این مشکلات طیف وسیعی از رکود، مضیقه‌ها و نوسانات ارزی تا عدم تأمین به موقع مواد اولیه، مشکلات نقل و انتقال پول، پدیده شوم قاچاق، کاهش تقاضای بازار و... را دربرمی‌گیرد؛ مشکلاتی که از زبان حبیب‌ الله انصاری، دبیرکل انجمن صنایع لوازم خانگی ایران در گفت‌و‌گو با خبرنگار ما روایت شد.

این پیشکسوت حوزه لوازم خانگی معتقد است هر چند وجود این معضلات، امکان تدوین برنامه و استراتژی تولیدی به صنعتگر نمی‌دهد اما تولیدکنندگان همچنان بر ادامه حیات این صنعت تأکید دارند و تعطیلی و تعدیل نیرو را برنمی‌تابند.

گفت‌و‌گوی ما را با وی بخوانید:

 آقای انصاری! صنعت لوازم خانگی کشور در حال حاضر به صورت بالقوه چه ظرفیت‌هایی دارد؟

 لوازم خانگی از متنوع‌ترین صنایع کشور است و در تمام اقشار و طبقات اجتماعی با انواع سبک‌های زندگی، مصرف کننده دارد. با وجود اینکه برخی می‌گویند لوازم خانگی ایرانی، کیفیت و قدرت رقابت با همتای خارجی را ندارد، کیفیت تضمین شده برندهای ایرانی با آپشن‌های مختلف و خدمات پس از فروش امروز به حدی رسیده که شخصاً با قاطعیت می‌گویم توان رقابت با کالای خارجی را داریم. حتی برخی کارخانه‌های ما با مجوز وزارت صمت و به سفارش خارجی‌ها تولیداتی دارند. علاوه بر تولیدات انرژی‌بر، در تولید کریستال در دنیا اول هستیم و با محصولات چک و آلمان رقابت می-کنیم. در مواردی حتی ظروف چینی را از تولیدکنندگان چینی هم با کیفیت‌تر تولید می‌کنیم.

برخی تولیدات مانند بخاری، آبگرمکن و کولر آبی مختص ایران است که با بالاترین کیفیت در حال تولید هستند. در مجموع تا دو سال پیش توان تأمین حداقل 75 درصد نیاز داخلی را در لوازم خانگی داشتیم اما امروز بسته به نوع محصول به 65 تا 70 درصد کاهش یافته است.

 به صورت بالفعل، در حال حاضر صنعت لوازم خانگی با چند درصد ظرفیت فعال است؟

 به طور دقیق نمی‌توان در این خصوص اظهارنظر کرد اما بسته به نوع محصول و تقاضای بازار، بین 60 تا 70 درصد ظرفیت تولید، فعال است. برای مثال اگر سالی 2 میلیون و 300 هزار یخچال یا اجاق گاز تولید می‌شود، سهم هر واحد در این تولیدات، متفاوت است چرا که تقاضای بازار کاهش یافته و طبعاً تولید هم رو به کاهش رفته است. واقعیت این است که وضعیت این صنعت امروز ایده‌آل نیست و کاهش فروش و عدم گردش مالی بهینه، امکان تولید بیشتر و وضع استراتژی را به صنعتگر نمی‌دهد و منطقی نیست که برای انبار تولید کند! این شرایط کاهش اشتغال واحدها را هم در پی دارد اما کارخانه‌ها تلاش زیادی برای حفظ نیروی کار خود دارند و در مواردی شاید برخی کارگاه-های کوچک فاقد استاندارد، تعدیل نیرو داشته‌اند.

 در حال حاضر توان صادراتی لوازم خانگی کشور چه میزان و بازارهای هدف آن کدام کشورهاست؟

در فاصله سال‌های 86 تا 96 صادرات لوازم خانگی از 80 میلیون دلار به بالای 300 میلیون دلار افزایش یافت و با وجود موانع متعدد، از سال گذشته تاکنون این عدد امروز به 450 میلیون دلار رسیده است. در حال حاضر عراق و افغانستان و کشورهای آسیای مرکزی از مقصدهای صادراتی ما برای انواع کولر آبی، اجاق گاز، ماشین ظرفشویی و لباسشویی و سرویس غذاخوری هستند. ما حتی برای صادرات به سوریه، روسیه و آفریقا هم زمینه داریم که باید موانع حمل و نقلی، ارزی و... آن مرتفع شود.

