به گزارش قدس آنلاین، حسین ثنایی‌نژاد، استاد دانشگاه فردوسی مشهد در نشست «شرح بی‌نهایت، روایت نقش دانشگاهیان در دفاع مقدس» که در محل باشگاه مفاخر و پیشکسوتان دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد، بیان کرد: من در یک عملیاتی وظیفه گزارش‌نویسی از شرح عملیات داشته‌ام و شرح وقایع را به طور تمام و کمال نوشتم. هنگامی که گزارش را به فرماندهی رسید، مورد تعجب فرماندهان واقع شد، چرا که از شرح عملیات اما و اگر بسیاری از نحوه انجام عملیات به وجود می‌آمد.

وی ادامه داد: در عملیات بدر، هنگام شرح عملیات در جلسه با فرماندهان شرکت داشتم و از نظر من نحوه انجام عملیات با مشکل روبه‌رو بود و پس از انجام چند پرسش به من گفته شد که دیگر سوالی نپرسم. پس از پایان جلسه، به من گفته شد که اشکالات شما وارد است اما نظر فرماندهی این است که عملیات انجام شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی تصریح کرد: من نقش‌های متعددی در جنگ داشته‌ام و وظایف متعددی را ایفا کرده‌ام اما در طی ۳۰ سال گذشته کسی سراغ ما نیامد که خاطرات و نظر ما نسبت به جنگ را ثبت کند. من خودم به صورت شخصی این کار را انجام دادم اما واقعیت این است که آنچه را که نسبت به حقایق جنگ بگویم و بنویسم، امکان انتظار آن به صورت عمومی وجود ندارد.

*قهرمانان خاموش جنگ چه کسانی هستند؟

ثنایی‌نژاد افزود: بحث قهرمان‌های خاموش همچنان در ذهن من است و با وجود سوال‌های متعدد پیرامون جنگ و اینکه آیا روندها به طور کلی و جزئی به درستی طی شده یا نه، اما در داخل این اتفاقاتی که معلوم نیست چطور پیش رفته واقعیات عظیمی رخ داده و تاسف من این است که از آن‌ها به خوبی حفاظت نکردیم.

وی بیان کرد: دلیل اینکه عنوان قهرمان‌های خاموش را به کار گرفته‌ام این است که در فضای اکنون جامعه قهرمانان ما که هستند؟ اصولا ورزشکاران اکنون به عنوان قهرمان معرفی می‌شوند و پاداش دریافت می‌کنند. قهرمان‌هایی در درون خود پرورش داده‌ایم که اکنون نمی‌دانیم کجا هستند و از آن‌ها نیز تجلیلی نکردیم. بایستی بیان کرد که به طور کلی فراموش شدند.

عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی خاطرنشان کرد: در مقاطع پایانی جنگ جذب نیرو به شدت دچار مشکل شده بود اما در دل همان مشکلات عده‌ای به جبهه‌ها می‌آمدند که قهرمان‌هایی بسیار بزرگ ظهور کنند. قهرمان‌هایی که بدون چشم‌داشت جان خود را فدا می‌کردند بدون آنکه به دنبال دریافت پاداش و غیره باشند.

ثنایی‌نژاد اضافه کرد: در حقیقت بایستی اذعان کرد که بخش عاطفی جنگ زیادی پرنگ شده و از این طریق قهرمانان خاموش جنگ مورد ظلم واقع شده‌اند. در حقیقت کمتر به حقایق جنگ پرداخته شده و من به عنوان فردی که در دفاع مقدس شرکت داشته‌ام این مسئله را درک می‌کنم.

وی اظهار کرد: مسائل مختلفی در خصوص جنگ وجود دارد و بایستی به صورت علمی بررسی شود، به شرط اینکه به عنوان یک سند نظامی و امنیتی بدل شود. بسیاری در دانشگاه حضور دارند که تجربه آنان در مستندسازی بسیار درخشان است اما تلاشی برای آن انجام نمی‌شود.

