به گزارش گروه فرهنگی قدس آنلاین، با پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷، آمریکایی‌ها، صهیونیست‌ها و جریان‌های ضد انقلابی، انقلاب ایران را انقلابی زودگذر می‌پنداشتند و تصور آن‌ها پایان دوران انقلاب با نیروهای نسل اول انقلاب بود. برخلاف تصور آن‌ها جریان انقلابی از نسلی به نسل دیگر منتقل شده و امروزه جوانان انقلابی و نسل جوان ثابت کرده اند که تداوم بخش راه انقلاب خواهند بود.

امروزه جوانانی راه انقلاب اسلامی را ادامه می‌دهند که شاید فقط تصویر و خاطره ای از آن زمان دیده و شنیده باشند، ولی با جان خود حافظ آن هستند. میلاد عرفان پور از شاعران انقلابی کشور، متولد سال ۱۳۶۷ در شیراز است. شاید عرفان پور در روزهای مبارزه حضور نداشت، ولی امروز او یکی از جوانان انقلابی و از متولدین انقلاب به شمار می‌آید که با شعرهای خود از خاک میهن دفاع می‌کند. از آثار عرفان پور می‌توان به بی خبری‌ها، چاره ها، از آخر مجلس و درباره تو اشاره کرد. یکی از آثار عرفان پور در زمینه ترانه سرایی «هتل کوبورگ» با موضوع پرونده هسته‌ای ایران است که با همراهی محمد مهدی سیار و با صدای حامد زمانی اجرا شده  و  در رسانه‌های غربی بازتاب زیادی داشته است.

در این مصاحبه میلاد عرفان پور از شعر و ادبیات انقلاب و تحولات آن با خبرنگار گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان می‌گوید.

زمانی شعر انقلاب در نگاه اهالی ادبیات و مسئولان غریب و مظلوم بود

آقای عرفان پور از نظر شما ادبیات و شعر انقلاب چه تحولاتی در سال‌های اخیر داشته است؟

در ۱۰ سال گذشته جریان شعر انقلاب اسلامی و مفهوم شعر انقلاب اسلامی به یک باز تعریف و احیای مجدد رسیده است که این مهم با تلاش و همت شاعرانی که دغدغه‌مند و باورمند شعر انقلاب اسلامی را در معنای اصیل خود پیگیری کردند، حاصل شد. در دهه ۷۰ و ۸۰ سال‌هایی را در خاطر داریم که شعر انقلاب اسلامی در نگاه اهالی ادبیات و حتی در نگاه مسئولین غریب و مظلوم مانده بود. طوری که شاعران متعهد و باورمند ارزش‌های اصیل انقلاب اسلامی در حوزه ادبیات حتی به جرأت نام ادبیات انقلاب اسلامی را بر زبان نمی‌آوردند. شکر خدا از اواخر دهه ۸۰, این باورمندی و شوکت و شکوه در ذهن اهالی ادبیات و کسانی که ارزش‌ها و آرمان‌های انقلاب را پیگیر بودند، ایجاد شد و این موجب احیای مجدد ادبیات انقلاب اسلامی شد. در این میان تلاش‌ها بیشتر در حوزه آموزش، استعدادیابی و تعریف ریشه‌ای و بنیادین ادبیات انقلاب اسلامی بود. جشنواره‌ها و نشست‌هایی که با افتخار با عنوان ادبیات انقلاب اسلامی نامگذاری شد و دوره‌های آموزشی که با عنوان آفتاب گردان‌ها برگزار شد، سهمی در این احیای مجدد داشت.

موضع مندی در شعر یکی از بنیان‌های اساسی شعر انقلاب اسلامی است

موضع مندی در شعر یکی از بنیان‌های اساسی شعر انقلاب اسلامی و از محورهایی است که همواره بر آن تاکید شده است. این موضع مندی به معنای بی طرف نماندن شاعر در جدال همیشگی حق و باطل است و این که شاعر همیشه با مجاهدت و تلاش در این تقابل همیشگی به موضع حق نزدیک می‌شود و از این موضع دفاع و علیه جریان باطل می‌ایستد. شاعر باید در شعر خود و در مواضع خود این خصیصه را داشته باشد. خدارا شکر این فضا در این سال‌ها به وجود آمده؛ به نحوی که جوان‌های بسیاری ذیل عنوان ادبیات انقلاب اسلامی شعر می‌گویند و خود را با افتخار شاعر انقلاب اسلامی می‌دانند. این جریان نو و متأثر در حوزه ادبیات انقلاب اسلامی در واقع ادامه منطقی و اصولی همان جریان انقلابی دهه ۶۰ و اوایل انقلاب است که بزرگانی چون زنده یاد قیصر امین پور، زنده یاد حسن حسینی و زنده یاد سلمان هراتی آن را پایه گذاری کردند.

بعد از انقلاب، شعر به سمت آرمان های انسانی پیش رفت

آقای عرفان پور از تغییرات مثبت ادبیات بعد از انقلاب اسلامی بگویید.

