از اهدای خون به عنوان اهدای زندگی یاد می‌شود. این یعنی خونی که من و شما اهدا می‌کنیم فرصت زندگی دوباره به شخص دیگری می‌دهد؛ شخصی که ممکن است، دوست، همکار و یا یکی از نزدیکان ما باشد. در واقع گاهی زندگی فردی که در جدال با مرگ است، بسته به یک حرکت ما و اهدای یک واحد خون است؛ واحدی که قطره قطره آن بسیار باارزش و حیاتی است. به دلیل همین اهمیت، سازمان بهداشت جهانی 14 ژوئن مصادف با 24 خرداد را روز جهانی اهدای خون نام‌گذاری کرده تا علاوه بر آگاهی‌بخشی به جوامع انسانی در زمینه نیاز به خون و فراورده‌های خونی سالم، از کسانی که داوطلبانه خون حیات می‌بخشند تقدیر کرده باشد.
در آستانه روز جهانی اهدای خون، با دکتر بشیرحاجی بیگی، سخنگوی سازمان انتقال خون ایران در خصوص وضعیت اهدای خون در کشور و توانمندی‌های این سازمان برای تأمین خون و فراورده‌های خونی سالم گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که می‌خوانید.
*آقای حاجی بیگی در ابتدای بحث به شاخص اهدای خون در کشور اشاره کنید و بفرمایید در این شاخص، ایران در چه جایگاهی در دنیا قرار دارد؟
سالانه 3 میلیون و 650 هزار واحد خون و فراورده‌های خونی نظیر پلاکت، پلاسما و گلبول قرمز فشرده شده تهیه و بین مراکز درمانی و بیمارستان‌ها توزیع می‌شود که همه این‌ها هم مصرف می‌شود.
در خصوص شاخص‌ها هم باید گفت، براساس گزارش منتشر شده سازمان جهانی بهداشت، نزدیک به ۱۱۳ میلیون اهدای خون در جهان در سال ۲۰۱۳ انجام شده است که سهم ما از این رقم بیش از 2 میلیون واحد خون بوده است؛ یعنی 20 درصد خون‌های اهدایی در 21 کشور عضو منطقه مدیترانه شرقی در ایران اهدا می‌شود. در اهدای خون ایران جزو پنج کشور برتر آسیا و در حد کشورهای توسعه یافته و با درآمد بالاست؛ ضمن اینکه 83 درصد از خون‌های اهدایی در دنیا داوطلبانه - بدون چشمداشت- 16 درصد از طریق اهدای خون جایگزین و 3 درصد نیز به صورت پولی انجام می‌گیرد. ایران از سال 2007 به اهدای خون 100 درصد داوطلبانه دست پیدا کرده است، این درحالی است که هنوز 70 کشور دنیا به اهدای خون جایگزین و پولی وابسته هستند.
* یعنی سازمان متبوع شما در تهیه خون و فراورده‌های خونی و پاسخ به نیاز بیماران در این بخش مشکل خاصی ندارد؟
بله؛ چون اهدای خون در ایران از مرحله هیجانی عبور کرده است. در واقع از مدت‌ها پیش اهدای خون از سوی مردم آگاهانه و مسئولانه شده است؛ به طوری که در حال حاضر عزیزان تالاسمی از کیسه خون‌های فیلتردار استفاده می‌کنند که این کار در کمتر کشوری از دنیا انجام می‌گیرد.
