئولان نبود چه بسا چند ماه آینده به شدت به ضرر ملت ایران تمام می شد. اما اصل ماجرا چیست؟
همان طور که می دانیم تلگرام با ارز دیجیتالی خود تحت عنوان «گرام» به بازار ارزهای دیجیتال ورود پیدا کرده است. ارزهای دیجیتال، ارزهایی هستند که از رمزنگاری برای انتقال در اینترنت استفاده می کنند و ویژگی اصلی آن ها این است که از فناوری غیرمتمرکز استفاده می کنند و امکان انجام تراکنش های مالی بدون نیاز و استفاده از بانک ها و سایر سازمان های واسطه ای را فراهم می آورند.
در واقع می توان گفت که این نوع ارزها به هیچ عنوان نظارت پذیر و مدیریت پذیر نیستند. با توجه به گسترش نفوذ پیام رسان تلگرام در ایران و حجم بالای استفاده کنندگان از آن، انتقال و خروج سرمایه ها از کشور، خارج شدن مدیریت منابع ارزی از دست مسئولان داخلی و انتقال مدیریت به خارج از مرزها، تغییرات غیر قابل پیش بینی ارزش پول ملی، خارج شدن کنترل بخش پولی اقتصاد از دست بانک مرکزی، کاهش نظارت پذیری هرگونه فعالیت های مالی و اقتصادی و ... تنها گوشه ای کوچک از آثار گسترش گرام بر اقتصاد ملی است.
هرچند به زعم برخی از صاحب نظران پولی و مالی، مواجهه با ارزهای دیجیتال در آینده ای نه چندان دور یک ضرورت گریزناپذیر است اما ترکیب آثار گفته شده با شرایط و اوضاع اخیر اقتصاد ایران نظیر افسارگسیختگی تغییرات قیمت ارزهای جهان نظیر دلار، خروج شدید سرمایه ها از بخش های واقعی اقتصاد و ورود آنها به فعالیت های سوداگرانه، گسترش نرخ بیکاری، تعطیلی کسب و کارها و عدم سوددهی فعالیت های تولیدی و ... و وضعیت نافرجام «برجام» می توانست (و می تواند!) اقتصاد ایران را به ورطه سقوط رهنمون سازد.
به همین دلیل گسترش فرهنگ استفاده از پیام رسان های داخلی دارای شناسنامه، در واقع جلوگیری از یک بحران عظیم اقتصادی است که با گسترش هرچه بیشتر این فرهنگ می توان آثار و تبعات منفی این بحران را کاهش داد.
هرچند روند تغییرات فضای پولی و گسترش روزافزون استفاده از ارزهای دیجیتال نشان دهنده این است که به هرحال خواسته یا ناخواسته باید فکری جدی برای مدیریت این ارزها و تدوین قوانین اصولی برای استفاده از آن را داشت و تجربه گسترش تکنولوژی در هر سطحی نشان از ناموفق برخوردهای حذفی دارد، اما به نظر می رسد با توجه به انحصار تلگرام و حجم بالای مخاطبان ایرانی آن و همچنین شرایط فعلی اقتصاد ایران، به هیچ عنوان نمی توان به مدیریت این ارز دیجیتال فراگیر در کوتاه مدت امیدوار بود.
به همین دلیل، شاید شکستن انحصار تلگرام برای فرصت سازی جهت برنامه ریزی برای ورود قانونی ارزهای دیجیتال به بخش پولی اقتصاد، یکی از مهم ترین راهبردهایی بود که در صورت غفلت از آن، باید منتظر یک فروپاشی عمیق اقتصادی می بودیم.