بعد از انقلاب اسلامی شاهد تحولات بسیاری در ادبیات بودیم؛ تحولاتی که باعث پیشرفت و بهبود ادبیات شد. در حوزه‌های مختلفی می‌توان به این تحولات اشاره کرد و حتی در مورد آن پایان نامه‌ها نوشت. کما اینکه پایان نامه‌های متعددی نوشته شده و ادبیات انقلاب اسلامی را از حیث نوآوری ها، پیشرفت‌ها و تحولاتی که به وجود آورده، بررسی می‌کند. اما مهم‌ترین تحولات در ادبیات بعد از انقلاب، تحول در گفتمان، محتوا و تحول در جهان بینی فکری است. ادبیات بعد از انقلاب به جای گرایش به سمت مباحث مبتذل و شخصی و نازل از حیث فکری و انسانی، به مباحثی که نزدیک به فطرت انسان، آرمان‌های بشریت، پاکی، ایمان و صداقت و تمام آرمان‌هایی که موجب تعالی انسان و معرفی انسان -چنان که شایسته است- پرداخته است.

بعد از انقلاب، شعر به حرف‌ دل مردم، اعتقاد و آرمان مردم نزدیک شد

در سال‌های بعد از انقلاب، ادیبان ما این باز تعریف را از خود و از انسان پیدا و به جای پرداختن به عاشقانه‌های مبتذل، عاشقانه های فاخر، متعالی و نجیب را جایگزین کردند و به جای بی تفاوتی و بی طرفی در نزاع دائم حق و باطل، طرفدار حق و یار ستم دیدگان شدند؛ ستم دیدگانی که در هر کجای جهان باشند در شعر انقلاب اسلامی یاری می‌شوند. این یکی از تحولات بنیادین بود و شعر انقلاب اسلامی بسیار نزدیک به مردم و حرف‌ دل مردم، اعتقاد و آرمان مردم و فرهنگی اصیل ایرانی اسلامی شد. بخش قابل توجهی از ادبیات قبل از انقلاب از فرهنگ اصیل ایرانی و اسلامی فاصله گرفته و در بخش‌های عمده‌ای دچار غرب زدگی شده بود، این‌ها در شعر انقلاب اسلامی با تحولی که در گفتمان جامعه به وجود آمده و البته این تحول موجب انقلاب شده بود، تغییر کرد و شاعر انقلاب اسلامی به تعالی روح و تعالی جامعه پرداخت.

برخی قالب های شعری به سبکی نوآورانه در شعر انقلاب به کار گرفته شدند

ما در شعر انقلاب و دفاع مقدس و شعر عاشقانه و اجتماعی با رنگ متفاوتی از شعر و با گونه نو پدیدی از آن روبرو هستیم که پیش از انقلاب کمتر سابقه داشت. در حوزه ساختار و محتوا و زبان هم شعر انقلاب اسلامی رنگ و بوی خاص خود را دارد و شاهد هستیم که برخی قالب‌های فراموش شده دوباره احیا شدند؛ همانند قالب رباعی که سال ها در افول به سر می‌برد و کمتر به آن پرداخته می‌شد. این قالب‌ها در شعر انقلاب اسلامی با نگاه و همت شاعران بزرگی همچون سید حسن حسینی و قیصر امین پور و دیگر شاعرانی که در این حوزه شعر گفتند، احیا و شاعران جوان تری در دهه ۷۰ و ۸۰ از آن قالب مجدد استفاده کردند. برخی قالب‌ها که پیش از انقلاب تنها دستمایه ای برای جریان روشن فکری بود، بعد از انقلاب شاعران انقلابی بهترین و بیشترین استفاده را از این قالب‌ها کردند؛ از جمله قالب نیمایی و قالب سپید. این قالب‌ها در اختیار گفتمان انقلاب اسلامی درآمد و نوآوری‌های زیادی در حوزه زبان و فن شعر شد که فرصتی برای پرداختن به آن نیست.

خیلی از شاعران برجسته انقلاب اسلامی، فرزندان انقلاب هستند

آیا می‌توان گفت که انقلاب اسلامی، سبب ظهور چهره‌های ناب فرهنگی در عرصه ادبیات شده است؟

طبیعتاً بله. ما با پیروزی انقلاب اسلامی شاهد تولد و رشد و تعالی بسیاری از چهره‌ها بودیم که اگر انقلاب نبود این جوانان و چهره‌ها خود را نمی‌شناختند و نمی‌توانستند به شکوفایی و درک از ادبیات برسند. خیلی از شاعران برجسته انقلاب اسلامی، فرزندان انقلاب هستند که یا دوران جوانی خود را در دوران انقلاب گذراندند و یا در آن دوران متولد شدند که در نهایت تاثیر گذار شدند.

