به گزارش خبرنگار فرهنگی قدس‌آنلاین، عمار یاسر کیست؟ چه صفات و امتیازهایی داشته است؟ نقش او در تاریخ صدر اسلام چه بوده است؟ در این یادداشت پاسخ این پرسش تنها براساس یک حدیث نبوی ارائه می‌گردد.

پیامبر خدا(ص) به عمار یاسر فرمودند: «أَبْشِرْ یَا أَبَا الْیَقْظَانِ! فَإنَّکَ أَخُو عَلِیٍّ عَلَیْهِ‌السَّلَامُ فِی‌ دِیَانَتِهِ، وَ مِنْ أَفَاضِلِ أَهْلِ وِلَایَتِهِ، وَ مِنَ الْمَقْتُولِینَ فِی‌ مَحَبَّتِهِ! تَقْتُلُکَ الْفِئَةُ الْبَاغِیَةُ و آخر زادک من الدنیا صاع من لبن و یلحق روحک بارواح محمد و آله الفاضلین فانت من خیار شیعتی؛ مژده باد بر توای ابوالیقظان (عمار) تو برادر دینی علی علیه‌السلام، و از برترین‌های اهل ولایت او هستی و در راه محبت او کشته می‌شوی، گروه سرکش تو را می‌کشند و آخرین توشه تو از دنیا پیمانه‌ای شیر است، و روح تو به ارواح محمد و آل برتر او ملحق می‌گردد، پس تو از برگزیدگان شیعه من هستی» (التفسیر المنسوب الی الامام الحسن العسکری علیه‌السلام، ص 85، الاحتجاج طبرسی، ج 1، ص 181، بحارالانوار، ج22، ص 334 و ج 41، ص20).

در این گفتار نبوی هفت نکته از امتیازاتی که پیامبر(ص) به عمار بشارت داده و با تأکید اعلام نموده‌اند وجود دارد. واژه «أبشر» و کلمه «إنّ» که برای تأکید است در این گفتار نبوی اهمیت و ارزشمندی صفات یاد شده برای عمار را می‌رساند. 

برادر دینی امام علی(ع)

پیامبر خدا در آغاز توصیف شخصیت الهی عمار یاسر به دین‌گرایی کامل عمار اشاره نموده‌اند. جمله «فَإنَّکَ أَخُو عَلِیٍّ عَلَیْهِ‌السَّلَامُ فِی‌ دِیَانَتِهِ» بیانگر جایگاه بلند دینی عمار یاسر است. عمار در دین‌گرایی برادر علی(ع) شده است. بنا براین دین عمار، دین امام علی(ع) است پس دین بر حق و صراط مستقیم الهی است. 

ولایتمدار برجسته

دومین امتیاز شخصیت عمار یاسر ولایتمداری او بوده است. او به امامت اهل‌بیت(ع) اعتقاد داشت و به امامت و ولایت وفادار ماند. جمله: «مِن افاضل اهل ولایته» این حقیقت را نشان می‌دهد. به تصریح پیامبر خدا(ص) عمار از برترین‌ها و داناترین و فاضل‌ترین و بهترین اهل ولایت است. پس تولی امام علی(ع) بر همگان لازم است و عمار در اوج قله ولایتمداری است.

شهید محبت علوی

رسول خدا(ص) در این حدیث، عمار را از کشته شدگان در محبت و عشق امام علی(ع) اعلام نموده‌اند. جمله «من المقتولین فی محبّته» شهادت طلبی عمار یاسر و سرانجام قتل او در محبت و دوستی امام علی(ع) را به همگان یادآوری می‌نماید. بنابراین عمار در اطاعت و فرمانبرداری از امر ولایت علوی پایدار ماند تا به شهادت رسید.

مقتول فئه باغیه

شخصیت عمار یاسر و حضور او در صحنه‌های نبرد معیار شناخت حقانیت همراهان او و بر باطل بودن دشمنانش و سرکشی و فساد گروه مخالف اوست. پیامبر خدا(ص) به عمار یاسر فرموده‌اند: تقتلک الفئة‌الباغیة. تو را گروه ستمکار متجاوز می‌کشند. او در جنگ صفین در سال 37 هجری قمری در93 سالگی توسط سپاه معاویه به شهادت رسید.

ساده زیستی عمار یاسر

عمار زاهد و وارسته بود . او در پایان زندگی دنیوی هیچ ثروت انباشته‌ای نداشت. جمله «و آخر زادک من الدنیا صاع من اللبن» تابلوی واضح سلامت اقتصادی عمار یاسر است. آخرین توشه عمار یاسر پیمانه‌ای از شیر بوده است. او از دنیا و متاع و ثروت و پول آن چیزی جمع‌آوری نکرد و دست خالی از دنیا رفت. زندگی او سرشار از ثروت معنوی و زاد و توشه سنگین از عمل صالح برای آخرت بود.

الحاق روح عمار به ارواح پیامبر و اهل‌بیت(ع)

عمار با بصیرت گام برداشت و به لقاءالله پیوست. او در دنیا همواره با پیامبر(ص) و اهل‌بیت(ع) بود و هرگز از راه آنان جدا نشد؛ در آخرت نیز با اهل بیت(ع) خواهد بود. پیامبر(ص) در وصف زندگی معنوی برتر عمار یاسر به او فرمودند: «یلحق روحک بارواح محمد و آله الفاضلین». اجتماع ارواح و هم‌ترازی روح عمار و ارواح معصومین (ع) در این فراز از حدیث نبوی در توصیف شخصیت عمار یاسر گزارش شده است. این الحاق امتیازی بزرگ است و نشان دهنده سعادت و رستگاری عمار یاسر است. 

از پیشگامان تشیع نبوی

در پایان این حدیث شریف، اطاعت و پیروی کامل عمار یاسر از پیامبر خدا(ص) به اصحاب و تابعین و عموم مسلمانان یادآوری شده است. به حکم جمله «فأنت من خیار شیعتی» عمار یاسر از برگزیدگان شیعه نبوی است. یاء شیعتی یاء نسبت است و در این جا رسول‌الله عمار یاسر را شیعه خود بلکه از برگزیدگان شیعه خود نامیده‌اند. در این حدیث واژه شیعه اعتبار و احترام یافته است و عمار شیعه نبی معرفی گردیده است. بنابراین واژه شیعه در صدر اسلام در بیان پیامبر خدا(ص) برای عمار به کار رفت.

کنیه عمار، ابوالیقظان بوده است و با همین لقب پیامبر خدا(ص) او را مخاطب قرار داده‌اند. یقظان انسان بیدار و هوشیار و آگاه است. این کنیه نیز یادآور سیمای فرهیخته الهی عمار یاسر است. او نقش بیدارگری مسلمانان را در عصر پس از رحلت پیامبر(ص) بر عهده داشت. شخصیت، رفتار و گفتار عمار الهام‌بخش راه پیامبر(ص) و موجب بصیرت‌افزایی بود.

انتهای پیام/