مریم احمدی شیروان  
أین الرجبیون؟ در صحرای محشر ندا می‌آید کجایند اهل رجب؟ کجایند آن‌ طالبان لقای حبیب که این ماه را محترم شمرده و اعمالی از آن را انجام داده‌اند؟ ماه رجب، ماه خداست و مقدمه‌ای برای ورود به فصل عبادت شعبان و رمضان. ماهی برای سبز شدن و جوانه زدن، فرصتی برای معتکف کوی عشق شدن و خلوت کردن با خدای خویش و پا به پای ‌ام‌داوود، زیارت رجبیه را زمزمه کردن؛ زیارتی که منسوب به امام زمان(عج) است؛ محتوایی بسیار غنی دارد و خواندن آن در مشاهد مشرفه توصیه شده است. زیارت رجبیه با حمد و سپاس خدای بزرگ شروع شده و در ادامه آن از خداوند تقاضا می‌کنیم ما را به مقامی برساند که در بهشت و «دَارِ الْمُقَامَةِ وَ الْخُلْدِ» همراه ائمه(ع) باشیم؛ همراهی و طلبی برای رسیدن و درک بهتر شب‌های قدر. از این رو و به منظور بررسی محتوای این زیارت با حجت‌‍‌الاسلام دکتر مهدی نخاولی؛ محقق و پژوهشگر علوم دینی به گفت‌وگو نشستیم که از نظر می‌گذرانید:

 ماه وزیدن نسیم رحمت از سمت خداوند
ماه رجب را ماه خدا می‌دانیم. ماهی برای عبادت، آمرزش و مغفرت. در این ماه خداوند اولیا و محبانش را می‌‍‌آمرزد، توبه‌ آنان را می‌پذیرد و از دشمنان می‌رهاند. حجت الاسلام نخاولی درباره علت اهمیت داشتن این ماه می‌گوید: هفتمین ماه از سال قمری «رجب» نام دارد که از میان سایر ماه‌ها تنها و بدون ائتلاف با ماه‌های دیگر از حرمت و قداست زیادی برخوردار است. این ماه یکی از چهار ماهی است که با تعبیر حرم یعنی برخوردار از حرمت یاد شده و در آن قتل و کشتار حرام می‌باشد. او درباره علت این تفاوت می‌گوید: همان طور که مکان‌ها از نظر رتبه با هم یکسان نیستند، به طور نمونه حرم‌های اهل بیت(ع) و کعبه از نظر رتبه، تکمیل نفس و ارتقای وجودی با هم تفاوت دارند یا همان طور که خوردنی‌ها با هم متفاوت هستند، برخی طیب بوده و اثر وجودی در نفس انسان داشته و به سمت پاکی و طهارت هدایت می‌کنند؛ برخی زمان‌ها هم با زمان‌های مشابه دیگر متفاوت هستند. این پژوهشگر عنوان می‌کند: برخی از زمان‌ها مانند شب‌های قدر، سحر، بین‌الطلوعین و پیش از غروب در شبانه‌روز آثار ویژه‌ای دارند. در طول سال هم زمان‌هایی خاص مانند ماه‌های رجب، شعبان و رمضان، دهه اول ماه ذی‌الحجه یا زمان تولد ائمه(ع) و اعیاد خاص از حرمت بالاتری برخوردارند. یعنی این زمان‌های خاص، هنگام توجه به خداست. رسول اکرم(ص) نیز در روایتی فرموده‌اند: در ایام عمر شما نسیم‌های رحمتی از جانب خدا می‌وزد. حواستان باشد که خود را در معرض آن‌ها قرار دهید، زیرا ممکن است همان نسیم شما را احیا کند.