 ممنوعیت واردات لوازم خانگی تا چه حد میزان فروش تولیدات داخلی را تحت تأثیر قرار داده بویژه آنکه در این مدت، تولیدکننده داخلی به گران‌فروشی هم متهم شد.

قیمت محصولات تابع هزینه‌های تمام شده تولید است. قیمت تمام شده مواد اولیه، هزینه انرژی، دستمزد و سرمایه‌گذاری انجام شده همه و همه در تعیین قیمت تأثیر دارند. با توجه به رشد شدید هزینه‌ها در این بخش‌ها، تولیدکننده نمی‌تواند سود زیادی خارج از کشش بازار برای محصول خود متصور باشد. رقم مشخصی از کاهش فروش واحدها ندارم اما به هر حال بازار دو سو دارد، عرضه و تقاضا که متأسفانه متعادل نیستند و ما درگیر رکود شدید و ضعف قدرت خرید مردم هستیم. گران‌فروشی لوازم خانگی با این تفاسیر دروغ است و تولیدکننده ما مجبور است با حداقل سود و یا معادل هزینه صرف شده، محصول را بفروشد. گاهی از دلالان می‌شنویم که مردم، محصول ایرانی را نمی‌پسندند و خارجی را ترجیح می‌دهند اما واقعیت این است که صرف‌نظر از کیفیت بالای محصولات داخلی، اختلاف قیمت محصول خارجی با داخلی بیش از دو برابر است.

در مجموع حمایت‌های دولت در حوزه ارزی، تأمین مواد اولیه و... در سال‌های اخیر بخصوص در یک سال گذشته از حوزه لوازم خانگی چطور بوده است؟

 ما طبعاً ناگزیریم برخی مواد اولیه و قطعات را وارد کنیم اما در واردات به موقع این دو مشکل داریم. تخصیص ارز نیمایی امری زمانبر است و بسیاری مواقع با وجود اینکه بانک عامل برای انتقال ارز مشخص است اما بانک مرکزی تعلل می‌کند. نوسانات شدید ارزی و بروکراسی طولانی اداری، خواب سنگین سرمایه را برای واحدها به همراه داشته است. تأمین بخشی از مواد اولیه هم از طریق بورس، امکان‌پذیر است که این مسئله به گرانی مواداولیه و طولانی شدن پروسه تأمین می‌انجامد. البته ما پیشنهاد کردیم کارخانه‌های لوازم خانگی از فولاد مبارکه، مستقیماً فولاد را بخرند تا معطّلی تولید به حداقل برسد.

مشکل دیگر اینکه کالاهای قاچاق مکشوفه که باید معدوم شود، به بازار تزریق می‌شود. تزریق این کالاها که معلوم نیست برندشان واقعی است یا غیرواقعی، اختلاف قیمت زیادی در بازار ایجاد و برای مصرف کننده جذابیت ایجاد می‌کند.

در حال حاضر دو برند کره‌ای هم در ایران تولیداتی دارند و در مجموع اگر رونق به بازار برگردد هم توسعه اقتصادی و هم رشد اشتغال محقق می‌شود. به باور من اگر دولت مالیات بر تولید و عوارض واردات مواداولیه را کاهش دهد، اجازه واردات کالاهای مشابه را ندهد، همچنین بانک مرکزی، وزارت اقتصاد، صمت و... کمک کنند سرمایه‌گذاری‌های مشترک بیشتر شود و قانون بهبود مستمر فضای کسب و کار که تاکنون فقط 20 درصد اجرایی شده، سرعت بگیرد، سود تسهیلات هم از 20 تا 32 درصد به حداکثر 10 درصد کاهش یابد و پروسه اعطای آن کوتاه‌تر شود، با تداوم ممنوعیت واردات لوازم خانگی، می‌توانیم نیاز فنی، کیفی و خدمات پس از فروش مدنظر مردم را با قیمت مناسب تأمین کنیم.