*اهدای کامل خون با توجه به عوارضی که دارد در دنیا روز به روز در حال کمرنگ شدن و در عوض اهدای اجزای خون در حال افزایش است، ایران در این زمینه اقداماتی انجام داده است؟
دنیا به سمتی پیش می‌رود که تغییراتی در فرایند اهدای خون صورت دهد، چون در گذشته اهدای کامل خون وجود داشت که امروزه این روش، در حال کمرنگ شدن است. با اهدای کامل خون، گلبول قرمز نیز دریافت می‌شد که امروزه تجویز و به‌کارگیری این ماده خونی، محافظه‌کارانه شده است، زیرا از طریق اهدای کامل خون، حجم بالایی از آنتی ژن‌ها منتقل می‌شود که همین مسئله سبب تضعیف بدن دهنده خون می‌شود؛ ضمن اینکه تحقیقات نشان داده است که با انتقال گلبول قرمز به بدن دریافت‌کننده، میزان بستری و تخت روز چند برابر می‌شود. از سوی دیگر، میزان مرگ و میر در افرادی که گلبول قرمز را دریافت می‌کنند پنج برابر و میزان انتقال عفونت‌های بیمارستانی ۷ برابر بیشتر از کسانی است که آن را دریافت نمی‌کنند. از همین رو، دنیا نگاه محافظه‌کارانه‌ای به اهدای کامل خون دارد و سازمان انتقال خون ایران نیز به دنبال اجرای چنین سیاستی است.
از برنامه‌ها و سیاست‌های سازمان انتقال خون ایران این است که مصرف گلبول قرمز و اهدای کامل خون، محدودتر شود، زیرا می‌خواهیم زمینه اهدای مستقیم پلاکت و پلاسما را فراهم کنیم. برای رسیدن به مقوله مهم انتقال خون محافظه‌کارانه و مدیریت خون بیمار، باید نگاه جامعه پزشکی را به تجویز خون، میزان آن و نحوه جراحی با توجه به مصرف خون، تغییر دهیم. در مجموع قدم‌های مثبت و بزرگی در این زمینه برداشته‌ایم؛ به طوری که دستگاه‌های فرزیس پلاکت در همه مراکز استان‌های کشور مستقر شده است و آمار تولید پلاکت در ایران از 400 هزار واحد پاکت رندوم به یک میلیون و 200 هزار واحد رسیده است. در حال حاضر در 15 استان کشور اهدای مستقیم پلاسما وجود دارد و پلاسمای تولیدی به روش پلاسما فرزیس انجام می‌گیرد؛ به گونه‌ای که سال گذشته توانستیم 200 هزار لیتر پلاسما برای تبدیل به داروهای مشتق از پلاسما تأمین کنیم که ارزش آن بیش از 2 میلیون دلار برآورد می‌شود.
* تولید هر محصولی زمانی ارزش زیادی خواهد داشت که همراه با کیفیت لازم باشد. ارزیابی‌تان از کیفیت خون و فراورده‌های خونی که بین بیمارستان و مراکز درمانی کشور توزیع می‌شود چگونه است؟
محصولات ما در این حوزه از کیفیت بالایی برخوردارند؛ یعنی سلامت خون و فراورده‌های خونی تولید شده در کشور تضمین شده است . این موضوع کاملاً قابل اثبات است. ایران از نظر شیوع عفونت‌های ویروسی مثل ایدز و هیپاتیت سی و بی پایین‌ترین نرخ را در میان کشورهای منطقه مدیترانه شرقی را دارد. در واقع در این زمینه در سطح کشورهای توسعه یافته و با درآمد بالا قرار داریم .
* و پرسش آخر اینکه با خروج آمریکا از برجام، تحریم‌ها علیه ایران هر روز بیشتر از پیش می‌شود؛ آیا این موضوع روی فعالیت‌های سازمان و تهیه و تأمین خون و فراورده‌های خونی تأثیر داشته است؟
ما کارمان را می‌کنیم و تحریم‌ها تأثیری روی این سازمان و انتقال خون نداشته است، چون اتکای ما به مردم است. البته قبلاً در تأمین کیسه‌های خون کمی دچار مشکل شده بودیم که با ورود دو شرکت داخلی این مشکل کاملاً برطرف شده است؛ در واقع در حال حاضر این شرکت‌ها کالای اساسی مورد نیاز سازمان انتقال خون را تأمین می‌کنند.
انتهای پیام/
نظر شما