 نعمت وجود اهل بیت(ع) 
بالاترین نعمت معنوی است
او تأکید می‌کند: یکی از مصادیق این زمان‌های خاص و پر برکت، ماه رجب است. ماهی که برای پاک کردن تن از گناهان، رها شدن و بال گشودن به سمت ملکوت اثر ویژه‌ای دارد. ماهی برای توجه به خدا، استغفار، رسیدگی به نفس، محاسبه و حرکت دوباره به سمت خویشتن خویش و وطن اصلی.
در نخستین فراز از زیارت رجبیه می‌خوانیم: «الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی أَشْهَدَنَا مَشْهَدَ أَوْلِیَائِهِ فِی رَجَبٍ» یعنی سپاس خدا که ما را در ماه رجب در محضر اولیای خود حاضر کرد. این پژوهشگر درباره علت شروع این دعا با سپاسگزاری برخلاف بیشتر زیارات که با السلام‌علیک شروع می‌شود، توضیح می‌دهد: ذکر سپاس از خدا در نخستین جملات این دعا دلایل مختلفی دارد. اما به طور کلی می‌توان گفت از بالاترین نعمت‌های معنوی، نعمت وجود اهل‌البیت(ع) است که عدلِ رسالت تعریف شده‌اند. به همین دلیل توفیق پیدا کردن برای زیارت این بزرگان و حرم‌های مقدس آن‌ها و بقاع متبرکه امامزادگان آن هم در ماه رجب، نعمت بزرگی است که از همان ابتدای دعا به دلیل انجام آن از خدا سپاسگزاری می‌کنیم. به بیانی دیگر می‌توان گفت دوست داشتن انوار اهل بیت(ع) در قلب هر انسانی، شکر و حمد فراوان می‌طلبد که خداوند ما را به سمت این نعمت بزرگ رهنمون ساخته است.

 اثر ویژه واجبات اخلاقی 
در رشد شخصیت و استقرار ایمان
در فراز دیگر این زیارت و پس از تشکر خداوند می‌خوانیم: «وَ أَوْجَبَ عَلَیْنَا مِنْ حَقِّهِمْ مَا قَدْ وَجَبَ» یعنی زیارت که یکی از حقوق اولیای الهی است، بر ما واجب شده؛ این در حالی است که زیارت را عملی مستحبی می‌دانیم. حجت‌الاسلام نخاولی در توضیح این فراز می‌گوید: باید بدانیم واجب و الزام دو سطح دارد. واجبات فقهی و حقوقی که پایه بوده و نماز، روزه، احسان به والدین و... را شامل می‌شود. در کنار آن واجبات اخلاقی نیز داریم که در رشد شخصیت و استقرار ایمان اثر ویژه دارد. مطلوب در دینداری نیز رسیدن به سطح ایمان است نه قبولی حداقلی. الزامات سطح ایمان واجبات اخلاقی است. مانند قرائت قرآن، زیارت اهل بیت(ع) و... این تأکید از این نظر عنوان شده است. او در ادامه و با تأکید بر اینکه زیارت امامان حق بزرگی است که آن‌ها بر ما دارند، تصریح می‌کند: در روایات داریم که کمترین حق امام، در زمان زنده بودن رسیدن به محضر اوست. پس از شهادت نیز به زیارت مرقد او رفتن، کمترین حقی است که آن‌ها بر گردن ما دارند. ضمن اینکه تمام ثمره این زیارت برای زائر است و آن‌ها نیازی به این زیارت ندارند.

رجب ، ماه غفران و استغفار است
حجت‌الاسلام نخاولی با اشاره به جایگاه ویژه ماه رجب در روایات و کلام معصومین(ع) یادآور می‌شود: رجب، ماه غفران و استغفار است. ماهی که رحمت خدا در آن، چنان جریان دارد که هر کس ذره‌ای قابلیت داشته باشد از رحمت سرشار الهی بهره می‌برد و این رحمت تمامی ندارد. به همین دلیل هم به این ماه رجب الاصب می‌گویند، یعنی ماهی پر از رحمت که گناهان در آن از بین می‌رود. این کارشناس امور دینی در پایان می‌افزاید: از ویژگی‌های مهم ماه رجب این است که ماه اولیای خداست و خداوند رحمت خاص خود را به اولیای خود داده است. ماه رجب مطلع فصل عبادت است و اگر کسی بخواهد در ماه مبارک رمضان شب قدر را درک کند، باید از این ماه به خوبی استفاده کرده باشد زیرا رجب مقدمه رمضان است. درک شب قدر نیز یک شبه حاصل نمی‌شود. می‌توان این درک را به موفقیت در کنکور تشبیه کرد. نمی‌شود که فردی در طول سال، بخصوص ماه‌های آخر درس نخواند و به این دل خوش کند که در جلسه کنکور حواس خود را جمع می‌کند. البته دقت در جلسه کنکور لازم بوده اما کسب آمادگی‌های قبلی هم قطعاً مهم است. اگر فردی می‌خواهد 
شب قدر را درک کند، باید از این ماه شروع کند. بازبینی، محاسبه، خویشتنداری، توبه، دعا، خواندن زیارت رجبیه و... بخشی از الزامات رسیدن به این مهم است.