همزمان با آغاز روزهای عزاداری و ایام محرم گوشه‌گوشه شهر رنگ عزا به خود گرفته است. همان‌قدر که مساجد و چادرها  با برگزاری مراسم عزاداری، نوحه و سخنرانی و دادن چای و شربت در خیابان‌ها و گوشه محلات، فضای شهر را محرمی ‌کرده‌اند، مراکز فرهنگی هم برنامه‌های هنری و فرهنگی‌شان را متناسب با این ایام برگزار می‌کنند.  

نگارخانه رضوان در حرم مطهر رضوی، نمایشگاه خوشنویسی با موضوع عاشورا برگزار کرده است. این نمایشگاه با عنوان «گلاب اشک» آثار علی‌اکبر رضوانی را به معرض نمایش گذاشته است. علی‌اکبر رضوانی از سال 1380 توفیق خلق آثاری با موضوع عاشورا دارد و «گلاب اشک» هشتمین نمایشگاه او با این موضوع است.

این نمایشگاه  شامل 40 تابلو با خطوط شکسته نستعلیق است که با فرم‌ها و ترکیب‌های مختلف مانند سطر، غبارنویسی، دایره‌نویسی و سیاه مشق خلق شده‌اند. در صفحه امروز با این هنرمند درباره هنر خوشنویسی و تأثیری که هنرمندان از عاشورا گرفته‌اند و ویژگی این آثار صحبت کردیم.

رضوانی می‌گوید: هنرمندان خوشنویس همواره به عاشورا و قیام امام‌حسین(ع) نگاه ویژه‌ای داشته‌اند و سعی کرده‌اند با هنرشان به این بزرگواران ادای دین کنند. بخش عمده‌ای از آثار خوشنویسی مضامین مذهبی هستند. وی اشعار مذهبی شاعران را الهام بخش هنرمندان خوشنویس می‌داند و می‌گوید: اشعار شاعرانی مانند محتشم کاشانی، عمان سامانی، نیر تبریزی، استاد محمدعلی مجاهدی، مرحوم سیدحسن حسینی و بسیاری از شاعران دیگر، الهام‌بخش خوشنویسان هستند و هنرمندان این عرصه با خواندن اشعار این بزرگواران به کاغذ و قلمشان رجوع کرده‌اند چون معتقدند اگر بخشی از عزاداری‌ها با زمزمه‌های شعارگونه بر لب می‌آید و یا برسینه و سر فرود می‌شود اگر با زبان قلم و با خطی خوش روی کاغذ، بنر، پارچه و پوستر نوشته شود و در سطح شهر به معرض دید عموم گذاشته شود، حتماً تأثیر بیشتری بر ذهن و روح ما خواهد گذاشت، چون روح انسان فطرتاً با هنر عجین شده است.

 رضوانی در خلق آثارش به ترکیب‌بند مشهور محتشم کاشانی نگاه ویژه‌ای دارد. وی می‌گوید: من دلبسته ترکیب‌بند معروف محتشم هستم و دوست دارم آثارم را با اشعار این ترکیب‌بند خلق کنم اما از اشعار شاعران دیگر هم استفاده می‌کنم. 

رضوانی با تأکید بر اینکه آثار مذهبی در شرایط خاصی خلق می‌شوند، می‌گوید: هنرمند برای کتابت چنین آثاری در کنار مطالعه، باید اعتقاد و عقیده داشته و زندگی‌اش بر همین مدار باشد.

این هنرمند خوشنویس به رابطه ویژه هنر خوشنویسی و ادبیات اشاره می‌کند. رضوانی  می‌گوید: هنر خوشنویسی بیش از سایر هنرها به ادبیات وابسته است و بدون ادبیات معنا ندارد و خوشنویسی در ارائه اثرش موفق‌تر است که غور و تعمق بیشتری در ادبیات داشته باشد و با آن‌ها زندگی کند و  این حالت موجب می‌شود خوشنویس شناخت و انتخاب خوبی از اشعار داشته باشد و  اثر  بهتری خلق کند.

رضوانی که در خلق آثارش به خط شکسته نستعلیق نگاه ویژه‌ای دارد، این خط را  یکی از مهم‌ترین خطوط اسلامی ‌و ایرانی می‌داند که تنوع ترکیب، فرم ، فضا ، شکل متنوع کلمات و حروف، موجب تمایز آن از سایر خطوط شده است. 

بارقه‌های علاقه به هنر خوشنویسی

علی‌اکبر رضوانی بیش از 40 نمایشگاه انفرادی در داخل و خارج از کشور برگزار کرده است.آثار او موفق شده‌اند برگزیده بیش از 10 جشنواره داخلی و خارجی باشند. او دکترای هنر دارد و دارای گواهی‌نامه استادی از انجمن خوشنویسان ایران است.

رضوانی از محضر استادانی چون یدالله کابلی خوانساری، امیراحمد فلسفی، محمد ابراهیمی‌فخر و عباسعلی صحافی مقدم کسب فیض کرده است و هنوز خودش را شاگردی می‌داند در محضر استاد. 