در ادامه محمد تقی فخلعی، عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد بیان کرد: برخی می‌گویند مشکلات کشور ناشی از اجرای دستورات فقه اما چنین نیست و مشکلات ما نشان از عمل به دستورات فرافقهی است. در دوران جنگ نیز این مسئله وجود داشت و اسارت از نظر فقهی عملی درست است اما افرادی حضور داشتند که شهادت را برتر از به اسارت درآمدن می‌دانستند.

وی ادامه داد: شاید به شهادت رسیدن در عوض به اسارت درآمدن عملی خلاف فقه باشد اما شور و احساس فرد را نمی‌توان در نظر نگرفت. چنین مرگی یک مرگ کاملا آگاهانه بوده و کنشی آزادانه بوده است. من کار این افراد را می‌ستایم.

فخلعی تصریح کرد: برای تصمیم‌گرفتن‌های کلان معتقدم که باید فقهی اندیشید و نه فرافقهی و اعتقاد دارم که جنگ و صلح و مذاکره بایستی در معادلات عقلایی بگنجد. بنابراین می‌تواند تصمیم‌ها بسیار متفاوت باشد و مروری دوباره بر گذشته قرار داد و هم نقد و هم تحسین انجام داد.

وی ادامه داد: من اعتقاد دارم که باید روایت از جنگ به صورت جامع باشد. روایت‌گران جنگ باید توجه داشته باشند که از رویکردهای یکسویه اجتناب کنند. این رویکرد یکسویه کمترین اثر منفی آن ناباوری را ایجاد در نسل پس از جنگ ایجاد می‌کند.

عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی اظهار کرد: جوری رفتار نکنیم که نه تنها خدمتی برای باقی ماندن فرهنگ دفاع مقدس کرده‌ باشیم، بلکه احساس ناباروری را در میان نسل جوان ایجاد کنیم.

فخلعی تاکید کرد: از جمله مسائلی که در این میان وجود دارد، روایت از دوران اسارت است. اغلب کتاب‌هایی که در دوران اسارت نوشته شده را مرور کردم و برخی از آنان خدمت به اسارت نیست. اینکه همان ابعاد تراژیک از دوران اسارت معرفی کرده اما ما می‌توانیم چهره دیگری نیز از اسارت نشان دهیم و حالتی نقدپذیر به آن بدهیم.

وی تصریح کرد: به طور مثال بیان می‌شود که اسرای ما افرادی آزاده و جسور بودند و در دوران اسارت  نیز به استقامت پرداختند و پیوسته بنای چالش با عراقی را داشتند. این مسئله صحیح است اما مسئله اینجاست که دقیقا دو رویکرد در دوران اسارت وجود داشته و اسارت را ادامه جنگ می‌دید. مخالفت بر سر کوچکترین چیز با عراقی‌ها هزینه‌های بسیاری را به ما متحمل ساخت. برخی از شکنجه‌های دوران اسارت به طور جدی اجتناب‌پذیر بوده است.

وی خاطرنشان کرد: رویکرد دیگری نیز وجود داشته که لازم است در برابر عراقی تا آنجا که ممکن است راهبرد مدارا را پی‌گیری کنیم. این رویکرد معتقد بود که بایستی تا آنجا که ممکن است یک مشرب اعتدالی را برخورد کرد و از دعوا و چالش اجتناب کرد. کمتر این رویکردها مورد بررسی وانتقاد قرار گرفت.

محمدجعفر یاحقی، عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی در ادامه این نشست، به خاطره سفر استادان و دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد به جبهه های جنگ اشاره کرد و گفت: این سفر که مکتوب آن در مقاله ای با عنوان اقلیم هشتم خوزستان آمده است داستانی از آشنایی افرادی است که تا پیش از آن هرگز جبهه ها را تجربه نکرده بودند و این روایتی غریب تر نسبت به دیگرانی است که برای جنگ به جبهه ها رفته بودند.

وی با بیان اینکه در این سفر طیف های متفاوت استادان حضور داشتند، اظهارداشت: دیدن صحنه هایی از گذشت و ایثار رزمنده ها و همکاری و همیاری همه مردم در جنگ مفاهیم زیبا و ارزنده ای را برای ما تداعی می کرد که تاثیر آن سالها پس از جنگ برای من و دیگر همسفران هواپیمای C۱۳۰ زنده بوده است.

منبع:ایسنا

انتهای پیام/