شاعر انقلاب فقط  شعر سیاسی و اجتماعی نمی‌گوید

آیا شما معتقد هستید که شاعران نباید وارد فضای سیاسی شوند؟ یک شاعر چگونه می‌تواند هم شعر عاشقانه بگوید و هم شعر سیاسی؟

شعر انقلاب اسلامی شعر زندگی است و زندگی میدان‌های گسترده‌ای دارد. این میدان‌ها گاهی عاشقانه، گاهی اخلاقی و عرفانی و گاهی سیاسی و حماسی است و شاعر انقلاب اسلامی شاعری است که در تمام این حوزه‌ها شعری با رنگ و بوی گفتمان انقلاب و جهان اسلام و تشیع دارد. حال چه شعرهایش عاشقانه باشد، چه سیاسی، اعتقادی و ... شاعر انقلابی، شاعری است کامل که جامع به عالم نگاه می‌کند و در تمام این حوزه‌ها حرف برای گفتن دارد. پس ما تقسیم نمی‌کنیم که شاعر انقلاب اسلامی فقط شاعری است که شعر سیاسی و اجتماعی می‌گوید و شاعر آیینی فقط شاعری است که شعر مدح و مرثیه می‌گوید. اعتقاد ما بر این است که شعر باید همه حوزه‌ها را پوشش دهد و شاعر باید نگاه جامع داشته باشد.

آقای عرفان پور اگر روزی بخواهید برای یک شخصیت انقلابی سیاسی شعر بگویید، چه شخصی را انتخاب می‌کنید؟

برای شخصیت‌های بسیاری شعر گفته شده و این بستگی به اثر از موضوع و شخصیت دارد. آن شخصیت باید بسیار شگرف باشد تا شاعر را به سرایش وادارد.

شاعر انقلابی در همه حوزه‌ها باید حرفی برای گفتن داشته باشد

از نظر شما این دسته بندی‌ها درباره شاعران که هرکدام باید در حیطه خود شعر بسراید، چقدر درست است؟

تعریفی که قبول داریم این است که شاعر مسلمان و شیعه و شاعر انقلابی در همه حوزه‌ها باید حرفی برای گفتن داشته باشد. از نظر ما شاعری که شعرعاشقانه ندارد، شاعر کاملی نیست؛ هرچند که شاعر خوبی در سراییدن مدح و مرثیه یا شعر اخلاقی و... باشد. شاعر مطلوب ما شاعری است که در تمام حوزه‌های متنوع حرفی برای گفتن داشته باشد و نمونه‌های برجسته شعر انقلاب اسلامی شاعرانی بودند که خود را در یک یا دو حوزه محدود نکردند، زیرا انسان روحیات و حالات متنوعی دارد و انسانی که خود را در یک حوزه محصور کند، طبیعتا ابعاد دیگر وجود خود را خاموش و نتوانسته استفاده جامعی از آن بکند. سرودن شعر اجتماعی و اخلاقی و سیاسی و ... هیچ منافاتی با مدح و مرثیه ندارد و باید انسان نگاه گسترده و کاملی داشته باشد.

از نظر شما، مسئولان و سیاستگذاران از جریان شعر و شاعری در کشور حمایت می‌کنند؟

مسئولان و سیاستگذاران چند دسته هستند؛ عده‌ای دلسوز و متخصص هستند که کارهایی برای این حوزه انجام می‌دهند. عده‌ای دلسوز و غیر متخصص که در کار به مشکل برمی خورند. عده ای هم متخصص هستند، اما در مسیری که به تعالی کشور کمک نمی‌کند، حرکت می‌کنند. این دسته‌ها را نمی‌توان با هم مورد قضاوت قرار داد و هر دسته بسته به اقتضای خاص خود تلاش‌هایی را انجام می‌دهد.

خط مقدم شعر کشور جایی است که شاعران جوان حضور دارند

شاعران جوان چقدر در حفظ دستاوردهای انقلاب موفق بوده‌اند؟

خط مقدم شعر کشور جایی است که شاعران جوان حضور دارند و معمولاً موثرترین شعرها را شاعران جوان گفته اند. حتی شاعران برجسته هم موثرترین شعرها را در زمان جوانی گفته اند و این نشان دهنده این است که اگر می‌خواهیم امیدی برای آینده کشور داشته باشیم، باید به جوانان تکیه کنیم، زیرا جوانان از حیث نوآوری، استعداد و انگیزه پیش از دیگران هستند.

آقای عرفان پور از میان شاعران قدیم و معاصر بیشتر به کدام یک تعلق خاطر دارید؟

از برجستگان شعر گذشته بیشتر با حافظ و سعدی و بیشتر با سبک هندی مانند کلیم کاشانی و صائب تبریزی و بیدل دهلوی مأنوسم و از شاعران معاصر و برجسته انقلاب اسلامی زنده یاد قیصر امین پور، سلمان هراتی و استاد علیرضا قزوه همیشه برای من الهام بخش بودند. در حوزه رباعی کارهای سید حسن حسینی و بیژن ارژن را می‌پسندم.

منبع: باشگاه خبرنگاران جوان

انتهای پیام/