رضوانی توسط معلم هنر به هنر خوشنویسی علاقه‌مند می‌شود. وی می‌گوید: من دانش‌آموز بدخطی بودم اما در مقطع چهارم ابتدایی معلمی ‌داشتم به نام آقای جمشیدی . او چنان خط زیبایی داشت که من بد خط را، تحت تأثیر قرار داد و من را به خوشنویسی و خط خوش علاقه‌مند کرد. وقتی می‌نوشت انگار دل من پشت قلمش جاری  و حالم دگرگون می‌شد. حالا که زمان زیادی از آن سال‌ها گذشته می‌بینم چقدر یک معلم می‌تواند بر دانش‌آموزان و کشف استعدادهایشان مؤثر باشد.

رضوانی بعد از کشف علاقه‌اش و در سال‌هایی که دوران کودکی را پشت سر گذاشته، وارد کلاس‌های انجمن خوشنویسان می‌شود و آموزش می‌بیند و به تحصیل در رشته هنر مشغول می‌شود و خودش به عنوان معلم و مدرس در مدارس و دانشگاه فرهنگیان، هنر تدریس می‌کند. 

این هنرمند در خصوص وضعیت فعلی هنرمندان خوشنویس می‌گوید: در جامعه ما هنرمندان خوشنویس و به طور کلی هنرمندان هنرهای تجسمی‌ مظلوم واقع می‌شوند، چون بدون هیچ چشمداشتی فعالیت هنری می‌کنند و بار فرهنگی جامعه را با هزینه‌های شخصی به دوش می‌کشند مثلاً همه هزینه‌های یک نمایشگاه خوشنویسی بر عهده خود هنرمند است، از نوشتن خط گرفته تا تذهیب آثار و تهیه قاب که انجام همه این‌ها هزینه بر است و با توجه به شرایط اقتصادی که بر ما تحمیل شده، بار این سختی دوچندان شده است. 

با همه این‌ها او معتقد است هنر خوشنویسی چنان روح را آرام می‌کند که کسی که در دام این هنر باشد، دیگر نمی‌تواند آن را ترک کند و سعی می‌کند از هر فرصت و شرایطی با این هنر به تشنگی روحش پاسخ دهد.

وی می‌گوید: اگر پدربزرگ و مادر بزرگ‌های ما انسان‌های صبور و خوش‌اخلاقی بوده‌اند به خاطر این بوده که بسیاری از آن‌ها خوش‌خط بوده‌اند. خط تأثیر زیادی در آرامش روح انسان دارد، چون کلمات و جملات هم بار معنایی دارند و هم بار فرمی ‌و با توجه به اینکه خوشنویسان معمولاً زیباترین جملات و اشعار را می‌نویسند، این تأثیر دوچندان است. 

رضوانی ادامه می‌دهد: من مطمئنم تأثیر خطوط زیبا در میادین شهر و المان‌های شهری کمتر از گل‌آرایی نیست و چه خوب است مسئولان شهرداری به این مسئله توجه داشته باشند.  اگر شهرداری برای برگزاری نمایشگاه‌ها به هنرمندان کمک کند تا نمایشگاه‌های بیشتری برگزار شود و به این صورت از هنرمندان هنرهای تجسمی‌ حمایت کند، اتفاق‌های بهتری در روح و ذهن شهروندان ما رخ خواهد داد.  

این هنرمند به روح ایرانی- اسلامی ‌هنر خوشنویسی هم اشاره می‌کند و این ویژگی‌ها را دلایل خوبی می‌داند که بیشتر از قبل به اشاعه آن به خصوص بین نسل جوان توجه داشته باشیم. رضوانی می‌گوید: مسئولان ما همیشه ادعا می‌کنند تنها راه تقابل با فرهنگ غربی و اشاعه آن، توجه به فرهنگ و هنر ایرانی – اسلامی‌ و پررنگ کردن این هنر است. هنر خوشنویسی با پیشینه درخشانی  که دارد می‌تواند به عنوان ابزار اشاعه فرهنگ میان مردم به ویژه نسل جوان مورد استفاده قرار بگیرد، چون توجه به هنر به خصوص هنرهای غنی ایرنی –اسلامی موجب تغییر فضای فرهنگی جامعه و سوق جوانان به سمت هنر می‌شود. هر چه تعداد بیشتری از مردم جذب هنر شوند، آن جامعه سالم‌تر خواهد بود. 

وی ایجاد علاقه‌مندی مردم جامعه را به سمت این هنر، از مدارس می‌داند و معتقد است: معلم‌های هنر وظیفه مهمی ‌بر دوش دارند . بسیاری از خوشنویسان توسط معلمان خودشان به این هنر علاقه‌مند شده‌اند، از این رو وظیفه این قشر سنگین است. معلم‌های هنر قبل از هر چیز باید خودشان هنرمند باشند، این هنرمند بودن هم جنبه رفتاری دارد و هم جنبه هنری یعنی هم درک هنری داشته باشند و هنر را بشناسند و هم با سیرت زیبا و رفتار خوب، هنرشان را بر دل دانش‌آموزان بنشانند.